Kompleksowa terapia blizny – nowoczesne podejście do regeneracji tkanek

Blizny są nieodłącznym elementem procesu gojenia po zabiegach chirurgicznych, urazach czy oparzeniach. Choć stanowią naturalny efekt regeneracji skóry, mogą prowadzić do poważnych konsekwencji – zarówno estetycznych, jak i funkcjonalnych. Często ignorowane w późniejszym etapie leczenia, mogą stać się przyczyną bólu, ograniczenia ruchomości, a nawet problemów psychosomatycznych (Bringeland i Boeger, 2020; Schleip i Müller, 2013).

Co się dzieje, gdy rana się goi?

W miejscu urazu organizm wytwarza nową, słabo unaczynioną tkankę łączną – bliznę. W idealnych warunkach proces ten kończy się powstaniem elastycznej i niewielkiej zmiany. Niestety, nie zawsze tak się dzieje (Jamrógiewicz i wsp., 2010). W niektórych przypadkach dochodzi do nadprodukcji kolagenu, co skutkuje tworzeniem bliznowców (keloidów) – twardych, wystających ponad powierzchnię skóry struktur, często powodujących ból
i ograniczenia ruchowe (Bringeland i Boeger, 2020).

Dlaczego blizny stanowią problem?

Blizna wpływa nie tylko na skórę, ale również na głębsze warstwy ciała – powięzi, mięśnie, a nawet narządy wewnętrzne, zaburzając prawidłowe funkcjonowanie całych łańcuchów mięśniowo-powięziowych (Bagrowski, 2020). Z badań wynika, że blizny mogą powodować:

• zaburzenia czucia (drętwienie, nadwrażliwość lub niewrażliwość),
• trwałe zrosty ograniczające ruchomość tkanek i stawów,
• dolegliwości bólowe, pieczenie, świąd, być źródłem bólu przewlekłego,
• zmiany estetyczne – przebarwienia, obrzęki, deformacje,
• przeciążenia innych struktur w wyniku kompensacji ruchowej (Bringeland i Boeger, 2020; Waibel i wsp., 2023).

Blizny, szczególnie te pooperacyjne, pourazowe lub pooparzeniowe, są wynikiem nieprawidłowej odbudowy skóry i tkanki podskórnej. Zrosty i ograniczona elastyczność mogą prowadzić do przewlekłych problemów ruchowych lub bólowych (Bringeland i Boeger, 2020).

Kompleksowa terapia blizny – co obejmuje?

W przeglądzie literatury zauważa się, że istnieje wiele metod, które pozwalają na skuteczną terapię. Najskuteczniejszym podejściem do leczenia blizn jest terapia łącząca ze sobą różne techniki terapeutyczne. Na podstawie badania klinicznego, etapu gojenia się rany oraz przeciwwskazań terapeuta wybiera metody terapeutyczne. Kompleksowa terapia będzie składała się z połączenia ze sobą zabiegów fizykalnych, terapii manualnej, kinesiotapingu, czy terapii narzędziowej (Bringeland i Boeger, 2020, Wnuk-Gnich i Blauth, 2021).

Zabiegi fizykalne,

Wspierają procesy regeneracyjne, redukują ból i poprawiają ukrwienie (Bringeland i Boeger, 2020, ; Wnuk-Gnich i Blauth, 2021; Waibel i wsp., 2023). Bardzo często stosowane są takie metody jak :

• Laseroterapia niskoenergetyczna – stymuluje syntezę kolagenu, przyspiesza gojenie, działa przeciwbólowo (Atta-Motte, 2022, Barolet, D.; Boucher, A, 2010),
• Sonoterapia (ultradźwięki) – zwiększa elastyczność blizn, poprawia metabolizm tkanek (Wong i wsp., 2014),
• Terapia światłem spolaryzowanym (pileroterapia) – wspomaga mikrokrążenie
  i regenerację (Kaštelan i wsp., (2010),
• Fala uderzeniowa – stymuluje tworzenie naczyń krwionośnych i zmniejsza zrosty (Tomaszewski i wsp., 2022),
• Magnetoterapia– wspomagają rozluźnianie tkanek i redukcję bliznowców.
• Terapia Tecar – promuje produkcję kolagenu, rozluźnia zrosty i poprawia przesuwalność warstw tkankowych, co jest kluczowe przy bliznach Piras i wsp., (2019).

Terapia manualna i powięziowa

Blizny – szczególnie pooperacyjne i pourazowe – często prowadzą do zrostów w obrębie powięzi, ograniczając przesuwalność tkanek, powodując ból i dysfunkcje ruchowe. Stecco i wsp. (2014) wykazali, że zrosty powięziowe w okolicy blizn wpływają na biomechanikę całego segmentu ciała i mogą być źródłem bólu rzutowanego Bagrowski i wsp., (2020). Jak podkreśla Koller i wsp. (2020) po mobilizacji blizny obserwuje się poprawę zakresu ruchu i zmniejszenie dolegliwości bólowych. A zatem terapia powięziowa jest skuteczną metodą pracy nie tylko na bliźnie, ale i nad otaczającymi strukturami, a w konsekwencji nad całym ciałem. Za pomocą technik manualnych terapeuta rozluźnia napięte struktury, mobilizuje zrosty i przywraca tkankom prawidłową ruchomość. W terapii wykorzystuje się m.in.:

• rolowanie i przesuwanie blizny,
• mobilizację tkanek powierzchownych i głębokich,
• techniki pracy z taśmami mięśniowo-powięziowymi,
• techniki wykorzystujące specjalne narzędzia tj. bańki, piny, katy, IASTEM (Lubczyńska i wsp., 2023).

Kinezyterapia (terapia ruchem)

Odpowiednio dobrane ćwiczenia pomagają zwiększyć przesuwalność tkanek, przywracają zakres ruchu i poprawiają funkcjonowanie całego aparatu ruchu. Ćwiczenia mogą być wykonywane samodzielnie w domu, co czyni tę formę terapii bardzo efektywną (Wnuk i Blauth, 2021).

Kinesiotaping

Specjalne elastyczne taśmy naklejane na skórę wspierają proces regeneracji, poprawiają mikrokrążenie, redukują napięcia i ból. W przypadku blizn, technika ta zyskuje coraz większą popularność ze względu na korzyści mechaniczne, sensoryczne i terapeutyczne, jakie zapewnia w procesie gojenia i regeneracji tkanek. Ich stosowanie wpływa korzystnie na wygląd blizn, zmniejsza ograniczenia ruchowe oraz pomaga w leczeniu blizn przerostowych i ściągających (Lubczyńska i wsp., 2023).

Akupunktura/suche igłowanie

Stosowanie igieł w obrębie tkanek bliznowatych może przyczynić się do rozluźnienia zrostów i uruchomienia procesów gojenia . To metoda o udowodnionej skuteczności, zwłaszcza w terapii blizn trudnych i przewlekłych. Jak podkreśla Tomaszewski i wsp., (2022) suche igłowanie starych blizn przynosi efekty biomechaniczne, chemiczne i naczyniowe Poprawia mikrokrążenie, wzrost kolagenu i elastyny niezależnie od stanu bliznowacenia oraz zwiększa budowę grubości naskórka.

Silikony

Jak podkreśla Jamrógiewicz i wsp., (2010) w leczeniu blizn istotne jest ograniczenie parowania wody, po przez stosowanie różnego rodzaju żeli, czy też opatrunków silikonowych. Dzięki czemu blizna jest nawilżona, wygładzona (zmiana wysokości), zanika zaczerwienienie oraz świąd (Tomaszewski i wsp., 2022).

Dlaczego warto działać wcześnie?

Skuteczność terapii blizny zależy od wielu czynników, ale jednym z najważniejszych jest czas. Im szybciej rozpoczniemy terapię – najlepiej już w początkowej fazie gojenia – tym większe szanse na ograniczenie niepożądanych zmian i przywrócenie funkcji tkanek.

Podsumowanie

Kompleksowa terapia blizny to inwestycja w zdrowie, ruchomość i komfort – zarówno fizyczny, jak i psychiczny. Jeśli Twój pies przeszedł zabieg operacyjny skonsultuj się ze specjalistą w zakresie terapii blizn, aby dobrać najlepszą metodę leczenia – dostosowaną do rodzaju, lokalizacji i wieku blizny. Profesjonalne podejście pozwala skutecznie zredukować objawy, poprawić estetykę oraz odzyskać jakość życia.

Literatura:

1. Atta-Motte M. The use of lasers in the treatment of scars. Aesth Cosmetol Med. 2022;11(1):39-45.
2. Bagrowski B., Związek terapii blizn z funkcjonowaniem narządu ruchu, Wiedza w praktyce, 3/2020
3. Barolet, D.; Boucher, A. Prophylactic low-level light therapy for the treatment of hypertrophic scars and keloids: A case series. Lasers Surg. Med. 2010, 42, 597–601
4. Bringeland, N. E., Boeger D., „Terapia blizn.” Metody stymulujące gojenie się ran i usprawniające funkcjonowanie układu powięziowego, MEDPHARM, Wrocław (2020).
5. Jamrógiewicz M., Żebrowska M., Łukasiak J., Sznitowska M., 2010. Silikonowe preparaty w leczeniu blizn. Tom 66 · nr 6 · 2010
6. Kaštelan, M. et al. (2010). „Effects of polarized light therapy in wound healing.” Acta Dermatovenerol Croat
7. Koller, R. et al. (2020). „Manual therapy of surgical scars.” Journal of Bodywork and Movement Therapies
8. Lubczyńska A, Garncarczyk A, Wcisło-Dziadecka D. Effectiveness of various methods of manual scar therapy. Skin Res Technol. 2023 Mar;29(3):e13272. doi: 10.1111/srt.13272. PMID: 36973982; PMCID: PMC10155853.
9. Piras, A. et al. (2019). „Radiofrequency-based therapies for tissue regeneration: Tecar therapy.” Physiological Reports
10. Przewłocka-Gągała M. Współczesny model postępowania z problemem blizn w kosmetologii i medycynie estetycznej. Aesth Cosmetol Med. 2021;10(1):39-47.
11. Stecco, C. et al. (2014). „Fascial components of the myofascial pain syndrome.” Current Pain and Headache Reports
12. Tomaszewski, W., Cabak, A., & Siwek, J. (2022). THE USE OF PHYSIOTHERAPY IN THE TREATMENT OF SCARS-A REVIEW OF THE LITERATURE. Polish Journal of Sports Medicine/Medycyna Sportowa, 38(4).
13. Waibel, Jill S., Hannah Waibel, and Emily Sedaghat. „Scar Therapy of Skin.” Facial Plastic Surgery Clinics of North America 31.4 (2023): 453-462.
14. Wnuk-Gnich A., Blauth O., 2021 Blizny i bliznowce w fizjoterapii zwierząt. Pies rasowy nr 1 -2
15. Wong, R. A. et al. (2014). „Electrical stimulation and ultrasound for wound healing.” Physical Therapy
16. Zurada J. M., Kriegel D., Davis C. D.: Topical treatments for hypertro phic scars. J. Am. Acad. Dermatol. 2006, 55: 1024–1031.

Autorka:

Dr inż. Agnieszka Wnuk-Gnich

HYDRO-TENS Agnieszka Wnuk-Gnich