Świerzb u kota – symptomy, ryzyko i leczenie choroby

Opiekunowie kotów często pojawiają się w gabinetach weterynaryjnych przerażeni stanem skóry swoich podopiecznych. W ciągu zaledwie kilku godzin koty owładnięte świądem potrafią doprowadzić swoją skórę do opłakanego stanu. I nie ma większego znaczenia, jaka jest przyczyna świądu: pasożyty, alergia pokarmowa czy reakcja uboczna po podaniu leków. Koty szukające ulgi od świądu mają litości dla swojej skóry. Kompulsywnie drapiąc się potrafią zedrzeć całą warstwę sierści i pozostawić krwawiące strzępy skóry broczącej surowiczym płynem. W poniższym materiale zajmiemy się jedną z przyczyn świądu u kotów – świerzbem. Zapraszamy do lektury.

Świerzbowiec – pasożytniczy pajęczak

Świerzb to choroba skóry wywoływana przez obecność i aktywność niewielkiej wielkości pasożytniczego pajęczaka z rzędu roztoczy – świerzbowca.

Świerzbowiec jest pasożytem kosmopolitycznym, występuje praktycznie na każdym kontynencie i w kilku odmianach. Atakuje zarówno ludzi, psy, koty i bydło.

Świerzbowiec jest ektopasożytem, żeruje pod lub na powierzchni skóry swojego żywiciela, żywiąc się wyciekającym z ran płynem surowiczym, naskórkiem albo wydzieliną z kanałów słuchowych (w przypadku świerzbowca usznego).

Świerzbowiec u kota – cykl rozwojowy

Samice świerzbowca w postaci zdolnej do rozrodu odbywają akt kopulacji na powierzchni skóry swego żywiciela. Następnie drążą w skórze korytarze, by w ich zakamarkach złożyć jaja. Z jaj po kilku dniach wykluwają się larwy, które następnie przechodzą w kolejną formę, nimfę. Aby przekształcić się w ostateczną postać, osobnika dorosłego zdolnego do prokreacji, nimfa odbywa jeszcze jedną wylinkę.

Cykl rozwojowy świerzbowca nie jest długi, trwa od dwóch do trzech tygodni, lecz duża płodność samic oraz skuteczność w zarażaniu kolejnych ofiar sprawiają, iż trudno wyeliminować inwazję pasożytniczą, jeśli już do niej dojdzie.

Świerzb u kota – prawda i mity

Jednym z powszechnie pokutujących mitów na temat świerzbu jest przekonanie, iż choroba ta dotyka wyłącznie zaniedbane, bezdomne i chore koty.

To nieprawda.

Faktem jest, że duże skupiska zwierząt, takie jak przytuliska, śmietniki, przytułki sprzyjają rozprzestrzenianiu się choroby, lecz świerzb z powodzeniem może się przenieść na doskonale traktowane i objęte czułą opieką koty domowe.

Zarażenie świerzbem może nastąpić wskutek przelotnego, krótkiego kontaktu z zarażonym osobnikiem. Opiekunowie powinni wiedzieć, jak wyglądają symptomy choroby oraz znać metody profilaktyki, by mogli szybko rozpoznać i zapobiec inwazji ektopasożyta.

Świerzb u kota – rodzaje choroby pasożytniczej

Świerzb atakujący koty może przybrać dwie formy: świerzb drążący i uszny.

Świerzbowiec drążący koci Notoedres cati to pasożyt charakteryzujący się dużą zaraźliwością. Przeniesienie na nowego gospodarza następuje już po krótkim kontakcie z chorym zwierzęciem lub z przedmiotem, którego zarażony kot używał.

Pierwsze symptomy aktywności świerzbowca drążącego kociego pojawiają się pod postacią miejscowych łysych plam na skórze, zaczerwienionych miejsc na głowie kota, zwłaszcza na koniuszkach małżowin usznych.

Obecność świerzbowca drążącego wywołuje u kota silny świąd. Kot nie potrafi się powstrzymać od kompulsywnego wygryzania swędzących miejsc oraz drapania, czym jednocześnie nieświadomie przyczynia się do rozprowadzania infekcji na inne części ciała.

Niezwykle ważne jest, by jak najszybciej zatrzymać namnażanie pasożyta, gdyż walka z ektopasożytem bardzo osłabia układ immunologiczny kota i może doprowadzić zwierzę do zgonu.

Świerzbowiec drążący koci – rozwój choroby i zagrożenia dla kota

Kot zaatakowany przez świerzbowca drążącego nie potrafi pohamować się przed gwałtownym drapaniem swędzącej skóry. Wyrządza sobie jednocześnie kolejne szkody, które pogłębiają zły stan ciała zwierzęcia. W poraniony drapaniem naskórek wdają się w krótkim czasie infekcje bakteryjne, grzybiczne i wirusowe, co tylko wzmaga świąd, a spirala problemu zdaje się nie mieć końca.

Zmagający się ze świerzbem drążącym kot bardzo cierpi. Poraniona skóra, nadkażenia wtórne związane z kolejnymi infekcjami mają negatywny wpływ na komfort kota. Zwierzę może przejawiać zachowania agresywne i skrajnie nerwowe. Przestaje odczuwać radość, apetyt i potrzebę zabawy. Unika swego opiekuna i traci na wadze.

Jeśli opiekun nie wdroży szybko leczenia, choroba postępuje obejmując kolejne części ciała: kończyny, stawy skokowe, podbrzusze, mostek i grzbiet. Miejsca chorobowo zmienione łysieją, łuszczą się, marszczą i następuje zgrubienie naskórka.

Świerzbowiec uszny Otodectes cynotis to pasożyt bytujący na zewnętrznych częściach przewodów słuchowych kota.

Aktywność świerzbowca usznego, podobnie jak w przypadku świerzbowca drążącego znacznie obniża komfort życiowy kota, wywołuje bolesne i swędzące zmiany na skórze gospodarza, prowadzi do wtórnych nadkażeń i zmian w zachowaniu zwierzęcia.

Świerzbowiec uszny przeważnie ogranicza pole swego działania do przewodów słuchowych kota. W nielicznych przypadkach infekcja rozprzestrzenia się na inne części ciała.

Szczególnie narażone na inwazję pasożyta i wywołane nią powikłania są młode koty, osłabione chorobami oraz cierpiące na spadek odporności.

Symptomy inwazji świerzbowca usznego u kota

Znakiem pozwalającym rozpoznać obecność świerzbowca usznego u kota jest specyficzna wydzielina z przewodów słuchowych zwierzęcia. Najczęściej nie wydziela żadnego zapachu, jest sucha, ma barwę ciemną o woskowatej konsystencji. Jeśli jednak kot drapaniem zainfekuje sobie skórę uszu grzybami lub bakteriami, wydzielina może nabrać zapachu.

Pojedyncze osobniki świerzbowca usznego są na tyle duże, że można je zobaczyć gołym okiem. Wyglądają jak małe, białe punkciki na powierzchni skóry uszu kota.

Jeśli inwazja świerzbowca usznego nie przybiera pokaźnych rozmiarów, kot może nie manifestować w wyraźny sposób obecności intruza, lecz w przypadku zmasowanej inwazji sytuacja zaczyna się pogarszać. Kot zaczyna się kompulsywnie drapać w okolice głowy i uszu, ocierać o ostre krawędzie mebli lub krzaków i zachowywać w nerwowy, czasem agresywny sposób.

Sposoby leczenie świerzbu u kota

W przypadku zdiagnozowania u kota świerzbowca drążącego, lekarz weterynarii przeważnie zaleca przed aplikacja preparatów eliminujących ektopasożyta zmiękczenie skóry zmienionej chorobowo i usunięcie strupów. Natomiast w przypadku świerzbowca usznego zaleca się stosowanie miejscowo preparatów typu spot on o działaniu zabójczym dla pajęczaków.

Proces leczenia kota ze świerzbu jest wymagający zarówno dla kota, jak i dla opiekunów. Kluczową rolę pełni tu współpraca z lekarzem weterynarii i stosowanie się do zaleceń medycznych.