Endopasożyty – pasożyty wewnętrzne u psa i kota title

Choroby pasożytnicze u zwierząt towarzyszących są jedną z najczęściej diagnozowanych przypadłości zdrowotnych, z jakimi zmagają się opiekunowie psów i kotów domowych. Endopasożyty w toku ewolucji zostały szczodrze wyposażone przez naturę. Niewielkie rozmiary robaków, ogromna ilość produkowanych jaj lub cyst do środowiska zewnętrznego, świetne mechanizmy obronne przed niesprzyjającymi warunkami atmosferycznymi, mnogość dróg transmisyjnych do wnętrza żywiciela – naukowcy szacują, że praktycznie każdy zwierzak domowy choć raz w życiu zetknął się z inwazją endopasożytów. Co ważne, pasożyty jelitowe zagrażają też nam, ludziom, więc wiedza o ich cyklu rozwojowym, sposobach infestacji i objawach towarzyszących robaczycy powinna leżeć w polu zainteresowania każdego z nas, nie tylko opiekunów psów czy kotów.

Zdjęcie ilustracyjne / Adobe Stock

Pasożytnictwo – sposób na życie

Pasożytnictwo jest zjawiskiem powszechnie spotykanym zarówno w świecie fauny, jak i flory.

Parazytyzm polega na wzajemnej, antagonistycznej relacji pomiędzy żywicielem a pasożytem, gdzie strona biorąca żyje na koszt swojego dawcy. W dobrym interesie pasożyta leży jak najdłuższy żywot gospodarza, gdyż śmierć zwierzęcia kończyłaby również życie drapieżnego drobnoustroju. Z reguły endopasożyty jedynie pogarszają dobrostan swego żywiciela, nie prowadząc do zgonu, lecz w niektórych przypadkach zmasowana inwazja pasożytów w jednym organizmie może wywoływać poważny uszczerbek na zdrowiu gospodarza (ze śmiercią włącznie), zwłaszcza, jeśli system immunologiczny żywiciela zmaga się jednocześnie z innymi chorobami.

Układ odpornościowy dojrzałych, silnych i odpornych zwierząt przeważnie świetnie radzi sobie z pasożytami, nie dając widocznych oznak robaczycy. Nie zmienia to jednak faktu, że zarażony endopasożytami pies lub kot jest czynnym i aktywnym nosicielem do środowiska inwazyjnych jaj lub cyst robaków i stanowi realne ryzyko zarażenia dla innych zwierząt oraz ludzi.

Parazytyzm jest sposobem na życie dla wirusów, bakterii, grzybów i pierwotniaków.

Endopasożyty – kilka słów o robakach jelitowych

Pasożyty wewnętrzne bytują na stałe w organizmie swego żywiciela, żywiąc się jego krwią, płynami ustrojowymi lub substancjami odżywczymi potrzebnymi gospodarzowi do prawidłowego funkcjonowania.

Robaki jelitowe przebywają głównie w przewodzie pokarmowym i jelitowym żywiciela. Budowa ciała endopasożytów jest znacznie uproszczona. Robaki mają zredukowany do minimum przewód pokarmowy, są pozbawione odnóży, narządów zmysłu, lecz nadrabiają te braki znakomitym układem rozrodczym i płodnością oraz witalnością.

Charakterystyczną cechą pasożytów wewnętrznych jest ich umiejętność do przyczepiania się do tkanek żywiciela i odporność na soki trawienne gospodarza. Ciało pasożytów wyposażone jest do przyczepiania się do narządów żywiciela w brodawki wargowe, bruzdy przyssawkowe, przyssawki, haki.

Podział pasożytów zwierzęcych

Ektopasożyty – pasożyty zewnętrzne, czasowo lub na stałe żerujące na skórze lub w naskórku żywiciela. Pasożyty zewnętrzne żywią się krwią swego gospodarza lub wysiękiem z ran i martwym naskórkiem. Do ektopasożytów zaliczamy:

• pchły
• komary
• kleszcze
• wszy
• wszoły
• nużeńce
• świerzbowce
• meszki

Endopasożyty – inaczej zwane robakami jelitowymi (choć obecność larw i oocyst można też stwierdzić w innych narządach wewnętrznych zarażonego zwierzęcia) bytują na stałe we wnętrzu organizmu żywiciela.

• tasiemce
• włosogłówki
• tęgoryjce
• kokcydia
• lamblie
• toksoplazma
• rzęsistek

Endopasożyty, dla których układ pokarmowy żywiciela jest miejscem docelowej migracji, umiejscawiają się w różnych miejscach układu jelitowo-trawiennego. Pasożyty przyczepiają się do ścianek jelita cienkiego lub innych organów i pobierają krew lub substancje odżywcze bezpośrednio ze źródła, pozbawiając w ten sposób żywiciela cennych składników.

Niektóre z pasożytów przechodząc swój cykl rozwojowy, przemieszczają się po organizmie gospodarza wraz z krwią. Jeśli larwy trafią do mózgu, pnia kręgosłupa, wątroby czy innych narządów, otorbiają się i pozostają w uśpieniu.

Otorbione larwy reaktywują się, gdy gospodarz pada ofiarą polowania i zostaje pożarty przez kolejnego drapieżnika. Przedostają się w ten sposób do kolejnego żywiciela.

Jeśli pasożyt otorbił się w tkankach suki, a samica zostanie pokryta i zajdzie w ciążę, pasożyt budzi się ze stanu uśpienia pod wpływem wzmożonej pracy układu hormonalnego gospodarza i zaraża nienarodzony miot. Drogą prenatalną mogą zarazić się wyłącznie psy.

Ostatecznym celem migracji pasożyta jest jednak układ oddechowy żywiciela. To tu larwa przechodzi kolejny etap rozwojowy. Pasożyt swoją obecnością w pęcherzykach płucnych gospodarza wywołuje u niego stan zapalny i męczący odruch kaszlu.

Wraz ze śliną i wydzieliną z płuc, pasożyt przemieszcza się z tchawicy do przełyku, a stąd kieruje się do jelita cienkiego.

To już ostatni etap cyklu rozwojowego robaka. Pasożyt osiąga dojrzałość płciową, prokreuje i produkuje ogromne ilości jaj, które wraz z odchodami gospodarza trafiają do środowiska.

Negatywne skutki bytności pasożyta

Pasożyt pobiera z organizmu żywiciela krew i cenne dla niego substancje odżywcze, czym zaburza właściwe funkcjonowanie zwierzęcia, a w przypadku młodych psów czy kotów, może wstrzymać naturalny rozwój i proces dojrzewania.

Produkty uboczne metabolizmu pasożyta, zwłaszcza, jeśli inwazja na organizm zwierzęcia jest zmasowana, potrafią poważnie zatruć żywiciela wywołując reakcje alergiczne, zatrucia i zaburzenia funkcjonowania.

Profilaktyka lepsza niż leczenie

W myśl zasady, że zapobieganie jest dużo lepsze niż leczenie, zachęcamy do systematycznego i regularnego odrobaczania zwierząt towarzyszących zgodnie z harmonogramem przygotowanym przez lekarza weterynarii.