Nicienie u psa – podział, objawy, zagrożenia. Część pierwsza: robaki jelitowe

Nicienie to największa grupa endopasożytów zwierzęcych w naszych warunkach klimatycznych. Do rozpowszechniania się nicieni wśród psów domowych ma wpływ zwiększona turystyka wakacyjna naszych rodaków (gdyż coraz częściej zabierają zwierzęta ze sobą), ocieplenie klimatu oraz migracje dzikich zwierząt będących rezerwuarami patogenów (np. lisy). Zapraszamy do dalszej części artykułu, gdzie przybliżymy rodzaje nicieni u psa, drogi transmisji oraz objawy towarzyszące robaczycy.

Nicienie u psa – podział

Nicienie u psa dzielą się na dwie grupy:

• Robaki jelitowe – glisty, tęgoryjce, włosogłówki
• Robaki pozajelitowe – nicień podskórny, sercowy, płucny

Glista psia Toxocara canis

To nicień niebezpieczny szczególnie dla szczeniąt i młodych zwierząt. Zmasowana glistnica może spowodować zaburzenia rozwoju, zahamowania wzrostu oraz śmierci. U dorosłych zwierząt zarażenie glistami może przebiegać bezobjawowo. Niemniej jednak psy zarażone glistami pozostają zagrożeniem dla innych zwierząt, gdyż czynnie zarażają.

Aktywność pasożyta

Aktywność pasożyta objawia się:

• biegunką
• wymiotami
• saneczkowaniem
• apatią
• anemią
• wychudzeniem
• pogorszenie stanu okrywy włosowej

Droga zarażenia

Glista psia przedostaje się do organizmu żywiciela najczęściej drogą pokarmową. Pies zjadając przypadkowo pokarm skażony jajami glisty, wprowadza pasożyta do wnętrza.

Pies zarażony glistnicą wydala do otoczenia kał z jajami glist. Świeże odchody jednak nie są groźne dla innych zwierząt czy ludzi. Do przeobrażenia się w inwazyjną formę, larwy potrzebują sprzyjających warunków atmosferycznych i czasu (od 9 do 15 dni). Najlepsze warunki do rozwoju glist to temperatura oscylująca między 25 a 30^oC, wilgotność na poziomie 85 do 95%. Rozwój glist trwa od kilku tygodni do kilku miesięcy, a jaja z inwazyjną formą larwy mogą przebywać w środowisku nawet rok.

Jaja z agresywną formą larwy mogą znajdować się na owocach, warzywach, glebie, a także w mięsie żywicieli paratenicznych, czyli upolowanych zwierząt, gryzoni, ptaków.

Glistnica jest zoonozą, czyli chorobą mającą potencjał transmisji ze zwierzęcia na człowieka.

Co ciekawe, glista psia może zarazić nawet osobę, która nie dotykała osobiście zarażonego zwierzęcia. Wystarczy włożenie brudnych dłoni do ust. Rąk, na których znalazły się jaja glisty.

Parazytolodzy, czyli lekarze o specjalizacji w diagnostyce i leczeniu chorób pasożytniczych są zgodni, iż glistnica u ludzi ma ścisły związek z brakiem higieny rąk. Najbardziej narażone na zarażenie pasożytem są małe dzieci, którym trudno wytłumaczyć konieczność mycia rąk po każdorazowej zabawie w piaskownicy.

Tęgoryjec Ancylostoma caninum i Uncinaria stenocephala

Tęgoryjce to drugi, najczęściej występujący pasożyt wewnętrzny u psów. Nicienie z gatunku tęgoryjców pasożytują na organizmie psa żywiąc się w zależności od rodzaju: krwią lub komórkami śluzówki jelita cienkiego zwierzęcia.

Podobnie jak w przypadku innych nicieni, ten również stanowi zagrożenie głównie dla szczeniąt i psów o obniżonej odporności. Tęgoryjce występują również często u psów myśliwskich, karmionych resztkami opolowanych przez myśliwych zwierząt.

Zmasowana inwazja tęgoryjców u szczeniąt zaburza prawidłowy wzrost i rozwój oraz powoduje uszkodzenie jelit i przewlekłe stany zapalne narządów wewnętrznych.  W skrajnych przypadkach może doprowadzić psa do krwawych biegunek, anemii i do śmierci.

Tęgoryjec to niewielki pasożyt, dochodzący rozmiarami do 18 mm. Samice tęgoryjca są w stanie wyprodukować w ciągu doby do kilku tysięcy jaj, które następnie są wydalane wraz z kałem do otoczenia.

Od momentu połknięcia przez żywiciela ostatecznego, upływa dwa do trzech tygodni, by doszło do osiągnięcia formy dorosłej.

Droga zarażenia:

Tegoryjec przedostaje się do organizmu żywiciela poprzez drogę pokarmową, podobnie jak w przypadku glist, ale również może dokonać inwazji poprzez barierę skóry zwierzęcia.

Skażone larwami mięso, warzywa, gleba lub mleko zarażonej matki są głównymi drogami dostępu do wnętrza psa.

Aktywność tęgoryjca

Aktywność tęgoryjca objawia się poprzez:

• biegunkę
• niedokrwistość
• wychudnięcie
• krwisty kał
• saneczkowanie
• utratę apetytu
• gorączkę
• kaszel
• apatię
• stany zapalne poduszek łap

Włosogłówka Trichuris vulpis

To pasożyt najczęściej spotykany w zbiorowiskach psich, takich jak: schroniska dla zwierząt, hodowle, hotele.

Podobnie jak wcześniej wymieniane pasożyty, ten również stanowi szczególne niebezpieczeństwo dla szczeniąt i psów o obniżonej odporności. Włosogłówka bytuje w jelicie grubym żywiciela, gdzie pożywia się krwią zwierzęcia. Nadmierna aktywność endopasożyta może spowodować niedokrwistość.

Jaja pasożyta wydalane są z kałem do otoczenia. Dzięki odpornej osłonce, zdolne są do przetrwania w środowisku nawet kilka lat. Przy odpowiednio wysokiej temperaturze (minimum +4^oC) włosogłówka przechodzi (w ciągu miesiąca do dwóch) w formę inwazyjnej larwy, zdolnej do zarażenia kolejnego zwierzęcia. Włosogłówki, ze względu na warunki klimatyczne, najczęściej są spotykane w południowej i centralnej części Europy.

Droga zarażenia:

• pokarm zainfekowany jajami włosogłówki
• picie z jednej miski, z której piją zarażone zwierzęta

Aktywność włosogłówki

Aktywność włosogłówki objawia się przez:

• biegunkę
• krew i śluz w kale
• stratę masy ciała
• anemię
• zapalenie błony śluzowej jelita grubego
• hyponatremię (zaburzenie spowodowane niedoborem poziomu sodu w surowicy krwi)