Możliwości poprawy jakości nasienia u psów

Wraz z rozwojem hodowli zwierząt analiza jakości nasienia u reproduktorów zyskuje na popularności. Do najczęściej wykonywanych procedur związanych z diagnostyką zaburzeń płodności samców należą ocena makroskopowa i mikroskopowa ejakulatu oraz szczegółowe badanie wykonywanie przy użyciu systemu CASA i szeregu specjalistycznych barwników. Na obniżenie jakości nasienia wypływ może mieć wiele czynników, zarówno zakaźnych jak i niezakaźnych. Do najczęściej opisywanych patogenów atakujących psi układ rozrodczy należą Mycoplasma spp., Herpesvirus canis, Chlamydia spp. oraz Brucella canis. Ponadto na jakość nasienia może wpływać obecność chorób układowych, niedoczynność tarczycy, nowotwory, stosowanie niektórych leków (np. glikokortykosteroidów) oraz niedobory mikro- i makroelementów. W każdym z tych przypadków, pierwszym krokiem w leczeniu niepłodności powinno być wyeliminowanie przyczyny pierwotnej, która spowodowała osłabienie jakości nasienia.

Żywienie i suplementacja

Żywienie, szczególnie niedoborowe może mieć negatywny wpływ na jakość nasienia. Badania prowadzone na psach karmionych równocześnie mieszanką karmy komercyjnej i surowym mięsem wykazały, iż ich nasienie charakteryzuje się mniejszą objętością ejakulatu w porównaniu do psów żywionych jednym rodzajem diety. Ponadto, w innych badaniach stwierdzono, że stosunek białka do tłuszczu w karmie nie wpływa znacząco na jakość nasienia psów. Istotnym zatem wydaje się skład mikroelementów zawartych w pożywieniu. Warto również pamiętać, że papaja oraz wyciąg z owoców Garcinia kola mają negatywny wpływ na płodność reproduktorów.

Obecnie na rynku dostępne są preparaty weterynaryjne, których systematyczna podaż znacząco wpływa na poprawienie parametrów nasienia. Pierwiastkiem niezbędnym w procesie spermatogenezy jest selen. Na rynku dostępne są suplementy zawierające drożdże Sacharomyces cerevisiase będące źródłem tego pierwiastka. Ponadto wykazano, iż olej z łososia jest dobrze przyswajalnym źródłem kwasów omega 3 i 6, a u psów otrzymujących czysty olej rybny przez 60 dni, koncentracja plemników w nasieniu znacząco wzrosła. Preparaty zawierające witaminę E, D oraz kwas foliowy również mają pozytywny wpływ na płodność psów. Z kolei suplementacja witaminą C znacząco poprawia jakość nasienia ludzkiego, co może sugerować podobny efekt u psów, jednakże konieczne jest przeprowadzenie większej ilości badań w tym zakresie. Niektórzy lekarze weterynarii zalecają również podawanie preparatów z L-karnityną w celu poprawy ruchliwości plemników.

Prostaglandyny

Podaż prostaglandyn samcom nie jest metodą leczenia niepłodności, lecz doraźną możliwością zwiększenia ilości plemników w oddawanym ejakulacie. Mechanizm działania PgF2α nie został dokładnie poznany i opisany, prawdopodobnie działanie prostaglandyn polega na stymulacji skurczów kanalików nasiennych w jądrze i najądrzu, co wzmaga przepływ nasienia do nasieniowodów. Efektem jest zwiększenie koncentracji plemników w ejakulacie nawet o 200%. Minusem stosowania prostaglandyn jest szereg skutków ubocznych, które mogą wywoływać. Należą do nich wymioty, gorączka, duszność, ślinotok, niekontrolowane oddawanie moczu i kału, tachikardia oraz hiperwentylacja.

Analogi GnRH

Podaż analogów GnRH stymuluje wydzielanie LH, a tym samym testosteronu. Analogi GnRH można stosować u psów o obniżonym libido oraz w przypadku oligozoospermii. Spodziewanym efektem terapii jest zwiększenie liczby plemników w ejakulacie, objętości ejakulatu, poprawa ruchliwości oraz spadek plemników o wadliwej budowie morfologicznej.

Inhibitory prolaktyny

Podwyższone stężenie prolaktyny we krwi obwodowej hamuje wyrzut GnRH, czego efektem jest obniżony poziom testosteronu. Konsekwencją takiego stanu jest znaczny spadek libido, oligoasthenozoospermia, teratospermia oraz zmniejszenie objętości oddawanego ejakulatu. W literaturze opisywane są przypadki skutecznego leczenia hiperprolaktynemii przy użyciu preparatów zawierających kabergolinę w dawce 5 µg/kg  przez 3-6 tygodni. Niestety spory odsetek psów nie reaguje na terapię inhibitorami prolaktyny, dlatego niezbędne jest przeprowadzenie dokładniejszych badań w tym obszarze.

Autor

lek. wet. Kinga Domrazek
Pracownia Rozrodu Małych Zwierząt, Katedra Chorób Małych Zwierząt i Klinika, Instytut Medycyny Weterynaryjnej, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego

Bibliografia

1. 1. Giziński S., Faundes R., Karska D. Postępowanie w przypadkach obniżonej jakości nasienia psów. Magazyn Weterynaryjny 01/2015
   2. Ortega-Pacheco A., Jiménez-Coello M., Gutiérrez-Blanco E., Acosta-Viana K.Y., Guzmán-Marín E., Zavala-Sánchez M.A., Montalvo-Beltrán N.E., Pérez-Gutiérrez M.S.: Effects of chloroformic extracts from washed and unwashed papaya seeds (Carica papaya) on the sperm concentration of dogs. Reprod. Domest. Anim. 2010, 45, 1126-1129.
   3. Risso A, Pellegrino FJ, Relling AE, Corrada Y. Effect of Long-Term Fish Oil Supplementation on Semen Quality and Serum Testosterone Concentrations in Male Dogs. Int J Fertil Steril. 2016 Jul-Sep;10(2):223-31. doi: 10.22074/ijfs.2016.4913. Epub 2016 Jun 1.
   4. Vágenknechtová, M. and Martin Hošek. “The influence of external and internal factors on the quality of semen collection and qualitative indicators of semen in the dog (Canis familiaris).” Acta Universitatis Agriculturae et Silviculturae Mendelianae Brunensis 59 (2011): 373-380.