Nicienie u psa – podział, objawy, zagrożenia. Część druga: robaki pozajelitowe

Nicienie to największa grupa endopasożytów zwierzęcych w naszych warunkach klimatycznych. Do rozpowszechniania się nicieni wśród psów domowych ma wpływ zwiększona turystyka wakacyjna naszych rodaków (gdyż coraz częściej zabierają zwierzęta ze sobą), ocieplenie klimatu oraz migracje dzikich zwierząt będących rezerwuarami patogenów (np. lisy). Zapraszamy do dalszej części artykułu, gdzie przybliżymy rodzaje nicieni u psa, drogi transmisji oraz objawy towarzyszące robaczycy.

Podział nicieni u psa

Nicienie u psa dzielą się na dwie grupy:

• Robaki jelitowe – glisty, tęgoryjce, włosogłówki
• Robaki pozajelitowe – nicień podskórny, sercowy, płucny

Nicień sercowy Dirofilaria immitis

Z powodów klimatycznych nicień sercowy występuje głównie z krajach Europy Południowej i Południowo-wschodniej. Ocieplenie klimatu oraz zwiększona turystyka wraz ze zwierzętami towarzyszącymi, sprzyja rozprzestrzenieniu się pasożyta na inne rejony naszego kontynentu, z Polską włącznie. Wzmożony rozwoj nicieni sercowych przypada na okres między kwietniem a październikiem.

Nicień sercowy bytuje w tętnicach płucnych psów i kotów.

Nicień sercowy to pasożyt z grupy nicieni, wykorzystujący do inwazji żywiciela pośredniego, komara.

Samica komara pożywiając się na skórze zwierzęcia, przekazuje jednocześnie do krwioobiegu ofiary larwy nicienia. Jeden osobnik komara może przenieść nawet 3 larwy.

Nicień dostaje się do organizmu komara w taki sam sposób, poprzez kontakt z krwią zarażonego zwierzęcia.

Proces rozwojowy nicienia sercowego jest stosunkowo długi i może być liczony w miesiącach. Początkowo pasożyt bytuje w mięśniach żywiciela, a następnie przenosi się do płuc. Niewielkie ilości pasożyta w organizmie mogą nie dawać widocznych efektów obecności, lecz zmasowana inwazja może prowadzić do zajęcia komory serca i śmierci zwierzęcia.

Dorosła forma nicienia osiąga 30 cm długości.

Aktywność nicienia sercowego

Aktywność nicienia sercowego objawia się poprzez:

• osłabnięcie
• kłopoty z oddychaniem
• duszność
• utrata kondycji
• przewlekły kaszel
• niewydolność serca

Nicień podskórny Dirofilaria repens

Pod względem występowania, nicień podskórny występuje na tych samych terenach, co nicień sercowy. Podobieństw jest więcej. Do kolonizacji organizmu żywiciela nicień podskórny również wykorzystuje tego samego wektora – komara.

Aktywność nicienia podskórnego objawia się mało bolesnymi guzkami na skórze żywiciela ostatecznego. Guzy zawierają mikrofilarie i filarie pasożyta, czyli formy dorosłe i larwy robaka.

Nicienie podskórne posiadają potencjał zoonotyczny, czyli mogą przenieść się na skórę człowieka.

U człowieka ukąszonego przez komara zarażonego nicieniem podskórnym pojawiają się guzki podskórne, pod spojówką oka oraz ziarniaki w różnych narządach wewnętrznych, przypominające swym wyglądem nowotwory.

Francuski robak sercowy Angiostrongylus vasorum

Francuski robak sercowy wywołuje u psów angiostrongylozę, chorobę atakującą prawą komorę serca i tętnice płucne.

Nicień potrzebuje do kolonizacji żywiciela ostatecznego, jeszcze jednej postaci, żywiciela pośredniego, czyli żab, ślimaków, pomrowów, ptaków.

Pies (szakal lis, kojot, wilk) zjadając żabę czy nawet trawę, po której pełzł zarażony ślimak (żywiciel parateniczny), przenosi pasożyta do własnego organizmu.

Zarażenie angiostrongylozą u psa może przebiegać w sposób utajony, lecz choroba może mieć przebieg również ostry, ze śmiercią zwierzęcia włącznie.

Po połknięciu przez psa inwazyjnej formy larwy, dojrzewa ona i migruje do prawej komory serca i tętnic płucnych zwierzęcia. W ciągu 38 do 60 dni samice robaka rozpoczynają produkcję jaj. Z jaj wylęgają się larwy, które przenikają do pęcherzyków płucnych. W wyniku aktywności larw pies zaczyna kaszleć. W ten sposób larwy częściowo dostają się znów do przełyku i przewodu pokarmowego, a następnie wraz z kałem wydostają się do środowiska.

Aktywność robaka sercowego

Aktywność robaka sercowego objawia się poprzez:

• kaszel i duszności
• zapalenie płuc
• zaburzenia neurologiczne
• nadciśnienie płucne
• problemy żołądkowo-jelitowe
• zaburzenie krzepliwości krwi
• nietolerancję wysiłkową
• anemię
• jadłowstręt
• wychudzenie
• apatię
• krew w kale i ślinie

W zaawansowanym stadium angiostrongylozy może dojść do zapalenia płuc, powiększenia serca, arytmii, zatorów płucnych, zakrzepów, opuchlizny płucno-osierdziowej i śmierci zwierzęcia.