Zastosowanie terapii EHF w leczeniu gruczolakoraka szyi u psa. Przypadek kliniczny

Do przychodni trafiła 10-letnia wielorasowa suka o wadze 23 kg z guzami na szyi (fot. 1). Z wywiadu wynikało, że pierwszy guzek pojawił się około 10 miesięcy wcześniej. Został on usunięty bez badania histopatologicznego. Z czasem doszło do pojawiania się 3 nowych guzków o bardzo szybkim tempie wzrostu. W przeciągu 2 tygodni jeden z nich zaczął wrastać pod łopatkę, prowadząc do silnej kulawizny. Zdecydowano o natychmiastowym zabiegu. Umiejscowienie największego guza, jego rozmiary i ekspansja rokowały źle.

Diagnostyka onkologiczna

Pacjent został poddany onkologicznemu protokołowi diagnostycznemu. RTG klatki piersiowej oraz badania krwi wykonano w lecznicy lekarza weterynarii pierwszego kontaktu. W przychodni weterynaryjnej autorów przeprowadzono badanie USG jamy brzusznej, podczas którego stwierdzono hipoechogenny guz o średnicy 5 cm w śledzionie.

Przebieg zabiegu

Pacjentkę poddano premedykacji przy użyciu mieszanki: deksmedetomidyna, butorfanol i midazolam. Indukcję znieczulenia wziewnego przeprowadzono propofolem, a sen podstawowy uzyskano parami izofluranu. Wzmocnienie działania przeciwbólowego uzyskano, podając przed zabiegiem meloksykam.

Płyn infuzyjny podawany podczas zabiegu był strukturyzowany falami milimetrowymi (EHF), a w trakcie zabiegu modyfikowany spektralnym anagramem tkanki nowotworowej w celu uzyskania efektu immunologicznego.

Do usunięcia guza zastosowano nóż elektryczny. Podczas preparowania okazało się, że obejmuje on główne naczynia szyi. Usunięcie go wymagało podwiązania i resekcji żyły jarzmowej i tętnicy szyjnej na odcinku ok. 5 cm. Okolica silnie unaczyniona oraz unerwiona nie pozwoliła na bardziej agresywne postępowanie i uzyskanie dużego marginesu cięcia (fot. 2).

W trakcie usuwania, zarejestrowano za pomocą urządzenia RGAmed spektralny anagram tkanki nowotworowej, który przeniesiono na płyn infuzyjny, uzyskując prezentację tła nowotworu, co prowadzi do mobilizacji sił przeciwnowotworowych organizmu (immunostymulacja spektralna). Jednocześnie zastosowano terapię falami milimetrowymi (EHF) bezpośrednio na ranę operacyjną.

Ze względu na widoczne hipoechogenne ogniska w śledzionie wykonano dodatkowo splenektomię (fot. 3).

Po zabiegu ranę pooperacyjną poddawano działaniu fal milimetrowych, aż do momentu pełnego wybudzenia. Pacjentka wybudziła się bardzo dobrze, zachowując pełną aktywność i ruchomość szyi, i po kilku godzinach została wypisana do domu.

Rozpoznanie histopatologiczne

Usunięte guzy skierowano do badania histopatologicznego, które wykazało gruczolakoraka wywodzącego się z apokrynowych komórek potowych skóry na szyi. Zmiana w śledzionie okazała się nienowotworowa [13].

Fot. 1. Dziesięcioletnia suka o imieniu Bronka tuż przed zabiegiem.

Fot. 2. Usuwanie guza na szyi.

Fot. 3. Splenektomia guza śledziony.

Fot. 4. Pacjentka na wizycie kontrolnej miesiąc po zakończeniu chemioterapii. Wystąpiły objawy osteopatii.

Fot. 5. Guz przerzutowy w klatce piersiowej stwierdzony podczas wizyty kontrolnej miesiąc po zakończeniu chemioterapii.

Dalsze leczenie

Kontrolne wizyty odbyły się w 1, 3, 5 i 7 dniu po zabiegu, podczas których wykonywano 30-minutową terapię falami milimetrowymi EHF przy udziale aparatu RGAmed. Pacjentka jednocześnie otrzymywała osłonę antybiotykową oraz wlewy strukturyzowanego płynu infuzyjnego. Na tym na życzenie właścicielki zakończono zastosowanie fal milimetrowych.

Trzy tygodnie po zabiegu wprowadzono chemioterapię przy użyciu karboplatyny. Pomimo zalecenia trzytygodniowych odstępów właścicielka na drugie podanie pojawiła się po czterech tygodniach, a trzecie podanie wykonano po ponad pięciu tygodniach. Pacjentka czuła się bardzo dobrze, natomiast w przebiegu blizny pooperacyjnej pojawił się mały guzek.

Kolejna wizyta kontrolna odbyła się po miesiącu. Pacjentka poczuła się gorzej, nie miała siły, pojawiły się twarde zgrubienia dalszych odcinków kości wszystkich kończyn (fot. 4, 6, 7, 8). Zdjęcia RTG kończyn wykazały osteopatię przerostową jako objaw paranowotworowy. W klatce piersiowej stwierdzono guzek przerzutowy o średnicy 20 mm (fot. 5). Objawy osteopatii złagodzono prednizonem.

Właścicielka zdecydowała się odstąpić od chemioterapii. Pomimo powolnego rozwoju nowotworu pacjentka pojawiła się na kontroli po 8 miesiącach od rozpoczęcia terapii w stanie dobrym.

Dyskusja

U psów występują dwa rodzaje gruczołów potowych: gruczoły apokrynowe (glandulae sudoriferae apocrinae), które są związane z włosami, oraz gruczoły ekrynowe, występujące w nieowłosionej skórze (glandulae sudoriferae ecrinae) [9].

Gruczolakorak apokrynowych gruczołów potowych jest stosunkowo rzadko spotykany [9]. W komentarzu badania histopatologicznego napisano: „(…) Gruczolakoraki apokrynowych gruczołów potowych są nowotworami bardzo agresywnymi o dużym stopniu destrukcji zajmowanych obszarów. Przerzuty powstają w postaci wnikających w głąb pasm tkankowych przypominających sznury pereł. U badanego pacjenta jest duże zagrożenie przerzutami do lokalnych węzłów chłonnych oraz bardziej odległych miejsc” [13].

Terapia EHF przy użyciu aparatu RGAmed

RGAmed (fot. 9, 10) to urządzenie przenośne, przeznaczone do terapii falami milimetrowymi, które emituje niewielkie promieniowanie tła poniżej 10 mWat/cm², wysyłające fale o skrajnie wysokich częstotliwościach w zakresie 30-300 GHz (EHF Extremely High-Frequency) i promieniowanie podczerwone (IR). Oddziałuje ono na uszkodzone narządy oraz na biologicznie aktywne punkty ciała celem skorygowania działania komórek, narządów i układów poprzez stabilizację potencjału błonowego komórek i regulację energetyczną zachodzących w nich reakcji biochemicznych [8].

Badania kliniczne wykazały, że zastosowanie terapii falami milimetrowymi EHF nie powodowało stymulacji wzrostu tkanki nowotworowej, zarówno pierwotnej, jak i przerzutowej, ale potwierdziło ich supresyjne właściwości. W onkologii ludzkiej stosuje się leczenie EHF jako monoterapię w zwalczaniu guzów łagodnych lub paliatywnie w redukcji bólu i łagodzeniu zespołu intoksykacyjnego. W innych okolicznościach fale milimetrowe używa się w połączeniu z innymi znanymi metodami, jak chirurgia, chemio- i radioterapia [12].

Fot. 6. Obrzęk kończyn spowodowany osteopatią.

Fot. 7. Radiologiczny obraz osteopatii przerostowej kości prawego podramienia.

Fot. 8. Osteopatia przerostowa kości promieniowej i łokciowej lewej.

Fot. 9. Strukturyzacja płynu infuzyjnego przy użyciu fal milimetrowych.

Fot. 10. Zastosowanie fal milimetrowych EHF w leczeniu ran pooperacyjnych.

Zastosowanie EHF w chirurgii

Stosowanie EHF w okresie przedoperacyjnym i pooperacyjnym znacznie zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób okołooperacyjnych, redukuje ból oraz przyśpiesza gojenie się ran. Redukuje krwotoki, porażenia oraz znacznie skraca okres rekonwalescencji.

Właściwości chemoprotekcyjne fal milimetrowych EHF

Rozwój komórek nowotworowych może prowadzić do redukcji poziomu białych i czerwonych krwinek, co wiąże się z niedokrwistością i/lub osłabieniem odporności organizmu. Efekt ten jest wyraźniej widoczny w przypadku zastosowania chemioterapii, kiedy leki immunosupresyjne działają nie tylko obwodowo, ale również powodują supresję szpiku. Jest to reakcja, która może być zbagatelizowana przez opiekuna pacjenta i może być przyczyną negatywnego wyniku leczenia. Bardzo niska liczba leukocytów u pacjentów poddanych chemioterapii często uniemożliwia utrzymanie planowych interwałów pomiędzy podawaniem leków przeciwnowotworowych.

Włączenie w takich sytuacjach terapii falami milimetrowymi EHF prowadzi do uzyskania odpowiedniego poziomu leukocytów. Terapia falami milimetrowymi redukuje efekty uboczne m.in. 5-fluorouracylu, cyklofosfamidu czy metotreksatu, takie jak: nudności, wymioty, biegunka czy utrata masy ciała, i pozwala na prowadzenie intensywnego leczenia [4-7, 12].

U pacjentów onkologicznych stwierdzono wzrost funkcjonalnej aktywności segmentowanych neutrofili, co tłumaczy wystąpienie objawów toksemii i innych efektów ubocznych podczas chemioterapii. Fale milimetrowe ograniczyły o 30% liczbę pobudzonych neutrofili, przez co istotnie wpływały na przebieg leczenia [6, 12].

Mechanizm działania fal milimetrowych w leczeniu onkologicznym

W badaniach klinicznych przeprowadzonych na ludzkich pacjentach onkologicznych wykazano częściowe lub całkowite zahamowanie głównych patogennych mechanizmów rozwoju nowotworów.

Głównym efektem rozwoju nowotworów, szczególnie w końcowym ich stadium, jest reakcja bólowa. U 94% pacjentów leczonych falami milimetrowymi zaobserwowano redukcję bólu różnego stopnia. Pierwsze efekty były notowane już po pierwszej sesji, ale pełny efekt rozwijał się po 2-3 terapiach. Po 10-20 zabiegach pacjenci znacznie redukowali lub całkowicie odstawiali leki przeciwbólowe [6, 10, 12].

Zastosowania tej terapii u różnych pacjentów przychodni weterynaryjnej autorów potwierdzają znaczną redukcję bólu i poprawę komfortu życia. W przypadkach m.in. ciężkich zabiegów ortopedycznych znaczna redukcja bólu przyśpieszała powrót do zdrowia i pełnej aktywności fizycznej.

Przykładem przeciwbólowego i przeciwzapalnego działania fal EHF był przypadek wynaczynienia winkrystyny rozpuszczonej w strukturyzowanym falami milimetrowymi płynie infuzyjnym. Od razu po stwierdzeniu zdarzenia zastosowano 60-minutową terapię EHF. W wyniku tego nie zaobserwowano żadnych oznak zapalenia czy martwicy, a kontrola po miesiącu wykazała, że skóra w miejscu wynaczynienia zachowała pełną elastyczność.

Rozwój procesów nowotworowych prowadzi do spadku liczby limfocytów, a w szczególności subpopulacji T. Po zastosowaniu leczenia falami milimetrowymi dochodzi do zwiększenia populacji limfocytów Th (pomocniczych) oraz Tc (cytotoksycznych), natomiast w grupach kontrolnych u zdrowych ludzi nie stwierdzono zwiększenia ogólnej populacji limfocytów T ani zmiany stosunku procentowego poszczególnych subpopulacji [3, 10, 11, 12].

Przeprowadzono badania stężenia interferonu u kobiet z rakiem szyjki macicy, którego poziom znacznie spada, szczególnie w II i III stadium choroby. Po wprowadzeniu leczenia falami milimetrowymi poziom γ-interferonu wzrastał przeszło dwukrotnie z 40 (czasem i 20) do 95 j.m./ml. U pacjentek z I stadium raka poziom ten wracał do prawidłowego, tj. 120 j.m./ml, natomiast w grupie kontrolnej zdrowych ludzi nie obserwowano zmian. Wyciągnięto wnioski, że efekt immunostymulacji można było osiągnąć jedynie w przypadku zaistniałej immunosupresji [2, 10, 11]. Wystąpienie leukopenii u pacjentów leczonych chemioterapią oraz radioterapią jest przeciwwskazaniem do kontynuowania terapii.

Pobudzenie zahamowanej granulopoezy uzyskiwano poprzez zastosowanie stałej lub indywidualnie dobranej częstotliwości fali oraz stymulację stref akupunkturowych lub refleksogennych na mostku, nadbrzuszu, na skroniach i potylicy. W każdej sytuacji udało się uzyskać wzrost leukocytów z 2,5 do 4-4,5 G/l [2, 11, 12]. Podobne efekty kliniczne autorzy obserwowali w swojej praktyce klinicznej u większości leczonych pacjentów, nie tylko onkologicznych.

Piśmiennictwo:

1. Binyashewskii E.B., Grubnik B.P., Derendiaev S.A. i wsp.: Collection of the Protocols and Normative Acts for Microwave Resonance Therapy (MRT). Kiev, Oberig, 1992.

2. Kavalian L.A., Gevorkyan R.A., Gasparian M.G. i wsp.: Influence of microwave resonance therapy upon interferon status in the group of healthy person and patients with cervical uterine cancer, [w:] “Fundamental and Applied Aspects of the Use Millimeter Electromagnetic Radiation in Medicine”. Kiev, Temporary Scientific Collective “Otklik”, 1989, 310-311.

3. Mkrtchian L.N., Sit’ko S.P., Abramian G.A. i wsp.: Microwaves Resonance in Clinical Oncology. Yerevan, Armenia, Oncological Scientific Certer, Ministry of Health ArmSSR and Temporary Scientific Collective „Otklik”, 1991.

4. Pletnev D.S., Deviakov N.D., Golant M.D. i wsp.: EHF radiation in clinical practice, [w:] “International symposium Millimeter Waves of Non-Thermal Intensity in Medicine”. Moscow, 1991, 32-42.

5. Pletnev D.S., Deviakov N.D., Mazurik V.G. i wsp.: Status of onkological patients blood during performing chemotherapy and application of electromagnetic radiation of millimeter band, [w:] Deviatkov N.D., „Medical and Biological Aspects of Millimeter Emission”. Moskwa: IRE USSR AcSci. 1985: 50-57.

6. Pletnev S.D., Golant M.B., Rebrova T.B., Balakirieva L.Z.:
Application of electromagnetic radiation of MM-band in combination with the conventional methods of treatment (chemotherapy surgery) of oncologic patients, [w:] „The Collection of the Protocols of MM-Therapy Application for Various Diseases”.Moskwa, MTA EHF, 1992, s. 66-89.

7. Pletnev S.D.: Application of electromagnetic radiation of millimeter band for treatment of oncological patients, [w:] Deviatkov N.D., Betskii O.V.: „Millimeter Waves Medicine”. Moscow: IRE USSR ACSci, 1991, 76-81.

8. Raport w sprawie klinicznej oceny „RGAmed” przenośnego urządzenia EHF – IR do terapii za pomocą fal milimetrowych.

9. Sapierzyński R., Sapierzyńska E.: Nowotwory nabłonkowe u psów i kotów. Cz. III. Nowotwory wywodzące się gruczołów skóry. „Życie Weterynaryjne”, 2005, 80(4), s. 222-227.

10. Sit’ko S.P., Mkrtchian L.N., Derendiaev S. i wsp.: Phisics of the Alive in mocro-biological aspects. “Phys Aliv” 1993, 1, 110-131.

11. Sit’ko S.P., Mkrtchian L.N.: Millimeter Electromagnetic Radiation in Experimental and Clinical Oncology. Kiev, Vidguk, 1991.

12. Teppone M., Avakyan R: Extremely High-Frequency Therapy in Oncology.”The Journal of Alternative and Complementary Medicine”. November 2010, 16(11): 1211-1216.

13. van der Lugt J.J.: Wynik badania histopatologicznego HI256373/05.02.2014, Idexx Laboratories, 2014.

Autorzy:

dr n. wet. Jacek Ingarden, lek. wet. Maja Ingarden
Przychodnia Weterynaryjna THERIOS, Myślenice

Zdjęcia:

Z archiwum autorów

Streszczenie:
Podczas leczenia onkologicznego gruczolakoraka szyi o szybkim tempie wzrostu u 10-letniej suki zastosowano fale milimetrowe EHF. Terapię włączono już na poziomie zabiegu chirurgicznego, a następnie kilkakrotnie w okresie pooperacyjnym. Poza tym zastosowano chemioterapię. W wyniku leczenia uzyskano przedłużenie życia o około 11 miesięcy w stosunkowo dobrym komforcie.