Co nam powie krew gada i ptaka, czyli na które parametry zwracać uwagę? Cz. III Białe krwinki

Białe krwinki, a także parametry biochemiczne krwi dopełniają nam obraz zastanego stanu klinicznego badanego zwierzęcia. Dzięki nim dowiemy się co tak naprawdę trapi naszego pacjenta, a w połączeniu z diagnostyką obrazową narządów, do których odnosi się dany parametr, będziemy bliżej diagnostycznego sukcesu.

Jak czytać leukocyty?

Ogólnie rzecz biorąc podwyższony poziom białych krwinek będzie wyrazem obecności stanu zapalnego. Jednak w zależności od tego, które leukocyty wykażą wzrost, dowiemy się z jakim rodzajem, i co stoi za przyczyną, aktywności zapalnej w organizmie.

Granulocyty

Eozynofile

Eozynofile – mogą zupełnie nie występować u niektórych gatunków węży. Stanowią 7% – 20% białych krwinek u gadów, przy czym we krwi jaszczurek obserwuje się po kilka komórek, a liczba eozynofilii fizjologicznie jest jeszcze większa u żółwi. Najczęściej wzrost ich poziomu jest efektem inwazji pasożytniczej. Z kolei u ptaków wzrost może być spowodowany licznymi czynnikami stresowymi, a także osobniki żyjące w niewoli mają średnio wyższy ich poziom niż te na wolności.

Heterofile

Heterofile – zarówno u ptaków jak i u gadów komórki te zastępują niejako neutrofile. Zdrowe krokodyle oraz niektóre żółwie mogą wykazywać ich obecność na poziomie 50% wszystkich białych krwinek. Ich zadaniem jest fagocytowanie oraz utylizacja obcego materiału, który znalazł się w ustroju. Ogólnie rzecz biorąc poziom heterofili we krwi różni się w zależności od wielu fizjologicznych czynników. Do wzrostu liczby tych komórek we krwi obwodowej dochodzi latem, u zwierząt młodocianych, dorosłych samców i zwierząt wolnożyjących w porównaniu ze zwierzętami żyjącymi w niewoli. Heterofilia patologiczna ma miejsce wtedy, gdy dojdzie do uszkodzenia tkanki, martwicy, pod wpływem endo- lub egzogennych sterydów, rozwija się nowotwór, w tym białaczka granulocytarna. Z kolei ostre zapalenia będą wyrażone poprzez heteropenię z przesunięciem obrazu białokrwinkowego w lewą stronę. Heteropenię m.in. można zaobserwować przy zatruciach (np. fenbendazolem) czy sepsie. Warto jeszcze dodać, że u ptaków są głównymi komórkami fagocytującymi, które dodatkowo zabijają napotkany na swej drodze patogen. Ich aktywność spada wraz z wiekiem ptaka.

Bazofile

Bazofile – u niektórych gatunków żółwi stanowią 40% – 65% białych krwinek we krwi zdrowych osobników, natomiast w ptasiej krwi ich liczba rośnie, gdy organizm zaatakują pasożyty lub dojdzie do zatrucia. Bazofile uwalniają histaminę i pobudzają ekspresję immunoglobulin, i w zasadzie na tym kończy się nasza znajomość funkcji tych komórek w gadziej krwi. Bazofilia fizjologiczne pojawia się wiosną, a także w okresie aktywności w porównaniu z czasem hibernacji. Patologicznie z kolei ten proces pojawia się, gdy mamy do czynienia z hemopasożytami oraz infekcją iridowirusową.

Azurofile

Azurofile – Wielkością podobne są do monocytów. Azurofilia u różnych grup gadów będzie wyrazem zupełnie innych zjawisk. U węży powie nam o ostrych fazach zapalenia czy też choroby, natomiast u innych gadów będzie to wyraz przewlekłego zapalenia. Komórki te podobnie jak monocyty potrafią fagocytować, jednak na ten moment niezbyt wiele wiemy o ich funkcjach poza tymi wymienionym powyżej. Azurofile nie występują u gadów.

Agranulocyty

Limfocyty

Limfocyty – Komórki te są najliczniejszymi białymi krwinkami we krwi gadów. Gdy mamy do czynienia ze stanem zapalnym w organizmie gada bądź ptaka, lub kiedy dochodzi do stymulacji immunologicznej danego osobnika. Wówczas w krążeniu obwodowym pojawiają się różnego rodzaju limfocyty. Są to limfocyty granulocytarne, limfoblasty, limfocyty plasmocytoidalne oraz komórki plazmatyczne. Tak sytuacja ma się wśród gadów, natomiast w krążeniu ptaków pojawiają się limfocyty małe i duże. W jakich sytuacjach możemy się spodziewać podwyższonego poziomu tych komórek? Otóż wtedy, gdy mamy do czynienia z podostrymi stanami klinicznymi, zakażeniami, gojącymi się ranami, pasożytami oraz infekcjami wirusowymi. Limfopenia z kolei pojawi się przy ostrych zakażeniach bakteryjnych, iniekcjach leków sterydowych oraz jeżeli zwierzę jest utrzymywane w złych warunkach i dodatkowo niedożywione. Zarówno limfocyty B, jak i T są komórkami odpowiedzialnymi za wytwarzanie immunoglobulin oraz tzw. odpowiedź komórkową, a u ptaków także humoralną.

Monocyty

Monocyty – Stanowią do 10% leukocytów we krwi zdrowego gada. Ilość tych komórek we krwi obwodowej może się zmieniać w zależności od sezonu w ciągu roku. Głównie jest to obserwowane u żółwi. Żółwie stepowe będące przed okresem hibernacji mogą wykazywać monocytozę, z kolei u węży z rodzaju Vipera takiego zjawiska nie zaobserwowano. Jednak monocytoza to także domena innych zmian w organizmie. Będzie wyrazem przewlekłych stanów zapalnych lub chronicznej stymulacji immunologicznej ustroju związanej z inwazją pasożytniczą, infekcjami bakteryjnymi, zastojem jaj czy białaczką. Trzeba jednak tutaj wziąć pod uwagę ogólny stan kliniczny pacjenta oraz ewentualne procedury weterynaryjne, które były wykonywane na badanym osobniku. Dlaczego? Ponieważ monocyty mogą pojawić się również przy okazji gojących się ran oraz po zabiegach. U ptaków pełnią podobną funkcję, przy czym nie została ona jeszcze do końca poznana i wymaga dalszych badań, aby dowiedzieć się jak wygląda dokładny mechanizm działania tych komórek.

Funkcje wielu białych komórek krwi u ptaków i gadów nadal są nie do końca poznane. Jedynie na podstawie obserwacji klinicznych, stanu pacjenta oraz rezultatów krwi możemy przypuszczać, że dane krwinki tak się zachowują w określonej sytuacji. Na twarde fakty musimy jeszcze poczekać.

Autor:

Lek. wet. Kacper Kowalczyk – Przychodnia weterynaryjna szpital zwierząt egzotycznych „Oaza” Warszawa

foto: adobestock