
„My, ludzie mamy caÅ‚y wachlarz sposobów przystosowania do upałów” – powiedziaÅ‚ PAP dyrektor warszawskiego zoo dr Andrzej Kruszewicz. Możemy włączyć wiatrak, korzystać z klimatyzacji, schować siÄ™ w cieniu, pić zimnÄ… wodÄ™. Jednak przede wszystkim mamy gruczoÅ‚y potowe i pocimy siÄ™, aby woda, parujÄ…c odebraÅ‚a ciepÅ‚o z naszego ciaÅ‚a. „Tymczasem np. psy nie majÄ… gruczołów potowych na caÅ‚ym ciele, a jedynie w kilku miejscach – miÄ™dzy palcami – dlatego wystawiajÄ… jÄ™zyk i bardzo intensywnie ziejÄ…. Podobnie robiÄ… krokodyle” – powiedziaÅ‚ PAP.
Pozbawione gruczołów potowych zwierzÄ™ta musiaÅ‚y wiÄ™c wyksztaÅ‚cić inne przystosowania fizjologiczne i behawioralne, które pomogÄ… im bezpiecznie znosić wysokie temperatury. „Nawet gruba sierść może chronić przed gorÄ…cem. U niedźwiedzi polarnych dochodzi czasem do wzrostu glonów na skórze, co nie jest korzystne, ale chroni zarówno przed przegrzaniem, jak i przed chÅ‚odem” – wyjaÅ›niÅ‚ dr Kruszewicz.
Ciekawe przystosowanie występuje u zebr. Ich czarno-białe paski nagrzewają się w różny sposób. Przez to przy skórze występują zawirowania powietrza, które nieco chłodzą te ssaki. Żyrafy w swoich długich szyjach mają system naczyń krwionośnych, zbudowany w ten sposób, aby krew schłodziła się zanim dotrze do mózgu.
Z kolei bociany przy temperaturach powyżej 30 st. Celsjusza – jak powiedziaÅ‚ dr Kruszewicz – robiÄ… „siusiu na nogÄ™”. KaÅ‚omocz Å›ciekajÄ…c częściowo paruje, a częściowo wysycha powodujÄ…c, że w upaÅ‚y ich nogi mogÄ… być biaÅ‚e, a nie czerwone. „To ich dodatkowy sposób chÅ‚odzenia, bo ptaki chÅ‚odzÄ… siÄ™ jedynie poprzez otwarcie dzioba i intensywne oddychanie – powiedziaÅ‚ dr Kruszewicz. – ZadziwiajÄ… nas też ogromne dzioby u dzioborożców i tukanów. OkazaÅ‚o siÄ™, że sÄ… tak zbudowane i ukrwione, że w czasie lotu w najwiÄ™kszy upaÅ‚ zapewniajÄ… system chÅ‚odzenia. To jest taki kaloryfer, który oddaje ciepÅ‚o, a nie grzeje”.
PoÅ‚owy zwierzÄ…t w ogrodzie zoologicznym: ryb, pÅ‚azów i gadów, upaÅ‚ nie dotyka prawie wcale. „MajÄ… swoje pomieszczenia o staÅ‚ych temperaturach i klimacie, żyjÄ… wiÄ™c niezależnie od tego, co siÄ™ dzieje na zewnÄ…trz” – zaznaczyÅ‚ dyrektor warszawskiego zoo.
Reszta kieruje siÄ™ prostÄ… zasadÄ…. „Rano wszyscy szukajÄ… ciepÅ‚a, w poÅ‚udnie wszyscy szukajÄ… cienia, ale jest paru ryzykantów, jak papugi, kangury australijskie, którzy leżą w sÅ‚oÅ„cu nawet w samo poÅ‚udnie. Jedynie gatunki australijskie tolerujÄ… ostre sÅ‚oÅ„ce. Wszystko zależy od tego, z jakiego kontynentu zwierzÄ™ pochodzi” – powiedziaÅ‚ rozmówca PAP.
Najtrudniej majÄ… zwierzÄ™ta o grubym futrze i grubej skórze. „Wielbłądy do niedawna miaÅ‚y jeszcze zimowÄ… okrywÄ™, która schodziÅ‚a z nich pÅ‚atami. DziÅ› sÄ… już przygotowane na upaÅ‚, bo zeszÅ‚a już caÅ‚a. WoÅ‚y piżmowe majÄ… jeszcze trochÄ™ sierÅ›ci zimowej, bo nie wytarzaÅ‚y siÄ™ należycie. U nich zima na Grenlandii trwa najdÅ‚użej i sÄ… narażone na przegrzanie, ale sÄ… też maÅ‚o ruchliwe i przebywajÄ… w cieniu. MajÄ… jednak swój wilgotny doÅ‚ek, w którym lubiÄ… siedzieć” – opisaÅ‚ dr Kruszewicz. SÅ‚onie, które majÄ… grubÄ… skórÄ™ i wielkÄ… masÄ™ ciaÅ‚a, też majÄ… swój basen, z którego wystawiajÄ… tylko trÄ…by. Nosorożce lubiÄ… wytarzać siÄ™ w bÅ‚ocie i pochodzić z takÄ… wysychajÄ…cÄ… na nich bÅ‚otnÄ… skorupÄ….
Wszystkie zwierzÄ™ta w ogrodzie zoologicznym – wyjaÅ›niÅ‚ dr Kruszewicz – muszÄ… mieć zabezpieczony cieÅ„, swobodny dostÄ™p do wody i pomieszczenia wewnÄ™trznego. Niedźwiedzie polarne majÄ… np. pomieszczenie klimatyzowane o temperaturze 18-20 st. Celsjusza i w każdej chwili mogÄ… w nim zniknąć. „W warunkach ogrodu zoologicznego wÅ‚aÅ›ciwie nie może dojść do przegrzania organizmu zwierzÄ™cia. Ja dwa razy obchodziÅ‚em dziÅ› ogród, asystenci i dyżurni też kilka razy przechodzÄ…, pielÄ™gniarze sprawdzajÄ… czy zwierzÄ™ nie wylaÅ‚o wody, czy nie ma awarii zasilania w wodÄ™” – podkreÅ›liÅ‚ dyrektor warszawskiego zoo.
Pracownicy zoo pilnujÄ… też zwierzÄ™cej diety. „Nie wyobrażam sobie, abyÅ›my lwom czy tygrysom w takie upaÅ‚y dali tÅ‚uste miÄ™so. Przestawiamy ich dietÄ™ na lżejszÄ…, dostajÄ… mniejsze porcje, chude miÄ™so, niedźwiedzie trochÄ™ ryb i dużo warzyw. DostajÄ… też lody na bazie krwi, miÄ™sa, podrobów z dodatkiem warzyw i owoców. Chociaż nie polecam ich do robienia w domu, to niedźwiedziom to siÄ™ bardzo podoba” – powiedziaÅ‚ dr Kruszewicz.
PAP – Nauka w Polsce, Ewelina KrajczyÅ„ska
Źródło: naukawpolsce.pap.pl