Czy jesteś profesjonalistą?

Niektóre treści i reklamy zawarte na tej stronie przeznaczone są wyłącznie dla profesjonalistów związanych z weterynarią

Przechodząc do witryny www.weterynarianews.pl zaznaczając – Tak, JESTEM PROFESJONALISTĄ oświadczam,że jestem świadoma/świadomy, iż niektóre z komunikatów reklamowych i treści na stronie przeznaczone są wyłącznie dla profesjonalistów, oraz jestem osobą posiadającą wykształcenie medyczne lub jestem przedsiębiorcą zainteresowanym ofertą w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Nie jestem profesionalistą

Przypadek torbielowatości jajników i mięśniaka gładkokomórkowego macicy u świnki morskiej

 

Fot. 1. Ogólny wygląd świnki morskiej z torbielowatością jajników. Widoczne wyłysienia na grzbiecie wskazujące na cysty hormonozależne

Fot. 1. Ogólny wygląd świnki morskiej z torbielowatością jajników. Widoczne wyłysienia na grzbiecie wskazujące na cysty hormonozależne

Nowotwory macicy u suk i kotek występują niezmiernie rzadko, ponieważ dotyczą mniej niż 0,5% wszystkich przypadków zmian nowotworowych diagnozowanych w obrębie układu rozrodczego [1]. Jednym z nich jest mięśniak gładkokomórkowy (leiomyoma), który nazywany jest również włókniakiem macicy. Jest to guz hormonozależny i prawdopodobnie większość czynników ryzyka jego rozwoju można przypisać wpływom hormonalnym [1]. Często towarzyszą mu zmiany na jajnikach, które przejawiają się obecnością cyst jajnikowych. Podobnie u świnek morskich, udowodniono, że cystowatości jajników towarzyszą zaburzenia w obrębie macicy w postaci mięśniaka gładkokomórkowego (leiomyoma), rozwijającego się z pojedynczej, niezróżnicowanej komórki mezenchymalnej [2, 3].

W związku z tym, że nowotwór określany jako mięśniak gładkokomórkowy i torbielowatość jajników są rzadko spotykane u psów oraz kotów [1, 4], a w dostępnych krajowych pozycjach literaturowych brak tekstów opisujących te schorzenia u świnek morskich, przedstawiono opis własnego przypadku, wskazując objawy kliniczne, rozpoznanie i zastosowane leczenie.

Opis przypadku zmienionego patologicznie trzonu macicy i wielotorbielowatości jajników 

Do Polikliniki Wydziału Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie przyjęto świnkę morską rozetkową w wieku 5 lat, o masie ciała 950 g. Powodem wizyty było zaobserwowane przez właściciela powiększenie objętości i nadmierne rozszerzenie jamy brzusznej. Na podstawie wywiadu ustalono, że znaczne powiększenie objętości jamy brzusznej nastąpiło w ciągu 3 tygodni. W tym czasie u świnki morskiej nie obserwowano żadnych innych niepokojących objawów, poza symetrycznymi wyłysieniami skóry. Pragnienie i apetyt było zachowane, nie występowały zaburzenia w oddawaniu moczu i kału. Właściciel wspominał, że zwierzę nie było apatyczne, wykazywało chęci do zabawy przez cały czas narastania zmiany. Nadmierna pobudliwość i skłonność do agresywnych zachowań, które zostały stwierdzone już podczas wstępnego kontaktu lekarza z pacjentem, wcześniej nie budziły zaniepokojenia właściciela. Pacjent poddawany był regularnym zabiegom profilaktycznym.

W badaniu klinicznym przez omacywanie w doczaszkowej części jamy brzusznej stwierdzono obecność podatnych na ucisk i niebolesnych tworów zróżnicowanej wielkości. Deformacje ze względu na typową konsystencję i lokalizację nasuwały podejrzenie torbieli jajnikowych wypełnionych płynem. Dodatkowo badanie kliniczne poprzez omacywanie wykazało w lewej okolicy pachwinowej, w pobliżu pęcherza moczowego występowanie twardego, niebolesnego i trudno przesuwalnego względem skóry oraz okolicznych tkanek tworu. Zwierzę zostało skierowane do dalszych badań diagnostycznych.

Badania hematologiczne i biochemiczne krwi nie wykazywały żadnych odchyleń od norm uznanych za fizjologiczne dla świnek morskich.

Wykonano ponadto przeglądowe badanie radiologiczne jamy brzusznej i klatki piersiowej, a także badanie ultrasonograficzne jamy brzusznej i samej guzowatej zmiany. Badanie radiologiczne nie wykazało żadnych zmian w obrazie narządów klatki piersiowej. Badaniem ultrasonograficznym stwierdzono obecność nieregularnego, guzowatego, lito-torbielowatego tworu w okolicy pachwinowej lewej o wymiarach 4 cm × 5 cm. W zmianie guzowatej zaobserwowano elementy tkankowe o litej, echogenicznej strukturze. W obrębie elementów litych występowało obfite unaczynienie. Natomiast w doczaszkowej części jamy brzusznej wykazano obecność dwóch torbieli jajnikowych różnej wielkości. Wewnątrz zmian otoczonych dobrze widoczną ścianą stwierdzono obecność hipoechogenicznej, płynnej i półpłynnej zawartości z licznymi przejaśnieniami. Na podstawie badania ultrasonograficznego postawiono przypuszczenie, że mamy do czynienia ze zmienionym patologicznie trzonem macicy i wielotorbielowatością jajników.

Na podstawie przeprowadzonych badań klinicznych świnkę morską zakwalifikowano do zabiegu chirurgicznego usunięcia macicy i jajników. Przed przystąpieniem do zabiegu zwierzę poddano znieczuleniu ogólnemu: medetomidyną w dawce 0,5 mg/kg m.c. i ketaminą w dawce 40 mg/kg m.c. domięśniowo [5]. Przed spodziewanym zabiegiem pacjenta zaopatrzono przeciwbólowo: meloxicam 0,2 mg/kg m.c. podskórnie [6]. Aby przeprowadzić owariohisterektomię, wykonano jedno cięcie skóry w linii białej. Za pomocą narzędzi chirurgicznych odpreparowano skórę od tkanki podskórnej i gruczołowej w kierunku bocznym oraz przyśrodkowym. Następnie w celu usunięcia dużych cyst jajnikowych i zmiany guzowatej trzonu macicy wykonano dłuższe cięcie ściany jamy brzusznej w linii białej. Operację u świnki morskiej wykonano analogicznie do zabiegów sterylizacji wykonywanych rutynowo u kotek. W trakcie owariohisterektomii podwiązano i usunięto oba zmienione chorobowo jajniki wraz z macicą. Otrzewną i pokład mięśni zszyto jednym piętrem szwów Reverdina, używając nici wchłanialnych Safil 2/0. Skórę zszyto szwem śródskórnym nicią wchłanialną Safil 3/0. Dodatkowo na skórę założono kilka szwów węzełkowych nicią niewchłanianą Dafilon 3/0. W trakcie zabiegu i po jego zakończeniu świnka morska otrzymywała płyny infuzyjne (Sol. Ringeri) we wlewie podskórnym, w dawce przeznaczonej dla tego gatunku zwierząt. Tuż po zabiegu podano jej chlorowodorek atipamezolu w dawce 0,35 mg/kg m.c. podskórnie oraz metoclopramidum w dawce 0,5 mg/kg m.c. podskórnie [5, 6]. Bezpośrednio po operacji podano osłonę antybiotykową (enrofloksacyna w dawce 10 mg/kg m.c. 2 raz dziennie podskórnie), którą zamierzano kontynuować przez 6 dni [5, 6]. Osłonowo podawano preparat probiotyczny ze szczepami Lactobacillus acidophilus, Enterococcus faecium, Bifidobacterium longum i Lactobacillus rhamnosus 0,5 kapsułki/zwierzę doustnie
2 razy dziennie przez 14 dni [5, 6].

Po wybudzeniu i kilkugodzinnej obserwacji w klinice pacjent został wydany właścicielowi. W kolejnych dniach świnkę morską codziennie poddawano badaniu klinicznemu. Nie zaobserwowano żadnych powikłań pooperacyjnych. Pacjent po zabiegu chętnie przyjmował wodę. Częstość i ilość oddawanego moczu oraz kału były charakterystyczne dla tego gatunku zwierząt. Niestety po owariohisterektomii świnka morska pobierała niewielkie ilości pokarmu, więc rozpoczęto przymusowe dokarmianie karmą ratunkową dla roślinożernych zwierząt domowych i królików. Ponieważ po zabiegu masa ciała pacjenta zmniejszyła się o 200 g, zdecydowano się na doustne podawanie 40 ml kleiku dziennie, w rozłożeniu na 8 posiłków (po 5 ml). Karmę ratunkową podawano ostrożnie w małych ilościach za pomocą strzykawki do pyszczka. Szwy skórne usunięto 10 dni po zabiegu. Rana pooperacyjna zagoiła się poprzez rychłozrost.

Po 2 miesiącach od zabiegu sterylizacji u świnki morskiej wykonano badanie kliniczne, zwracając szczególną uwagę na samopoczucie pacjenta i ranę pooperacyjną. Stan ogólny zwierzęcia był dobry, pacjent odzyskał prawidłową masę ciała, następował powolny odrost włosa. Wykonano dodatkowo kontrolne badanie radiologiczne klatki piersiowej i brzusznej oraz badanie ultrasonograficzne jamy brzusznej. Badaniami tymi nie stwierdzono obecności przerzutów nowotworowych.

Wycięty guz i torbiele jajnikowe zostały przesłane do badania histopatologicznego. Badanie patomorfologiczne wykonano w Katedrze Anatomii Patologicznej Wydziału Medycyny Weterynaryjnej UWM w Olsztynie. Obraz mikroskopowy uwidocznił nowotwór łagodny wywodzący się z tkanki mięśniowej macicy. Wykazano ogniskowy rozplem nowotworowy wywodzący się z komórek mięśniówki gładkiej macicy. Komórki były kształtu wrzecionowatego o wrzecionowatych, owalnych jądrach komórkowych i jąderkach w liczbie 1-3. Komórki nowotworowe tworzyły pasma podłużne i poprzeczne, które przeplatały się pod różnym kątem. Komórki guza posiadały obfitą kwasochłonną cytoplazmę, występowały nieliczne figury podziału mitotycznego. Obserwowane utkanie mikroskopowe guza odpowiadało opisom występującym w piśmiennictwie i stanowiło podstawę do rozpoznania rozrostu jako mięśniaka gładkokomórkowego macicy (leiomyoma). Badanie histopatologiczne wykazało również obecność wielokomorowych cyst jajników (papillary cyst adenoma). Nabłonek wyściełający był płaski, z obecnością ogniskowych brodawkowatych rozrostów nabłonka (jedno z ognisk było bardzo duże). Komórki miały kształt owalny z owalnym jądrem komórkowym, zmarginalizowaną chromatyną i jąderkami w liczbie 2-4. Komórkom nabłonkowym towarzyszyły wydłużone komórki podścieliska.

Nowotwory macicy u świnek morskich – dyskusja

Nie istnieją kompleksowe doniesienia dotyczące nowotworów macicy u świnek morskich, dlatego podjęto się omówienia przypadku na postawie danych z publikacji na temat tego typu schorzeń u psów i kotów. W dostępnych publikacjach opisane są jedynie przypadki mięśniaków gładkokomórkowych u geriatrycznych świnek morskich, które stwierdzono pośmiertnie [7]. Wiadomo że tego rodzaju zmiany nowotworowe bardzo rzadko występują u psów i kotów [1, 4].

Nowotwory nabłonkowe macicy to najczęściej raki (carcinoma) [4, 8, 9]. Wyróżniamy raki gruczołowe (adenocarcinoma) i raki płaskonabłonkowe (carcinomata planoepithelialia) [4, 8, 9]. Wśród guzów mezenchymalnych opisywano mięśniaki gładkokomórkowe (leiomyoma) i ich złośliwe odpowiedniki (leiomyosarcoma), mięśniaki prążkowanokomórkowe mięsakowe (rhabdomyo-sarcoma), naczyniaki krwionośne mięsakowe (haemangiosarcoma), włókniaki (fibroma), włókniakomięsaki (fibrosarcoma), śluzaki (myxoma), tłuszczaki (lipoma) i różne ich kombinacje (4, 10-15). Doniesienie opisuje przypadek mięśniaka gładkokomórkowego (leiomyoma) u świnki morskiej.

Cysty jajnika rozwijają się z różnych części tkanek jajnika [2]. U świnek morskich większość torbieli jajnikowych wywodzi się z sieci jajnika (rete ovarii) [2, 3, 16-18]. Cysty u tego gatunku zwierząt zlokalizowane są we wnęce jajnika (hilus ovarii) i mają średnicę od 5 µm (osobniki młode) do 7 cm (osobniki dojrzałe płciowo) [2, 3]. Torbiele jajnikowe o średnicy poniżej 5 mm są wielopęcherzowe, natomiast torbiele o średnicy powyżej 2 cm są cystami pojedynczymi [2, 16, 19]. Opisywany przypadek kliniczny dotyczy wielopęcherzowych torbieli jajnikowych, pomimo średnicy obu cyst powyżej 2 cm.

Nowotwory macicy u suk i kotek występują bardzo rzadko [4]. Najczęściej stwierdzane są u samic w średnim wieku i starszych bez predylekcji rasowych [8, 9, 12, 14]. Zdarzały się również przypadki zmian nowotworowych macicy u osobników bardzo młodych (kilkumiesięcznych) [8, 9, 12, 14]. Wyjątek stanowią mięśniaki gładkokomórkowe macicy jako część zespołu włókniakowatości skóry i gruczolakoraków torbielowatych nerek, który był opisywany u suk rasy owczarek niemiecki i ich mieszańców (83% przypadków) [20]. Takie zmiany nowotworowe mają charakter dziedziczny [20]. Wśród wszystkich nowotworów macicy u suk najczęściej stwierdza się mięśniaki gładkokomórkowe i ich złośliwe formy (do 90% guzów mezenchymalnych) [20]. Rzadko spotyka się inne guzy mezenchymalne czy nowotwory pochodzenia nabłonkowego [20]. U suk mięśniaki gładkokomórkowe macicy bardzo często występują wspólnie ze zmianami w obrębie warstwy mięśniowej pochwy [4]. U kotek najczęściej stwierdza się gruczolakoraki endometrium [4]. W dostępnym piśmiennictwie bardzo rzadko opisywane są rozrosty mezenchymalne macicy u kotek. Natomiast znacznie częściej niż u suk opisywane są przypadki zajęcia macicy kotki przez naciek chłoniaka [20]. W opisywanym przypadku potwierdzono obecność guza mezenchymalnego trzonu macicy.

Cysty jajnikowe u świnek morskich

Cysty jajnikowe u świnek morskich występują bardzo często [2, 5, 6, 21, 22]. W przeprowadzonych badaniach udowodniono, że 76% świnek morskich w 18-60 miesicu życia miała torbiele jajnikowe [22]. W innym badaniu, obejmującym 43 świnki morskie, wykazano, że aż 53% samic miało torbiele jajnikowe diagnozowane za pomocą badania ultrasonograficznego, natomiast 36% samic wykazywało cysty na obydwu jajnikach. U samic powyżej 2 roku życia torbiele jajników występowały u 93% osobników [3, 16, 17, 19]. W przeszłości cysty jajnikowe diagnozowano podczas badania sekcyjnego u około 90% samic tego gatunku [2]. Do syndromu torbielowatości jajników predysponowane są samice świnek morskich rozetkowych lub długowłosych, które przetrzymywane są samotnie bez kontaktu z samcem [19, 23, 24]. Cysty jajnikowe diagnozowane są u świnek w wieku około 2-4 lat [2].

Cystowatości jajników u świnek morskich

Cystowatości jajników u świnek morskich towarzyszą zaburzenia macicy: mięśniak gładkokomórkowy (leiomyoma) – 11%, torbielowaty przerost błony śluzowej macicy – 13%, zapalenie błony śluzowej macicy – 6% i śluzomacicze – 4% zdiagnozowanych przypadków [3]. U świnek morskich stwierdzano również ropomacicze, ale niezmiernie rzadko jest ono związane z torbielowatością jajników [24]. W opisywanym przypadku zaobserwowano występowanie wielotorbielowatości jajników z mięśniakiem gładkokomórkowym (leiomyoma) trzonu macicy u świnki morskiej.

Objawy kliniczne nowotworów macicy u suk i kotek są nieswoiste [4]. Stwierdza się: zmniejszenie lub brak apetytu, apatię, wymioty, polidypsję i poliurię [8, 9]. Zmiany guzowate, które wywodzą się z mięśniówki gładkiej, zwykle nie powodują objawów klinicznych. Wykrywane są przypadkowo podczas operacji chirurgicznych wykonywanych z innych przyczyn lub w czasie sekcji [4]. Obserwowano również śluzowo-ropny lub krwisty wypływ z pochwy, powiększenie objętości powłok brzusznych i dolegliwości wynikające z ucisku sąsiednich narządów. Objawy te były efektem obecności mas nowotworowych lub płynu w jamie brzusznej [9, 14, 20]. Nowotwory macicy występują jedno- lub obustronnie. Najczęściej obserwujemy typowe zmiany guzowate lub uogólnione powiększenie jednego z rogów macicy [8, 12, 14]. W opisywanym przypadku objawy kliniczne towarzyszące nowotworowi mezenchymalnemu macicy były nieswoiste i słabo wyrażone. Obserwowane powiększenie powłok brzusznych wynikało między innymi z obecności guza zlokalizowanego w świetle macicy.

Objawy kliniczne torbieli jajnikowych

Objawy kliniczne torbieli jajnikowych powodują powiększenie objętości i nadmierne rozszerzenie jamy brzusznej u świnek morskich [2, 5, 6, 22]. Do innych symptomów należą: brak apetytu, depresja i symetryczne wyłysienia na bokach ciała w przypadku cyst hormonozależnych [16-18, 24]. Torbiele aktywne hormonalnie mogą prowadzić do nadpobudliwości, agresji i zachowań samczych (odruch kopulacji) u dotkniętych tym schorzeniem samic [5, 6, 24]. Objawy kliniczne pojawiają się, gdy średnica torbieli jajnikowej wynosi powyżej 15 mm [2]. Wielotorbielowatość jajników może powodować obniżenie płodności lub całkowitą niepłodność u samic świnek morskich. Może to skutkować również rodzeniem przez samice miotów mało licznych w bardzo długich odstępach czasu [2, 3]. W opisywnanym przypadku zaobserwowano nadpobudliwość, powiększenie objętości jamy brzusznej i symetryczne wyłysienia skóry.

Podejrzenie nowotworu macicy należy brać pod uwagę u starszej, niesterylizowanej suki lub kotki [4]. Dodatkowym czynnikiem różnicującym może być obecność wypływu z pochwy lub powiększenie objętości powłok brzusznych [1, 4]. W celu potwierdzenia rozpoznania należy wykonać badanie ultrasonograficzne lub rentgenowskie, które ujawnia obecność mas tkankowych w środkowej części jamy brzusznej [1, 9, 20]. W obrazie histopatologicznym raków endometrium stwierdza się sznury i gniazda atypowego nabłonka zatopione w zrębie łącznotkankowym. Rozrost nowotworowy szybko rozprzestrzenia się do myometrium, nacieka naczynia limfatyczne i żylne błony podsurowiczej [4]. Mięśniaki gładkokomórkowe (leiomyoma) macicy zbudowane są z przeplatających się wiązek mięśni gładkich, które w barwieniu metodą van Giesona barwią się na jaskrawożółto [25]. W opisywanym przypadku guz był wyczuwalny przy omacywaniu świnki morskiej przez powłoki brzuszne. Diagnostyka opierała się również na badaniu ultrasonograficznym jamy brzusznej. Obserwowany w obrazie ultrasonograficznym obraz guza nie pozwalał na postawienie jednoznacznie pewnego rozpoznania, konieczne okazało się przeprowadzenie pooperacyjnego badania patomorfologicznego.

Do wstępowania cyst jajnikowych predysponowane są samice świnek morskich w wieku 2-4 lat, które przebywają samotnie bez kontaktu z samcem [19, 23, 24]. Najlepszą metodą diagnozowania wielotorbielowatości jajników u tego gatunku jest ultrasonografia [2]. Badanie rentgenowskie jest mniej przydatne, ponieważ trudno odróżnić twory cystowate od struktur zbitych i jednolitych [23]. W przypadku większych torbieli jajnikowych możliwe jest diagnozowanie poprzez omacywanie doczaszkowej części jamy brzusznej [1, 22, 26]. W obrazie histopatologicznym u świnek morskich stwierdza się obecność wielopęcherzowych lub pojedynczych cyst jajnikowych. Nabłonek wyściełający torbiele jest zazwyczaj nabłonkiem płaskim z obecnością ogniskowych brodawkowatych rozrostów [26].

Opisywany pacjent był samicą świnki morskiej rozetkowej w wieku 5 lat, która przebywała bez kontaktu z samcem i nigdy nie miała potomstwa. W przedstawionym opisie przypadku cechy stwierdzone w badaniu ultrasonograficznym – uwidocznienie patologicznie wyglądających jajników, znaczne rozmiary struktur, dobrze widoczna ściana oraz obecność hipoechogenicznej, płynnej zawartości z licznymi przejaśnieniami – nasuwały podejrzenie cyst jajnikowych. Rozpoznanie potwierdził ostateczny wynik badania histopatologicznego jajników.

Zabieg chirurgiczny jest metodą z wyboru w leczeniu nowotworów macicy u suk i kotek [1, 4]. Rokowanie w przypadku guzów niezłośliwych i całkowicie usuniętych zmian złośliwych jest dobre [8, 12]. Rokowanie niepomyślne dotyczy niecałkowicie wyciętych zmian złośliwych [4]. Szczególnie gruczolakoraki u kotek cechują się wysokim potencjałem do dawania przerzutów, ogniska wtórne występowały u kotek w płucach, wątrobie, śledzionie, mózgu, gałce ocznej i węzłach chłonnych [20]. Opisano również przypadek chemioterapii z zastosowaniem epirubicyny u młodej suki po zabiegu histerektomii w terapii raka macicy, który zakończył się całkowitym wyleczeniem [8]. U świnek morskich metody chemioterapii dotychczas nie znalazły powszechnego zastosowania. W opisywanym przypadku interwencja lekarska została podjęta w bardzo zaawansowanej postaci choroby i polegała na chirurgicznym usunięciu chorobowo zmienionych tkanek. Wydaje się prawdopodobne, że rokowanie w przypadku mięśniaków gładkokomórkowych macicy jest dobre, a opisywany zabieg chirurgicznego usunięcia nowotworu może okazać się wystarczający jako metoda leczenia tego typu zmian u świnek morskich.

Leczenie torbielowatości jajników

Jedną z najskuteczniejszych metod leczenia torbielowatości jajników u świnek morskich jest owariohisterektomia [2, 3, 5, 6, 18, 26]. Możliwe jest również usunięcie płynu z cyst pod kontrolą ultrasonograficzną w celu poprawy stanu zdrowia pacjenta przed zabiegiem chirurgicznym. Aspiracja cysty po nacięciu powłok brzusznych ułatwia usunięcie torbieli z jamy brzusznej, ale może dojść do zainfekowania wnętrza brzucha jej zawartością [21, 22]. Innym rozwiązaniem terapeutycznym jest leczenie farmakologiczne. Polega ono na stosowaniu preparatów zawierających hCG i GnRH w iniekcjach domięśniowych [26, 27]. Z opisywanego przypadku wynika, że skuteczną metodą leczenia torbielowatości jajników u świnki morskiej może być zabieg chirurgiczny, który pozwala na całkowite usunięcie zmiany patologicznej.


Autorzy:

lek. wet. Paulina Przyborowska, Katedra Chirurgii i Rentgenologii z Kliniką, Wydział Medycyny Weterynaryjnej, UWM w Olsztynie
dr n. wet. Anna Kołodziejska-Sawerska, Katedra Diagnostyki Klinicznej, Wydział Medycyny Weterynaryjnej, UWM w Olsztynie

Zdjęcia:

Z zasobów autorki

Streszczenie:
Artykuł opisuje przypadek torbielowatości jajników i mięśniaka gładkokomórkowego macicy u 5-letniej samicy świnki morskiej. W badaniu klinicznym zaobserwowano symetryczne wyłysienia na bokach ciała i powiększenie objętości jamy brzusznej. Badania hematologiczne i biochemiczne krwi nie wykazywały odchyleń od norm. Badaniem ultrasonograficznym stwierdzono obecność guzowatego tworu na trzonie macicy i cyst jajnikowych wypełnionych hipoechogeniczną płynną zawartością z licznymi przejaśnieniami. Na podstawie badań klinicznych i dodatkowych świnkę morską zakwalifikowano do zabiegu chirurgicznego.

Piśmiennictwo:

1. Dąbrowski R. i wsp.: Leiomyoma u suki – opis przypadku. „Weterynaria w praktyce”, 2011, 10, 56-58.

2. Bielas W., Piasecki T.: Torbielowatość jajników u świnek morskich. „Weterynaria w praktyce”, 2010, 11-12, 44-46.

3. Keller L.S. i wsp.: Reproductive failure associated with cystic rete ovarii in guinea pigs. „Veterinary Pathology”, 1987, 24(4), 335-339.

4. Sapierzyński R.: Nowotwory układu moczowo-płciowego u psów i kotów. Część III. Nowotwory jajników, macicy i pochwy. „Życie weterynaryjne”, 2007, 82(1), 35-38.

5. Knotek Z., Knotkova Z.: Drobne ssaki. Galaktyka, Łódź, 2004, 21-26.

6. Gabrisch K., Zwart P.: Praktyka kliniczna: zwierzęta egzotyczne. Galaktyka, Łódź, 2009, 1-44.

7. Field K.J. i wsp.: Spontaneous reproductive tract leiomyomas in aged guinea-pigs. „Journal of Comparative Pathology”, 1989, 101(3), 287-294.

8. Cave T.A. i wsp.: Uterine carcinoma in a 10-month-old golden retriever. „Journal of Small Animal Practice”, 2002, 43(3), 133-135.

9. Pena F.J. i wsp.: Endometrial adenocarcinoma and mucometra in a 6-year-old Alaska Malamute dog. „Reproduction in Domestic Animals”, 2006, 41(2), 189-190.

10. Thacher C., Bradley R.L.: Vulvar and vaginal tumors in the dog: a retrospective study. „Journal of the American Veterinary Medical Association”, 1983, 183(6), 690-692.

11. Moe L., Lium B.: Hereditary multifocal renal cystadenocarcinomas and nodular dermatofibrosis in
51 German shepherd dogs
. „Journal of Small Animal Practice”, 1997, 38(11), 498-505.

12. Boisclair J., Doré M.: Uterine angiolipoleiomyoma in a dog. „Veterinary Pathology”, 2001, 38(6), 726-728.

13. Hill T.P. i wsp.: Vulvovaginectomy and neo-urethrostomy for treatment of haemangiosarcoma of the vulva and vagina. „Journal of the South African Veterinary Association”, 2000, 71(4), 256-259.

14. Murakami Y. i wsp.: Diffuse bilateral hemangiosarcoma of the uterus in a dog. „The Journal of Veterinary Medical Science”, 2001, 63(2), 191-193.

15. Suzuki K. i wsp.: Vaginal rhabdomyosarcoma in a dog. „Veterinary Pathology”, 2006, 43(2), 186-188.

16. Quattropani S.L.: Serous cysts of the aging guinea pig ovary. I. Light microscopy and origin. „The Anatomical Record”, 1977, 188(3), 351-360.

17. Quattropani S.L.: Serous cysts of the aging guinea pig ovary. II. Scanning and transmission electron microscopy. „The Anatomical Record”, 1987, 190(2), 285-298.

18. Ruelokke M.L.. i wsp.: Cystic ovaries in guinea pigs. „Exotic”, 2003, 5, 33-36.

19. Nielsen T.D. i wsp.: Ovarian cysts in guinea pigs: influence of age and reproductive status on prevalence and size. „Journal of Small Animal Practice”, 2003, 44(6), 257-260.

20. Klein M.K.: Tumors of the female reproductive system, [w:] „Small Animal Clinical Oncology”. Withrow S.J., MacEwen E.G. (edit.), 3rd ed., Philadelphia, 2001, 445-454.

21. Richardson V.C.G.: Choroby świnek morskich. SIMA WLW, Warszawa 1999, 36-37.

22. Bielecki W. i wsp.: Przypadek olbrzymiej torbielowatości jajnika u świnki morskiej. „Magazyn weterynaryjny”, 2008, 2, 144.

23. Beregi A. i wsp.: Ultrasonic diagnosis of ovarian cysts in ten guinea pigs. „Veterinary Radiology & Ultrasound”, 1999, 40(1), 74-76.

24. Eatwell K.: Ovarian and uterine disease in guinea pigs: a review of 5 cases. „Exotic”, 2003, 5, 37-39.

25. Sapierzyński R.: Nowotwory układu pokarmowego u psów i kotów. Część II. Nowotwory przełyku, żołądka i jelit. „Życie weterynaryjne”, 2006, 81(5), 316-325.

26. Pilny A.: Ovarian cystic disease in guinea pigs. „Veterinary Clinics of North America: Exotic Animal Practice”, 2014, 17(1), 69-75.

27. Mayer J.: The use of GnRH to treat cystic ovaries in a guinea pig. „Exotic”, 2003, 5, 36.

 

 

 

 

 

Nasi klienci