Coton de tuléar – królewski pies z Madagaskaru

Nazwa: Coton de tuléar

Kraj pochodzenia: Madagaskar

Patronat: Francja

Klasyfikacja FCI: Grupa IX, Sekcja 1

Wzorzec FCI nr: 283

Wielkość: Mała

Wysokość w kłębie: Pies: 25 – 30 cm; suka: 22 – 27 cm

Waga: Pies: 4 – 6 kg; suka: 3,5 – 5 kg

Szata: Gęsta, obfita i delikatna. Włos miękki, o strukturze bawełny. Może być nieznacznie falisty. Wadą jest twardy i szorstki włos.

Maść: Biel stanowi maść podstawową. Na uszach dopuszcza się kilka nieznacznych pasemek koloru jasnoszaregobądź rudo-przesianych. Na innych częściach ciała tego typu znaczenia mogą być tolerowane, jednak nie są pożądane.

Długość życia: ok. 15 lat

Coton de tuléar to rasa należąca do grupy psów do towarzystwa, która została zaklasyfikowana do sekcji biszonów i ras pokrewnych. Jest to niewielkich rozmiarów pies o białym umaszczeniu i włosie łudząco przypominającym kłębek bawełny. To rasa stosunkowo rzadka i mało znana, jednak z uwagi na swoje miłe usposobienie zdobywa coraz większą popularność.

Historia i pochodzenie rasy Coton de tuléar

Coton de tuléar pochodzi z Madagaskaru, wyspy na Oceanie Indyjskim, która przez wiele lat była kolonią francuską. Historia jego pochodzenia nie jest do końca wyjaśniona, a o powstaniu rasy krążą legendy. Przypuszcza się, że w żyłach coton de tuléar płynie krew bichonów, papillona, maltańczyka oraz bedlington terriera. Tym ostatnim coton ma zawdzięczać charakterystyczną łukowatą linię grzbietu, która u tej rasy również jest lekko wysklepiona.

Dawniej coton de tuléar różniły się nieco pod względem eksterieru od psów w obecnym typie. Elegancji nabrały dopiero w II poł. XX w., kiedy trafiły w ręce francuskiej arystokracji. W krótkim czasie zyskały miano ekskluzywnych psów do towarzystwa i nadano im miano psów królewskich. Dzięki planowej hodowli uzyskano osobnika o bardziej harmonijnym eksterierze.

Nazwa coton de tuléar ściśle związana jest z miejscem, z którego wywodzi się rasa. Coton de tuléar po raz pierwszy pojawił się w okolicach plantacji bawełny przy największym porcie Madagaskaru – Tuléar. Pierwszy człon nazwy oznacza bawełnę, natomiast drugi pochodzi od miasta Toliara, znajdującego się na południu Madagaskaru.

We Francji już w I poł. XX w. coton de tuléar cieszył się dużą popularnością, jednak dopiero w 1970 r. został uznany przez francuski kennel club za odrębną rasę. Rok później, w 1971 r., rasa została oficjalnie uznana przez Międzynarodową Federację Kynologiczną (FCI), po czym opublikowano opracowany przez Francuzów wzorzec.

We Francji, począwszy od lat 80. XX w., coton de tuléar cieszy się bardzo dużym uznaniem, a popularność rasy oraz zainteresowanie szczeniętami nie spada. Podobnie wygląda sytuacja w Holandii, gdzie miłośników tych psów nie brakuje. Do Polski pierwsze osobniki trafiły w latach 90. XX w., jednak nadal stanowią stosunkowo rzadką i mało znaną rasę. Szkoda, bowiem z pewnością zasługują na większą uwagę.

Coton de tuléar – charakter i użytkowość

Bardzo inteligentny, wesoły, pogodny i zrównoważony – to jedne z wielu zalet przedstawicieli rasy coton de tuléar, które sprawiają, że jest on idealnym psem do towarzystwa. Łagodny, o m i zrównoważonym charakterze. Z natury jest bardzo przyjazny i towarzyski zarówno w stosunku do ludzi, jak i innych zwierząt. Uwielbia zabawy i wnosi do domu wiele radości. Świetnie czuje się w towarzystwie dzieci, jest cierpliwy i delikatny. Bardzo przywiązuje się do rodziny. Jest bardzo wrażliwy. Źle znosi samotność, więc potrzebuje stałej obecności człowieka. Jest bystry, szybko się uczy i lubi popisywać się sztuczkami. Uwielbia być w centrum uwagi, o którą często zabiega.

W domu spokojny i niehałaśliwy, w plenerze pełen temperamentu. Drzemie w nim instynkt łowiecki, tak więc spuszczając psa na otwartej przestrzeni, trzeba uważać. Uwielbia długie spacery i aktywny tryb życia. Doskonale sprawdza się w psich sportach. Z powodzeniem można z nim trenować agility, obidience i dog dancing. Jego cechy charakteru sprawiają, że idealnie sprawdza się również w dogoterapii. W krajach, takich jak: Francja, Stany Zjednoczone i Kanada, ma opinie psa antydepresyjnego. Jego wesołe usposobienie, duża cierpliwość w stosunku do dzieci i oddanie ludziom starszym sprawiają, że doskonale sprawdza się w pracy w domach dziecka i spokojnej starości. W jego wychowaniu trzeba być konsekwentnym i sprawiedliwym. Łatwość w ułożeniu sprawia, że nadaje się dla początkujących właścicieli.

Problemy zdrowotne Coton de tuléar

Coton de tuléar to rasa długowieczna. Średnia długość życia psów wynosi około 15 lat. Znane są jednak przypadki, kiedy dożywały nawet 18 lat.

Coton de tuléar rzadko choruje. Z natury jest zdrową i odporną rasą. Nie są szczególnie obciążone chorobami dziedzicznymi. Tak jak w przypadku innych, sporadycznie pojawia się: dysplazja stawów biodrowych, zwichnięcie rzepki oraz postępujący zanik siatkówki.

Coton de tuléar ma skłonności do odkładania się kamienia nazębnego, dlatego psa od szczeniaka powinno się przyzwyczajać do mycia zębów. Można również stosować specjalne płyny lub podawać psie gryzaki dentystyczne.

Specyfika żywienia rasy

Dieta coton de tuléar powinna być zróżnicowana i zbilansowana, dostosowana do wieku, aktywności i trybu życia. Zbyt wysokoenergetyczna karma może spowodować nadwagę. Pies tej rasy rzadko bywa wybredny, ma doskonały apetyt i skłonności do tycia, dlatego należy kontrolować ilość podawanego pokarmu. W ostatnich latach, podobnie jak u innych ras psów, coraz częściej pojawiają się u nich uczulenia. Z tego powodu należy zwrócić uwagę na ilość protein w pożywieniu. Zbyt duża zawartość białka może powodować problemy skórne. W żywieniu coton de tuléar można stosować dobrej jakości gotową karmę dla małych ras lub samodzielnie przygotować jedzenie, które należy uzupełnić odpowiednimi preparatami wapniowo-witaminowymi. Posiłki najlepiej dzielić na dwie porcje i nie podawać ich bezpośrednio przed i po wysiłku.

Pielęgnacja Coton de tuléar

Coton de tuléar ma długą, gęstą i delikatną okrywę włosową, bez podszerstka. Pozostawiona w stanie naturalnym osiąga długość około 8 cm. Według wzorca włos powinien być miękki, o strukturze bawełny. Okrywa włosowa jest charakterystyczną i niezwykle cenną cechą z uwagi na klimat obszarów, z których pochodzi rasa, jej głównym zadaniem jest izolacja cieplna.

Pielęgnacja psa tej rasy jest bardzo pracochłonna i wymaga systematyczności, ponieważ włos łatwo się filcuje i kołtuni. Rasa nie gubi włosa. Regularne szczotkowanie to podstawa, aby utrzymać szatę w odpowiednim stanie. Psom biorącym udział w wystawach nie wolno przycinać sierści. Szata kształtuje się bardzo długo, a włosy odrastają stosunkowo wolno. Do 9 miesiąca zachodzą również najintensywniejsze zmiany w ubarwieniu szaty. Umaszczenie coton de tuléar jest białe lub białe ze znaczeniami. U szczeniąt płowe i szare znaczenia są ciemniejsze, z wiekiem jaśnieją.

Szczeniak nie ma zbyt długiej i obfitej szaty, więc nie wymaga ona szczególnych zabiegów. Wymaga tego natomiast jego charakter. Od wczesnego szczenięctwa coton musi być przyzwyczajony do szczotki i grzebienia. Nie trzeba poświęcać na to dużo czasu – kilka minut dziennie wystarczy. Już od 2 miesiąca przyzwyczajamy go do codziennego szczotkowania. Między 8 a 12 miesiącem życia następuje zmiana włosa na dorosły, w tym czasie należy poświęcić większą uwagę pielęgnacji, bowiem włos ma bardzo duże tendencje do filcowania.

Do codziennej pielęgnacji przyda się: metalowy grzebień o szerokim i wąskim rozstawie zębów, druciana szczotka o długich igłach bez kulek, a także szczotka włosiano-nylonowa (z naturalnego włosia dzika).

Psa należy myć tak często, jak jest to potrzebne – średnio raz na dwa tygodnie szamponem dla białych, długowłosych psów. Ma to zapewnić odpowiednią higienę i ochronę struktury włosa. Przed kąpielą należy dokładnie rozczesać włos. Po kąpieli najlepiej nałożyć balsam, który pomoże w dokładnym rozczesaniu szaty, odżywi ją i zapobiegnie powstawaniu kołtunów. Z uwagi na to, że sierść coton de tuléar ma tendencję do filcowania, trzeba ją codziennie szczotkować, zawsze po wcześniejszym spryskaniu odżywką. Najlepiej unikać preparatów zmiękczających włos.

Piśmiennictwo:

1. Bell J. Cavanagh K.E., Tilley L.P., Smith F.W.: Rasy psów i kotów. „Przewodnik weterynaryjny”, Galaktyka, wyd. I, Lodź 2013.
2. Burston M.: Coton de tulear or coton. Coton de tulear complete dog manual, IMB Publishing, USA 2014.
3. Fournier A.: Ilustrowana encyklopedia psów rasowych. Carta Blanca, Warszawa 2012.
4. Gough A., Thomas A.: Predyspozycje rasowe do chorób u psów i kotów. Wydawnictwo SIMA WLW, Warszawa 2006.
5. Krämer E.M.: Rasy psów. Oficyna Wydawnicza MULTICO, Warszawa 2003.
6. Uber E., Uber T.: Coton De Tulear. Comprehensive Owner’s Guide. Kennel Club Books, Freehold, New Jersey 2010.
7. Verplank M.: Notes from the grooming table. Animus, Inc., USA 2004.
8. www.americancotonclub.com.
9. www.zkwp.pl.

Autor:

mgr inż. Anna Malwina Stojak, zootechnik, groomer

Zdjęcia:

Shutterstock