Pasożyty u zwierząt – jakie rodzaje robaków grożą naszym zwierzakom? Część druga: endopasożyty

Inwazja endopasożytów, robaków jelitowych to poważny problem zdrowotny u zwierząt towarzyszących. Pasożyty bowiem w dotkliwy sposób pogarszają komfort życiowy psów i kotów, znacząco obniżają ich samopoczucie oraz mogą doprowadzić do śmierci podopiecznych. Walka z endopasożytami u zwierząt domowych oraz świadoma profilaktyka przed robakami jelitowymi są ważne również dla ludzkich członków rodziny psa czy kota. Znaczna część z chorób pasożytniczych ma potencjał zoonotyczny, czyli może przenieść się ze zwierzęcia na człowieka. Choć przeważnie ludzie są dla endopasożytów wyłącznie żywicielem przypadkowym, to ich obecność może wywołać w ludzkim organizmie przykre i uciążliwe zmiany chorobowe.

Zdjęcie ilustracyjne / Adobe Stock

Profilaktyka przeciw endopasożytom

Na opiekunach zwierząt domowych ciąży moralny obowiązek zapewnienia czworonożnym podopiecznym parasola ochronnego w postaci kuracji zabezpieczającej przed inwazją robaków jelitowych.

Profilaktyka przeciw endopasożytom ma znaczenie nie tylko dla opiekunów, ich rodzin oraz samych podopiecznych. To również obowiązek wobec zupełnie nieznanych osób i zwierząt.

Najczęstszą drogą transmisji inwazyjnych form pasożytów do środowiska są bowiem odchody chorych zwierząt.

Niesprzątanie po psie, który infekuje odchodami otoczenie jest potencjalnie groźne dla innych zwierząt oraz ludzi, którzy nigdy nawet nie mieli osobistego kontaktu ze zwierzętami.

Jaja pasożytów znajdują się w pasku z niestrzeżonej piaskownicy, ziemi w parku, na plaży itp. Nie bez powodu choroby odzwierzęce wywołane przez endopasożyty zwane są „chorobą brudnych rąk”, gdyż to właśnie drogą ust następuje zakażenie.

Nieodrobaczony kot, nawet, jeśli nigdy nie opuścił mieszkania, może zostać zarażony pchłą, która z kolei jest nosicielem jaj tasiemca psiego. Nie dość, że kot zapadnie na tasiemczycę, to może ją przekazać swoim opiekunom oraz zarazić inne zwierzęta poprzez tego samego wektora, pchłę.

Jaja pasożytów jelitowych przebywają często w bezpiecznym dla nich środowisku gleby. Do osiągnięcia rozwoju potrzebują wilgoci i ciepła oraz kolejnego kręgowca, który zapewni substancje odżywcze konieczne do dalszego etapu życiowego.

Wiedza o endopasożytach z naszego środowiska jest potrzebna opiekunom zwierząt, lecz również rodzicom małych dzieci, amatorom kąpieli w zbiornikach leśnych, turystom zażywającym relaksu na plaży.

Rodzaje pasożytów wewnętrznych u zwierząt towarzyszących

Do najczęściej diagnozowanych rodzajów pasożytów jelitowych u psów i kotów należą glisty, tasiemce, pierwotniaki, włosogłówki i tęgoryjce.

Nie u wszystkich zwierząt inwazja pasożytów jelitowych przynosi wyraźnie negatywne skutki. Czasami robaczyca pozostaje w stanie bezobjawowym, zwłaszcza jeśli zwierzę jest silne i w dobrej kondycji zdrowotnej, a organizm sam radzi sobie z obecnością pasożyta. Do czynników sprzyjających rozwijaniu się choroby pasożytniczej należą:

• wiek zwierzęcia – osobniki bardzo młode oraz w podeszłym wieku ciężej znoszą obecność pasożytów jelitowych, co ma związek z niedojrzałym lub osłabionym układem immunologicznym
• samica w ciąży może zarazić swoje młode w życiu prenatalnym, jeśli przed kryciem była nosicielką otorbionych form pasożyta (nie dotyczy kotów)
• matka karmiąca mlekiem młode może przekazać pasożyta jelitowego dzieciom przez przewody mlekowe podczas karmienia
• zła kondycja zdrowotna zwierzęcia sprzyja rozwojowi pasożytów. Choroby osłabiają organizm i ułatwiają inwazję endopasożytom. Może również nastąpić sytuacja odwrotna: organizm zwierzęcia osłabiony pasożytami szybciej ulega innym chorobom
• sytuacja życiowa zwierząt – osobniki zestresowane (schroniska dla zwierząt, bezdomność, utrata domu) może osłabić organizm zwierzęcia, co sprzyja rozwojowi chorób i inwazji pasożytów
• sposób życia – psy i koty wychodzące, zwłaszcza bez kontroli i opieki łatwiej ulegają zakażeniu pasożytami. Opiekunowie kotów niewychodzących nie mogą jednak spać spokojnie. Ich podopieczni również mogą zarazić się robakami jelitowymi, choć rzadziej niż zwierzęta wychodzące
• sposób żywienia – psy i koty karmione świeżym mięsem łatwiej zapadają na robaczyce niż zwierzęta karmione gotową karmą. W grupie ryzyka są również psy myśliwskie.

W jaki sposób dochodzi do zarażenia pasożytami wewnętrznymi?

Najczęstszą drogą infestacji jest droga pokarmowa.

Kot lub pies mogą się zarazić zjadając mięso upolowanego gryzonia, ptaka lub padłą zwierzynę, w której narządach bytują larwy pasożytów albo spożywając pokarm ubrudzony glebą zanieczyszczoną jajami robaków (np. warzywa, rośliny, trawę). Do zakażenia może dojść podczas wylizywania łap czy futra oraz poprzez picie z tego samego zbiornika wodnego, co chory osobnik.

Zwierzęta przebywające w większych skupiskach (hostele, schroniska, hodowle) zarażają się korzystając z tych samych misek, posłań, zabawek.

Psy ze skłonnościami do koprofagii infekują się pasożytami podczas spożywania odchodów chorych zwierząt.

Do zarażenia może również dojść, gdy zwierzę jest amatorem polowań na ślimaki lub żaby, które są żywicielem pośrednim pasożytów.

Jedną z dróg transmisji pasożytów jelitowych jest droga prenatalna, gdy młode zarażają się robakami z organizmu matki (nie dotyczy kotów) albo droga laktogenną, podczas karmienia.

Objawy robaczycy u psów i kotów

Obecność robaków jelitowych może się objawiać w sposób charakterystyczny dla problemów gastrycznych, np. wymioty, biegunka, zaparcia, lecz również w sposób mniej oczywisty.

Opiekun powinien zwrócić uwagę na następujące symptomy:

• wylizywanie odbytu i okolic okołoodbytowych
• saneczkowanie, czyli przesuwanie zadem po ziemi (dotyczy psów)
• krew w wymiocinach i odchodach
• kaszel – charakterystyczna pozycja świadcząca, że zwierzę chce coś zwymiotować, lecz kończy się kaszlu i odgłosach przełykania
• kichanie
• problemy z układem oddechowym przypominające przeziębienie
• zmęczenie, apatia, niechęć do zabawy
• niechęć do jedzenia lub przeciwnie, nadmierny apetyt
• chudnięcie
• obecność jaj lub członów robaków w otoczeniu zwierzęcia
• gorszy wygląd sierści – matowa, zmierzwiona