Czy jesteś profesjonalistą?

Niektóre treści i reklamy zawarte na tej stronie przeznaczone są wyłącznie dla profesjonalistów związanych z weterynarią

Przechodząc do witryny www.weterynarianews.pl zaznaczając – Tak, JESTEM PROFESJONALISTĄ oświadczam,że jestem świadoma/świadomy, iż niektóre z komunikatów reklamowych i treści na stronie przeznaczone są wyłącznie dla profesjonalistów, oraz jestem osobą posiadającą wykształcenie medyczne lub jestem przedsiębiorcą zainteresowanym ofertą w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Nie jestem profesionalistą

Żywienie królika domowego

Królik europejski (Oryctolagus cuniculus), należący do rzędu zajęczaków (Lagomorpha), dał początek królikom domowym, aktualnie jednym z najpopularniejszych zwierząt towarzyszących, a co za tym idzie – częstym pacjentom lekarzy weterynarii. Jednak wzrost popularności królików nie znalazł odzwierciedlenia w poziomie wiedzy na temat tego gatunku zarówno u właścicieli, jak i lekarzy weterynarii.

Królik jest zwierzęciem roślinożernym. Jego dietę warunkują szczególna anatomia i fizjologia układu pokarmowego, przystosowane do wykorzystywania włókna pokarmowego. Nieprawidłowe żywienie jest przyczyną najczęściej diagnozowanych chorób królików (przede wszystkim układu pokarmowego – głównie zębów, żołądka, wątroby, jelit oraz innych układów, a także niskich przyrostów, otyłości), wynikających z niedoborów czy nadmiaru substancji odżywczych [1, 3-9] (fot. 1 i 2).

Fot. 1. Otyły królik

Fot. 1. Otyły królik

Fot. 2. Choroba zębów na tle żywieniowym.

Fot. 2. Choroba zębów na tle żywieniowym.

Anatomia i fizjologia układu pokarmowego królika

Przewód pokarmowy królika stanowi od 10% do 20% masy jego ciała, a żołądek i jelito ślepe są proporcjonalnie największe spośród wszystkich monogastrycznych zwierząt. Pasaż treści pokarmowej jest szybki, co pozwala mu zachować małe rozmiary i niską masę ciała. Trawienie i wchłanianie węglowodanów, białek i lipidów w żołądku oraz jelicie cienkim przebiegają tak samo jak u innych zwierząt monogastrycznych. Istnieją jednak pewne różnice w fizjologii układu pokarmowego, stanowiące o przystosowaniu do pobierania i wykorzystywania pokarmu zawierającego dużo włókna.

Jama ustna królika

Układ pokarmowy rozpoczynają umięśnione wargi wprowadzające pokarm do jamy ustnej, w której znajduje się 28 zębów. Wzór zębowy królika to: I(2/1), P(3/2), M(3/3). Siekacze służą do fragmentacji pokarmu, zęby policzkowe go rozcierają. Królik porusza żuchwą do przodu, w górę i w dół, natomiast ruchy na boki są ograniczone. Zęby królika charakteryzuje elodontyzm. Przyrost zębów wynosi ok. 3 mm/tydzień.

Żołądek królika

Żołądek ma cienką, słabo rozciągliwą ścianę. Rozbudowany wpust i odźwiernik uniemożliwiają wymioty. U dorosłego królika pokarm, cekotrofy i włosy są w żołądku poddawane działaniu kwaśnego środowiska (pH 1-2), co je odkaża, sprawiając, że do jelit przechodzą pojedyncze bakterie. Powinien być zawsze wypełniony. Zawartość żołądka zostaje w nim przez 3-6 h.

U osobników do 4-6 tygodnia życia pH żołądka mieści się między 5 a 6,5. W tym okresie z mleka matki produkowany jest kwas tłuszczowy, chroniący przed patogenami. W czasie odsadzenia jego produkcja zanika, a jelita zasiedlają mikroorganizmy.

Jelita królika

Jelito cienkie ma długość 3 metrów. Dzieli się na trzy odcinki (dwunastnicę, jelita czcze i kręte). Do dwunastnicy uchodzą przewód trzustkowy dodatkowy i wątrobowy. Pasaż treści w jelicie cienkim jest szybki.

Między jelitem krętym, ślepym a okrężnicą bliższą znajduje się woreczek okrągły, zawierający tkankę limfatyczną.

Na jelito grube składają się: jelito ślepe, okrężnica i odbytnica. Jelito ślepe układa się po prawej stronie jamy brzusznej, zajmując ponad jej połowę (jego objętość przewyższa dziesięciokrotnie objętość żołądka i może stanowić 40% objętości całego przewodu pokarmowego). Na jego wolnym końcu zlokalizowany jest wyrostek – skupisko tkanki limfatycznej. Ściana jelita ślepego jest cienka i ma wiele zachyłków. Jelito ślepe zawiera półpłynną treść. Żyje w nim kilkadziesiąt gatunków bakterii beztlenowych, Gram-ujemnych i Gram-dodatnich, pałeczki, koki, krętki, pierwotniaki i drożdże. Wśród bakterii dominuje rodzaj Bacteroides, natomiast  E. coli oraz Lactobacillus  spp. w prawidłowych warunkach nie występują. Izolowano natomiast  Clostridium.

Okrężnica składa się z części bliższej i dalszej. Bliższa ma ok. 35 cm i dzieli się na trzy odcinki. Pierwszy cechuje obecność 3 taśm (podłużnie ułożonych włókien mięśniowych) oraz licznych uwypukleń i zachyłków, drugi – 1 szeroka taśma i nieliczne uwpuklenia i zachyłki, trzeci, tzw. fusus coli, pozbawiony jest powyższych elementów strukturalnych. Fusus coli nadzoruje skurcze dwóch poprzedzających odcinków.

Skurcze okrężnicy bliższej oddzielają większe (nieprzyswajalne) od mniejszych (przyswajalnych) cząsteczek włókna. Te pierwsze są przemieszczane w świetle okrężnicy, by zostać wydalone jako bobki, natomiast te drugie wraz z wodą wydzielaną przez ściany okrężnicy są transportowane dzięki ruchom antyperystaltycznym do jelita ślepego, gdzie podlegają przemianom przez mikroorganizmy. Produktem tego procesu są cekotrofy. Wydalanie dwóch typów kału jest rozdzielone w czasie. Cekotrofy są wydalane 3-8 godzin po spożyciu pokarmu.

Cekotrofy to miękki, intensywnie pachnący, pokryty śluzem kał, uformowany w postaci połączonych w gronka bobków. Obleczenie śluzem chroni przed nadmiernym działaniem pH żołądka. Dzięki niemu właściwe trawienie i wchłanianie cekotrofów następuje w dalszych odcinkach przewodu pokarmowego. Cekotrofy zawierają mikroorganizmy, produkty ich fermentacji i innych procesów (lotne kwasy tłuszczowe, aminokwasy, witaminy z grupy B oraz K). Jest do nich inkorporowany lizozym zsyntetyzowany w okrężnicy. Jego bakteriolityczne właściwości umożliwiają rozkład i wykorzystanie białka bakteryjnego. Lotne kwasy tłuszczowe są, obok skrobi, ważnym substratem energetycznym dla królika. Pokrywają ok. 40% zapotrzebowania na energię. Kwasy: octowy, masłowy, propionowy, wchłaniane są w jelicie ślepym, gdzie powstają, natomiast kwas mlekowy jest wytwarzany i wchłaniany w żołądku.

Obecność cekotrofów w odbycie stymuluje królika do pobrania ich prosto do jamy ustnej i połknięcia bez żucia – koprofagii. Brak możliwości spożywania cekotrofów prowadzi do niedoborów składników pokarmowych oraz wzrostu tempa pasażu treści pokarmowej.

Okrężnica dalsza ma ok. 80-100 cm.

Trzustka królika

Składa się z trzonu oraz lewego i prawego płata. Prawy płat jest rozsiany. Trzustka produkuje niewiele amylazy. Głównym źródłem tego enzymu są ślinianki i aktywność bakterii w cekotrofach.

Wątroba królika

Ma cztery płaty. U królika występuje pęcherzyk żółciowy. Do żółci wydalana jest głównie biliwerdyna [1-4, 6-9].

Fot. 3. Królik po odsadzie z biegunką z powodu diety ubogiej we włókno, bogatej w skrobię.

Fot. 3. Królik po odsadzie z biegunką z powodu diety ubogiej we włókno, bogatej w skrobię.

Fot. 4. Siano, suszone zioła i liście są podstawą żywienia królika.

Fot. 4. Siano, suszone zioła i liście są podstawą żywienia królika.

Fot. 5.1. Karma komercyjna typu mieszanka.

Fot. 5.1. Karma komercyjna typu mieszanka.

Fot. 5.2. Karma komercyjna typu granulat.

Fot. 5.2. Karma komercyjna typu granulat.

 

Składniki odżywcze w diecie królika

Włókno pokarmowe

Układ pokarmowy królika przystosowany jest do trawienia pożywienia zawierającego dużo włókna pokarmowego. Odpowiednia zawartość tego składnika warunkuje prawidłową dietę.

Pod pojęciem włókna pokarmowego kryją się różne związki chemiczne spośród węglowodanów złożonych, wchodzących w skład ścian komórek roślinnych, odporne na hydrolizę przez ludzkie enzymy trawienne. W odniesieniu do królika klasyfikuje się je w następujących grupach:

• włókno nieprzyswajalne (m.in. celuloza, ligniny) – dzięki jego żuciu zwierzęta ścierają stale rosnące zęby. Czynność ta daje im długotrwałe zajęcie, zapobiegając zaburzeniom behawioralnym wynikającym z nudów, takim jak wygryzanie futra czy obgryzanie niejadalnych przedmiotów. Włókno mechanicznie stymuluje perystaltykę jelit, wpływając na czas pasażu treści pokarmowej. Spowolnienie perystaltyki prowadzi do spadku apetytu, niedrożności mechanicznej/czynnościowej oraz rozwoju kolonii patogenów jelitowych;

• włókno przyswajalne (m.in. hemiceluloza, pektyny) – ulega fermentacji w jelicie ślepym, stanowiąc źródło substratów zarówno dla mikroorganizmów fizjologicznych, odpowiedzialnych za ten proces (co zapobiega namnażaniu się patogenów), jak i dla ssaka – gospodarza.

Węglowodany

Monosacharydy, disacharydy, oligosacharydy i polisacharydy skrobiowe są źródłem energii. Ich trawienie i wchłanianie odbywa się głównie w żołądku i jelicie cienkim. Oligosacharydy dwojako wpływają na mikroflorę przewodu pokarmowego. Dieta bogata w glukooligosacharydy promuje biegunki, natomiast fruktooligosacharydy uznawane są za prebiotyk, a także zwiększają wchłanianie niektórych minerałów.

Gdy dieta jest bogata w skrobię, jej część przechodzi do jelita ślepego i staje się substratem dla fermentacji bakteryjnej, sprzyjając biegunkom, szczególnie u młodych zwierząt (fot. 3).

Białka

Są zbudowane z aminokwasów endo- i egzogennych. Zapotrzebowanie na aminokwasy egzogenne rośnie w okresie wzrostu i rozwoju, ciąży, laktacji, wymiany futra. U roślinożerców mikroorganizmy żyjące w jelicie ślepym wytwarzają aminokwasy, które są wchłaniane z przewodu pokarmowego podczas trawienia cekotrofów. Zewnętrznym źródłem białka dla roślinożernych są wyłącznie rośliny.

Nadmiar białka w diecie prowadzi do nadprodukcji cekotrofów, obniżając apetyt królika, zwiększa pH w przewodzie pokarmowym, zaburza równowagę w mikroflorze jelitowej, zwiększa produkcję i wydzielanie amoniaku. Przekłada się to na choroby wynikające z otyłości, choroby przewodów pokarmowego i oddechowego.

Niedobór białek w diecie prowadzi do słabej regeneracji tkanek.

Tłuszcze

Są źródłem energii dla organizmu, sprawiają, że pokarm staje się smaczniejszy, stymulują perystaltykę, obniżają wchłanianie wapnia. Proces ich trawienia i wchłaniania niczym nie różni się od występującego u zwierząt o innym typie odżywiania.

Ich nadmiar sprzyja otyłości oraz stłuszczeniu wątroby i kwasicy ketonowej (pojawiającym się w okresie spadku lub braku apetytu).

Witaminy

Witamina A. Jej prekursor, β-karoten, znajduje się głównie w świeżej zieleninie. Proces przetwarzania β-karotenu w witaminę A u królików jest bardzo wydajny. Nadmiar witaminy magazynuje wątroba. Niedobór objawia się przez: zaburzenia rozrodu, małe przyrosty i objawy neurologiczne u młodych zwierząt oraz przez choroby oczu u zwierząt dorosłych; zwiększa też ryzyko zapalenia jelit. Nadmiar prowadzi do zaburzeń rozrodu i chorób stawów.

Witaminy z grupy B. Zapotrzebowanie na witaminy z tej grupy jest pokrywane przez spożywanie cekotrofów.

Witamina C. Króliki w przeciwieństwie do świnek morskich syntetyzują tę witaminę. Wpływa ona na jakość tkanki łącznej, obniża poziom wolnych rodników tlenowych.

Witamina D. Zwiększa poziom wapnia w surowicy, reguluje wchłanianie i wydalanie wapnia oraz fosforu. Jest wytwarzana w skórze pod wpływem promieni słonecznych, pokarm jest jej ubogim źródłem. Nadmiar powoduje: spadek apetytu, biegunkę, ronienia, ataksję, paraliż, kalcyfikację tkanek miękkich, a nawet śmierć. Niedobór prowadzi do hipofosfatemii i osteomalacji.

Witamina E. Ma działanie antyoksydacyjne. Zawarta jest w zieleninie i ziarnach zbóż. Niedobór odpowiada za dystrofię mięśniową i zaburzenia w rozrodzie.

Witamina K. Podobnie jak w przypadku witamin z grupy B, zapotrzebowanie jest pokrywane poprzez zjadanie cekotrofów.

Minerały

Wapń. Króliki charakteryzują się unikalną gospodarką wapniem – jego poziom w organizmie oraz wydalanie zależą przede wszystkim od poziomu w pokarmie. Niedobór prowadzi do tężyczki poporodowej u samic, osłabienia szkieletu i zębów. Nadmiar – do kamicy w układzie moczowym, uszkodzenia nerek, kalcyfikacji tkanek miękkich (głównie aorty i nerek) oraz obniżenia wchłaniania fosforu.

Fosfor. Prawidłowy stosunek wapnia do fosforu w diecie to 2 : 1. Odwrócenie tego stosunku powoduje obniżenie gęstości kości. Hipofosfatemia powoduje zwiększone wydalanie wapnia z moczem, krzywice u młodych osobników i osteomalację u starszych.

Magnez. Jest składnikiem kości, uczestniczy także w reakcjach enzymatycznych. Hipomagnezemia prowadzi do spowolnionego wzrostu, wyłysień, wygryzania futra, nadreaktywności na bodźce, drgawek oraz zwłóknienia mięśnia sercowego.

Cynk. Jego niedobór prowadzi do obniżenia odporności i braku przyrostów.

Woda. Ilość wypijanej wody zależy przede wszystkim od temperatury i ilości wilgotnej karmy. Średnio królik wypija 50-150 ml/kg masy ciała/dobę [1-4, 6-9]

Ogólne zasady żywienia królika

Różnorodność

Królik utrzymywany w warunkach domowych jest w pełni zależny od właściciela, stąd ważne jest urozmaicanie diety, by uniknąć zarówno niedoborów, jak i nadmiaru różnych substancji czy związków. Jeśli chodzi o proporcje poszczególnych grup pokarmów, bazą jest piramida żywieniowa.

Ocena organoleptyczna

Należy oceniać świeżość produktów surowych, a w przypadku siana, suszonych roślin, liści gałązek – weryfikować zapach, kolor, stopień wysuszenia, obecność zanieczyszczeń. Jeśli właściciel sam zbiera rośliny dla swojego królika, powinien wybierać miejsca z dala od źródeł zanieczyszczeń biologicznych czy chemicznych.

Przygotowanie do podania

Zieleninę, warzywa i owoce należy umyć pod bieżącą wodą i dokładnie osuszyć przed podaniem. Produkty te, jak również woda powinny mieć temperaturę pokojową.

Wprowadzanie nowych produktów do króliczej diety

Wprowadzanie nowego produktu musi być stopniowe. Fizjologiczna mikroflora przewodu pokarmowego potrzebuje czasu na przystosowanie się do przetwarzania składników wcześniej niepodawanego produktu. Patogeny cechuje większa zdolność adaptacji. Następuje ich rozwój i zachwianie równowagi z niepatogennymi mikroorganizmami, prowadzące do biegunek.

Zaleca się rozpoczęcie skarmiania jednego rodzaju nowego produktu naraz, przez trzy dni w ilości mieszczącej się na łyżce stołowej. Jeśli nie nastąpi zmiana w apetycie, oddawaniu kału czy jego wyglądzie, można zwiększyć porcję.

Pojenie

Królik powinien mieć stały dostęp do świeżej, czystej wody. Można również podawać mu do picia napary z ziół lub owocowe herbatki. Płyny mogą być podawane w poidełku lub misce (w tym przypadku trzeba zwrócić szczególną uwagę na zanieczyszczenia) [4-5, 9].

Piramida żywieniowa królika

W Specjalistycznej Lecznicy Weterynaryjnej dla Małych Ssaków Ogonek stworzona została graficzna prezentacja udziału poszczególnych grup pokarmów w diecie królika – piramida żywieniowa królika (rys. 1)

Piramida króliki

Rys. 1. Piramida żywieniowa królika

Siano, suszone zioła, liście, gałęzie

Podstawą diety idealnej jest siano (różne gatunki suszonych traw). Powinno się je podawać ad libitum. Najlepiej w paśniku, by nie stanowiło ściółki. Oprócz siana wskazane jest regularne serwowanie zwierzęciu gałęzi drzew, suszonych ziół lub liści w ilości i z częstotliwością zależną od rodzaju rośliny. Ważne jest, by rośliny pochodziły z różnych ziem i czasów zbioru ze względu na zależne od tych czynników różnice w ich składzie chemicznym. Jeśli królik zostawia część danej mu porcji siana, należy je wymieniać codziennie, gdyż prawdopodobieństwo, że je przyjmie jest niskie.

Przykłady: suszone rośliny wymienione w przykładach dla zieleniny.

Zielenina

Na drugim miejscu w diecie królika lokuje się zielenina, czyli świeża trawa, całe rośliny (zioła, kwiaty) i ich elementy (liście, pędy), które nie są warzywami ani owocami. Im ciemniejsza zieleń, tym więcej witaminy C.

Przykłady:

• kwiaty (liście i kwiatostany): aksamitka, aster, bodziszek, bratek, chaber bławatek, chryzantemy, dzielżan, goździk, kwitnący groszek, kuklik, lak wonny, lewkonia, maciejka, malwa, miesięcznica roczna, nagietek lekarski, nasturcja, niezapominajka, ogórecznik lekarski, róże, rutwica lekarska, słonecznik, stokrotka, złocień krzewiasty;

• kiełki;

• liście i pędy drzew i krzewów owocowych: agrest, aronia, brzoskwinia, malina, grusza, jabłoń, jagody, jeżyna, porzeczka (czarna i czerwona), poziomka, śliwa, wiśnia;

• liście i pędy drzew liściastych: bambus, brzoza brodawkowata, klon, lipa, morwa, olcha czarna, topola, wierzba;

• liście warzyw: brokułu, buraka, cukini, kalafiora, kalarepy, nać buraka, marchwi, pasternaku, pietruszki, rzodkiewki, selera;

• trawa i rośliny łąkowe: babka lancetowata i szerokolistna, chaber bławatek, cykoria podróżnik, fiołek polny i trójbarwny, gwiazdnica pospolita, jałowiec, jasnota biała, komonica zwyczajna, koniczyna łąkowa, biała, drobnogłówkowa (poza okresami kwitnienia ze względu na wzdęcia), kostrzewa, krwawnik pospolity, lucerna, mięta polna, mniszek lekarski, nagietek lekarski, oset, pięciornik gęsi, podbiał pospolity, pokrzywa zwyczajna, rukiew wodna, rumianek pospolity, skrzyp polny (płowe, zielone pędy), starzec zwyczajny, stokrotka polna, tasznik pospolity, tymotka łąkowa, żółtlica drobnokwiatowa, życica;

• zioła: bazylia, kolendra, lawenda, lubczyk, mięta, melisa, rozmaryn, szałwia;

• zboża (nie ziarno): wszystkie zielone części roślin.

Warzywa

Zaleca się skarmianie 3 różnych surowych warzyw dziennie (najlepiej codziennie innych) w ilości odpowiadającej w przybliżeniu objętości 0,5 do 1 szklanki.

Burak, dynia i marchew, jako warzywa o dużej zawartości węglowodanów, podajemy maksymalnie 3 razy w tygodniu w niewielkich ilościach.

Warzywa stymulujące wytwarzanie dużych ilości gazów w przewodzie pokarmowym (m.in. kapusta, brokuł, kalafior, brukselka) należy podawać w niewielkich ilościach.

Nie zaleca się podawania cebuli, czosnku, ostrej papryki i ziemniaków.

Przykłady: bataty, bakłażan, botwinka, brokuły, brukselka, burak cukrowy, cykoria, cukinia, dynia, jarmuż, kalafior, kalarepa, kapusta chińska, kapusta pekińska, karczochy, koper, kukurydza, lucerna, marchew, ogórek, papryka, pasternak, pietruszka, pomidor, rzepa, rzodkiewka, sałaty (lodowa, roszponka, rukola, rzymska), seler, szparagi, szpinak, szczaw.

Owoce surowe

Owoce ze względu na zawartość cukrów prostych najbezpieczniej podawać w niewielkich ilościach, raz dziennie, do 3 razy w tygodniu. Dopuszczalne są praktycznie wszystkie owoce, nawet egzotyczne.

Przykłady: ananas, arbuz, brzoskwinia, banan, cytryna, czereśnia, czarna jagoda, grejpfrut, gruszka, jabłko, jeżyna, kaki, kiwi, limonka, malina, mandarynka, mango, melon, morela, nektarynka, papaja, pomarańcza, porzeczka czarna i czerwona, poziomki, śliwka, truskawka, winogrono, żurawina.

Owoce suszone, nasiona, pestki, orzechy, migdały

Owoce suszone ze względu na większą zawartość cukrów prostych w suchej masie, a także nasiona, orzechy i migdały (bez soli, bez posypki i panierki) ze względu na zawartość tłuszczów powinny stanowić okazjonalnie podawane smakołyki. Warto pamiętać, że przypadkowo połknięte, bez rozdrobnienia, mogą doprowadzić do niedrożności przewodu pokarmowego.

Przykłady: owoce suszone, nasiona słonecznika, lnu, sezamu, migdały, pestki dyni, wszystkie orzechy.

Karma komercyjna

Komercyjna karma w diecie królika powinna stanowić jedynie dodatek do innych jej składowych. Dopuszcza się zatem podawanie ok. 1 łyżki stołowej/kg. m.c. zwierzęcia/dzień. Wyjątkiem są okresy zwiększonego zapotrzebowania na składniki odżywcze czy energetyczne, jak: ciąża, laktacja, wzrost lub stany chorobowe, które wymagają stosowania karmy weterynaryjnej.

Karma komercyjna występuje w dwóch formach: (fot. 5 a i b):

• wieloelementowych mieszanek – są one niepolecane ze względu na trudność określenia dokładnej ilości poszczególnych składników odżywczych i energetycznych, witamin i minerałów w jednostce masy, nieprawidłowe proporcje (dużo węglowodanów i tłuszczy, mało włókna) i niepokrywanie zapotrzebowań zwierząt oraz selektywne spożywanie smacznych dla danego zwierzęcia elementów mieszanki;

• homogennych granulek, tzw. granulatów – skład tych karm jest zbilansowany. Stworzono wersje granulatów z myślą o zwierzętach w konkretnym przedziale wiekowym, biorąc pod uwagę różnice w zapotrzebowaniach organizmu rosnącego, dorosłego osobnika lub seniora.

Oddzielną pozycją są karmy weterynaryjne – specjalistyczne karmy przeznaczone dla zwierząt w ogóle niejedzących lub cierpiących na konkretne choroby, np. otyłość, niewydolność nerek, wrażliwy przewód pokarmowy. Ich skład wspomaga proces leczenia.

Dodatki

Kolby zbożowe, dropsy, chrupki i inne podobne produkty są przeciwwskazane. Kostki wapienne zaburzają gospodarkę wapniowo-fosforanową [4-6, 9].

Szkodliwe/trujące rośliny 

Należą do nich rośliny doniczkowe, ogrodowe i dziko rosnące. Króliki nie różnicują roślin na jadalne i szkodliwe czy trujące.

Przykłady: amarylis, blekot pospolity, cis, dąb, drzewa iglaste, glistnik, jaskółcze ziele, jaskier, konwalia, krostawiec, kurzyślad, liście rabarbaru, ligustr, łubin, mak, naparstnica, obrazki plamiste, orlica, powój, przestęp dwupienny, psiankowate, szczwół plamisty, tojad, wiciokrzew, wilczomlecz, złocień maruna, złotokap [6, 9].

 

Piśmiennictwo:

1. Clauss M.: Clinical techniques: feeding hay to rabbits and rodents. “Journal of exotic pet medicine”, 2012, 21, 80-86.

2. Bellier R., Gidenne T.: Consequences of reduced fibre intake on digestion, rate of passage and caecal moicrobial activity in the young rabbit.  “British Journal of Nutrtion”, 1996, 75, 353-363.

3. Gidenne T., Lapanouse A.: Impact of caecotrophy on rate of passage, intake and faecal excretion pattern in the growing rabbit. “World Rabbit Science”, 2004, 12, 81-94.

4. Gidenne T., Lebas F.: Role od dietary fibre in rabbit nutrition and digestive troubles prevention. 2d Rabbit Congress of the Americas, Habana City, 2002.

5. Gidenne T., Jehl N., Lapanouse A., Segura M.: Inter-relationship of microbial activity, digestion and gut health in the rabbit: effect of substituting fibre by starch in diets having a high proportion of rapidly fermentable polysaccharides. “British Journal of Nutrition”, 2004, 92, 95-1.

6. Harcourt-Brown F.: Texbook of rabbit Medicine, Butterworth-Heinemann, 2002.

7. Irlbeck N.A.: How to feed the rabbit (Oryctolagus cuniculus) gastrointestinal tract. “Journal of Animal Science”, 2001, 79, 343-346.

8. Meredith A., Flecknell P.: BSAVA Manual of Rabbit Medicine and surgery. British Small Animal Veterinary Association, 2006.

9. Richardson V.: Rabbit nutrition. Coney publications, 1999.

Autor:

lek. wet. Katarzyna Godzielińska, OGONEK Specjalistyczna Lecznica Weterynaryjna dla Małych Ssaków

Zdjęcia:

Z archiwum autorki

Streszczenie:
Króliki stanowią rosnącą grupę pacjentów lekarzy weterynarii. Publikowany artykuł ma za zadanie przybliżyć biologiczne fakty będące bazą do przedstawienia ogólnego schematu żywienia królika. Błędy żywieniowe są przyczyną chorób najczęściej występujących u królików.

 

Nasi klienci