Dodano: 15.12.2021, Kategorie: Koty, Porady i Ciekawostki
Badanie kota na toksoplazmozę – czy warto je wykonać?
Pierwsze skojarzenia ze słowem „toksoplazmoza” przeciętnej osobie kojarzy się z zagrożeniem chorobowym przenoszonym przez koty. W tym stwierdzeniu tkwi tylko część prawdy. Tak, pierwotniak wywołujący toksoplazmozę reprodukuje się wyłącznie w organizmie kota, lecz zarazić się patogenem można również od innych zwierząt, w tym gadów, ryb i ptaków. Zapraszamy do materiału, w którym przybliżymy tematykę toksoplazmozy zarówno u kotów, jak i u ludzi.
Toksoplazmoza – opis zoonozy
Toksoplazmoza to niezwykle zaraźliwa choroba o podłożu pierwotniaczym, wywoływana przez pasożyta Toxoplasma gondii.
Toksoplazmoza jest jedną z najbardziej rozpowszechnionych chorób odzwierzęcych na świecie. Badania serologiczne wykonywane w kierunku potwierdzenia obecności we krwi przeciwciał wykazują, iż praktycznie co druga osoba miała w przeszłości bezpośredni kontakt z patogenem, nabywając jednocześnie tym samym odporności.
Czemu zatem toksoplazmoza uważana jest wciąż za niebezpieczną zoonozę, skoro połowa populacji posiada wykształconą odporność wobec tej chorobie?
Toksoplazmoza – zagrożenia dla człowieka
Toksoplazmoza niesie ze sobą realne niebezpieczeństwo dla prawidłowego rozwoju płodów ludzkich z pierwszych etapów ciąży oraz stanowi zagrożenie dla osób o upośledzonej odporności.
Zoonoza może przybrać u człowieka postać wrodzoną lub nabytą.
Toksoplazmoza nabyta
Osoby, u których występuje toksoplazmoza nabyta przeważnie nie mają świadomości choroby, gdyż zwykle nie daje ona widocznych objawów. U tych jednak osób, u których symptomy występują, może ona przybrać postać:
- oczną – przebiegającą pod postacią zapalenia siatkówki oka i naczyniówki; cechą charakterystyczną są okresy remisjii i zaostrzenia, a efektem końcowym choroby może być pogorszenie widzenia
- węzłową – objawiającą się powiększonymi węzłami chłonnymi w okolicy szyi; inne objawy: gorączka, ogólne złe samopoczucie, bóle głowy
- mózgową – jako wynik reaktywacji infekcji u osób o upośledzonej odporności (np. AIDS); przybiera formę zapalenia mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych
- uogólnioną – dotykającą chorych o znacznym spadku odporności; choroba atakuje mięsień sercowy, wątrobę, płuca
Toksoplazmoza wrodzona
Zoonoza jest szczególnie niebezpieczna dla płodu w czasie pierwszych trymestrów ciąży. Efektem zarażenia pierwotniakiem mogą być wady wrodzone dziecka oraz późniejsze następstwa wynikające z kontaktu płodu z patogenem.
Toksoplazmoza – cykl rozwojowy
Toksoplazmoza jest chorobą wywoływaną przez aktywność pasożyta pierwotniaczego Toxoplasma gondii w organizmach zwierząt. Patogen bytuje w tkankach (mięśnie, układ nerwowy) wielu zwierząt, gadów i ptaków w różnych stadiach rozwojowych. Obecność drobnoustroju wywołuje o ofiar rozpad i poważne uszkodzenia na poziomie komórkowym. Choć pierwotniak występuje w organizmach wielu stworzeń, to zwierzęta kotowate stanowią dla niego specjalną grupę docelową.
W układzie pokarmowy kotów pasożytniczy pierwotniak przekształca się w formy zdolne do prokreacji, a co za tym idzie, pasożyt jest zdolny do skutecznego przedłużenia gatunku.
W jaki sposób kot zaraża się T. gondii?
- Przypadkowe spożycie oocyst pierwotniaka – chore na toksoplazmozę młode koty wydalają początkowo niegroźne formy pierwotniaka wraz z odchodami do środowiska zewnętrznego. Po dwóch do pięciu dni oocysty przekształcają się w agresywną, zdolną do zarażania postać. Zabrudzona oocystami ziemia przyczepia się do łap kota, futra, pożywienia i dalej, drogą pokarmową kota przedostaje do organizmu zwierzęcia
- Droga prenatalna – nienarodzone koty przebywające jeszcze w worku owodniowym zarażają się od chorej na toksoplazmozę matki. Miot rodzi się zainfekowany, a młode są chore i mocno osłabione
- Podczas konsumpcji mięsa, w tkankach którego bytują formy pierwotniaka – kot polując na ptaki czy gryzonie, zjada następnie ich mięso. Zaraża się wtedy pasożytem przebywającym w ich tkankach
Toksoplazmoza – zagrożenia dla kota
Drobnoustrój T. gondii jest szczególnie niebezpieczny dla młodych kotów, które zostają pierwszy raz zarażone pasożytniczym pierwotniakiem. Choroba może wtedy przybrać ostrą formę. Kot odczuwa gorączkę, traci apetyt i czuje narastające pragnienie. Brak leczenie może spowodować duszności u kota, kłopoty ze wzrokiem i dalsze pogorszenie stanu zdrowia. Kot może odczuwać silny ból w okolicach brzucha (wątroba i trzustka), a zwłoka w podjęciu terapii może doprowadzić zwierzę do śmierci.
Starsze, silniejsze koty mogą przechodzić chorobę w łagodniejszy sposób, choć infekcja może wtedy przybrać formę przewlekłą.
Objawy toksoplazmozy u starszych, silniejszych kotów:
- wymioty
- kulawizna
- duszności
- żółtaczka
- spadek wagi
Badanie kota na toksoplazmozę
W celu postawienia trafnej diagnozy należy wykonać u kota szereg badań. Same symptomy towarzyszące chorobie mogą być mylące. Jedną z form badań jest wykonanie analizy kału i krwi kota.
Badanie próbek kału może nie przynieść zadowalającego efektu z powodu krótkiego okresu wysiewu oocyst do otoczenia.
Badanie serologiczne w kierunku obecności przeciwciał T. gondi pozwala uzyskać opiekunom pewność, iż kot przeszedł już toksoplazmozę i nie stanowi zagrożenia dla otoczenia.