Dodano: 08.11.2024, Kategorie: Bez kategorii, Kardiologia
Robaczyca serca
Co z tą dirofilariozą ? Czy nadal jesteśmy względnie bezpieczni?
W dobie XXI wieku obserwujemy wzrost występowania tego pasożyta na terenie naszego kraju.
Spowodowane jest to między innymi stale postępującymi zmianami klimatu, wzrastającą częstotliwością migracji i podróży zwierząt do krajów, gdzie D. immitis występuje endemicznie (np. Chorwacja, Albania).
Należy podkreślić, iż postać ta jest bardziej niebezpieczna niż D. repens ze względu na lokalizację dojrzałych postaci pasożyta (tętnice płucne, prawe serce).
W niemalże całej Europie możemy zaobserwować wzrost częstotliwości występowania komarów pochodzących z krajów tropikalnych (żywicieli pośrednich), czego przykładem jest Komar tygrysi (Aedes albopictus) .
Jest on bardzo ekspansywny i występował już w Albanii w latach 70 XX wieku, jak również na terenie Włoch w latach 90. Obecnie jest spotykany między innymi na terytorium Węgier , Ukrainy , Słowacji oraz w Czech. Najprawdopodobniej jest obecny również w Polsce.
Dodatkowo niepokoi fakt, iż pasożyty te nabierają zdolności do adaptacji do miejscowych żywicieli pośrednich co zwiększa częstotliwość występowania D. Immitis na terenie Polski.
Dirofilaria immitis przypadek u psa – opis przypadku klinicznego (pies Marcus, 8 lat)
W grudniu 2023 został przywieziony z Albanii do Polski (do Wrocławia) pies Marcus.
Powodem jego transportu do naszego kraju były fatalne warunki w jakich żył.
W ciągu kilku dni wykonano we Wrocławiu (laboratorium Laboklin) podstawowe badania krwi.
W rozmazie manualnym oraz w preparacie z zagęszczeniem liniowym wykazano obecność nielicznych mikrofilarii. Ich cechy morfologiczne (brak jąder pierwotnych na wierzchołku części dogłowowej) mogą sugerować zarażenie Dirofilaria immitis.
W celu weryfikacji zalecono wykonanie dalszych badań (PCR, typizacji).
Nie zostały one wykonane.
Zalecono stosowanie preparatu w formie spot on zawierającego substancję czynne –imidakloprid i moksydektynę (Advocat). Następnie powtórzenie aplikacji wyżej wymienionego leku na skórę za miesiąc.
W lutym 2024 Marcus został adoptowany i zamieszkał w Warszawie.
Na początku marca 2024 Właściciele przyprowadzili Marcusa na badanie ogólne i badanie krwi do gabinetu Felican-Vet na ul. Rosy Bailly 1A w Warszawie.
Głównym powodem zaniepokojenia nowych Opiekunów (oprócz problemów ortopedycznych, zapalenia dziąseł) był kaszel i duszność nasilająca się podczas wysiłku, widoczna również w trakcie spoczynku.
Podczas osłuchiwania górnych i dolnych dróg oddechowych słyszalny był wyraźny szmer, dodatkowo podczas badania palpacyjnego krtani stwierdzono typowy kaszel reakcyjny.
Ze względu na pochodzenie Marcusa (Albania) i występującą endemicznie na tym terenie dirofilarioze w tym D.immitis i wynik rozmazu wykonany we Wrocławiu (mikrofilarie – najprawdopodobniej D.immitis) oprócz “standardowego” leczenia jak antybiotykoterapii (Synulox), leków stymulujących odporność (Zylexis) i innych , zalecono wykonanie echo serca i usg klatki piersiowej.
W obrazie echokardiologicznym stwierdzono pasożyty D.immitis w prawej tętnicy płucnej (zdjęcie nr.1 i 2 – źródło lek.wet.Aleksandra Wójcik) ). Jest to miejsce predylekcyjne odkładania się pasożytów, występują tam w różnych stadiach dojrzałości, następnie po ok. 99 –150 dniach kierują się w stronę serca (stadia dojrzale). W zaawansowanych przypadkach choroby może dochodzić do nadciśnienia płucnego, zwłóknienia płuc i poszerzenia światła prawej komory serca.
Zdjęcie nr 1 i zdjęcie nr.2 -projekcja prawostronna przymostkowa w osi krótkiej , strzałkami oznaczono dorosłe pasożyty w prawej tętnicy płucnej
U Marcusa stwierdzono niedomykalność zastawki dwudzielnej umiarkowanego stopnia (fala zwrotna obejmuje ok. 30 % lewego przedsionka), nieznaczne pogrubienie i deformacje płatków zastawki. Umiarkowaną niedomykalność zastawki trójdzielnej i zastawki pnia płucnego. Pień płucny oraz prawa tętnica płucna wyraźnie poszerzone (PA w okolicy zastawki do 3 cm. )W świetle naczyń widoczne podłużne struktury układające się równolegle (przypominające szyny).
Wielkość jam serca prawidłowa, kurczliwość mięśnia sercowego w normie. Napływ mitralny prawidłowy, dwufazowy frakcja rozkurczowa w normie.
Co miesiąc równocześnie aplikowano preparat spot – on na kark z imidaklopridem i moksydektyną( Advocat) . Takie postępowanie ma na celu zlikwidowanie mikrofilarii (podstawowe, najważniejsze działanie) i co za tym idzie ograniczenie możliwości ryzyka przenoszenia i rozprzestrzeniania się inwazji na innych żywicieli, w tym ludzi (zapobieganie zoonozie).
Etapy leczenia, postępowanie w przypadku oporności na stosowaną dotychczas terapię przy zakażeniu Dirofilaria Immitis.
W poniższej tabeli przedstawiono możliwości terapeutyczne, zastosowane leczenie, postępowanie w przypadku oporności na “standardową“ dotychczas terapię przy zakażeniu Dirofilaria Immitis.
| Etapy leczenia | Leki | Leki zastosowane u Marcusa |
| Likwidacja postaci młodocianych (eliminacja możliwości kolejnych inwazji) | Makrocykliczne laktony np. selamektyna, moksydektyna, oksym milbemycyny, iwermektyna (działają już na larwy młodsze niż 2 miesiące) | Advocat (moksydektyna i imidaklopryd) stosowany wedle ogólnych wytycznych min. 2-3x, podano 5x (1 dawka co 4 tyg.) |
| Zwalczanie bakterii Wolbachia (odgrywają one znaczną rolę w patogenezie inwazji D.immitis) | Doxycyklina 10 mg/kg 2xdz przez 30 dni | Doxycyklina – dawkowanie zgodne z wytycznymi, dodatkowo zastosowano: Prednicortone 0,5 mg/kg przed 30 dni, klopidogrel (plavix 75 m) 1 tabletka 1xdz przez 30 dni (ograniczenie możliwości występowania zatorowości płucnej podczas eliminacji osobników dorosłych – faza przygotowawcza) |
| Zwalczanie postaci dorosłych | Melarsomina (działanie na postacie starsze niż 4 miesiące) – 2,5 mg/kg mc podawana trzykrotnie (1sza po terapii makrocyklicznymi laktonami, 2-ga po 30 dniach, 3 – cia po 24 h od poprzedniej) | Rozważano terapię melarsominą , ale ze względu na niespodziewaną diagnozę (nowotwór śledziony) niestety nie podjęty próby wdrożenia melarsominy. |
Nowe wytyczne (CAPC) (lipiec 2024 konferencja American Association of Veterinary Parasitologists – Chicago):
Wskazane jest stosowanie leczenia natychmiastowego i bardziej agresywnego (zarówno przeciwko mikrofilariom i dorosłym postaciom ) aby uniknąć pojawienia oporności pasożyta na leki (Novartis Animal Health – oporność na dotychczas stosowane makrocykliczne laktony – zarażenie psów w Delcie Missisipi mimo całorocznej profilaktyki).
Wskazane jest wykonywanie badania w kierunku D.immitis psów raz do roku.
Wykonujemy badania co 6 miesięcy jedynie w przypadku występowania endemicznie pasożyta.
Stosowanie przez cały rok szerokiego zabezpieczenia przeciwko pasożytom.
W miarę możliwości unikania przebywania w miejscach wzmożonego bytowania komarów.
Źródło: http://veterinary news.DFM360.com/-Konferencja Chicago (AAVP) lipiec.
Objawy kliniczne występujące przy zarażeniu D.immitis
| OBJAW KLINICZNY | MARCUS |
| Nietolerancja wysiłku | +/- (częściowo zależna od kondycji stawów w danym dniu) |
| kaszel | + (ustępujący całkiem lub zmniejszający się w zależności od dawki sterydu) |
| Przyśpieszony oddech | + (cały czas, najbardziej po wysiłku, niezależny od podawanych leków (glikokortykosteroidów antybiotyku i innych leków) |
| omdlenia | (-) |
| Poszerzenie żył szyjnych | (-) |
| Zmiany w sercu ( np. przerost prawej komory, niedomykalność zastawki dwu, trój dzielnej, wzrost ciśnienia w tętnicy płucnej i inne) | Endokardioza zastawki dwudzielnej, ACVIM B1, umiarkowana niedomykalność zastawki trójdzielnej i zastawki pnia płucnego, pień płucny oraz prawa tętnica płucna wyraźnie poszerzone (PA w okolicy zastawki do 3 cm). W świetle naczyń widoczne podłużne struktury układające się równolegle (przypominające szyny). Wielkość jam serca prawidłowa, kurczliwość serca w normie, napływ mitralny prawidłowy dwufazowy. Funkcja rozkurczowa w normie |
| Zmiany występujące w innych narządach jak wodobrzusze, zapalenie płuc, kłębuszkowe zapalenie nerek, zatorowość | Zapalenie płuc |
Objawy występujące przy zarażeniu D.immitis w zależności od wielkości psa, aktywności, czasu trwania inwazji.
Warto podkreślić, iż przebieg objawów jest bardzo indywidualny, zależy od predyspozycji osobniczych.
| Intensywność inwazji | WIELKOŚĆ PSA | CZAS TRWANIA INWAZJI | PIES AKTYWNY | PIES KANAPOWY |
| Im więcej pasożytów zlokalizowanych w tętnicy płucnej i prawym sercu tym cięższy obraz kliniczny | Objawy bardziej nasilone u mniejszych psów ze względu na wielkość serca | Im dłużej trwa inwazja tym mamy większe prawdopodobieństwo nasilenia objawów, ale możliwy jest również przebieg bezobjawowy nawet przez długie lata | Wzrost aktywności zwłaszcza w trakcie leczenia sprzyja nasileniu objawów i związany jest z większym ryzykiem występowania zatorowości płucnej | Mniej nasilone objawy, spada ryzyko zatorowości płucnej |
Pomimo dobrej reakcji na leczenie przeciwko Dirofilaria immitis terapia została przerwana ze względu na wykrycie zlośliwego guza śledziony . Marcus zostal poddany eutanazji.
Statystyki badań w kierunku Dirofilaria immitis :
VETLAB -Warszawa (lek.wet.Milena Kretschmer) :
Spośród badań wykonanych w okresie 1.01.2022-13.08.2024:
1. Wśród 101 badań metodą PCR w kierunku mikrofilarii z różnicowaniem stwierdzono ok. 9% dodatnich wyników w kierunku Dirofilaria immitis, oraz dla porównania ok. 27% dodatnich wyników w kierunku Dirofilaria repens.
2. Trzy (3) przypadki dodatnich wyników PCR Dirofilaria immitis to koinfekcje: dwa przypadki z D. repens, jeden przypadek z Acanthocheilonema spp.
3. Wśród 183 testów w kierunku Dirofilaria immitis – antygen stwierdzono ok. 8% wyników dodatnich.
ALAB –Warszawa (Aleksandra Łysik -przedstawiciel medyczny ALAB)
W ciągu roku na 138 badań w kierunku Dirofilaria immitis wykryto jeden przypadek dodatni .
Podsumowanie
Mimo iż w Polsce Dirofilaria immitis nadal nie występuje endemicznie , mamy doczynienia z roku na rok z coraz większą ilością przypadków psów zarażonych tym pasożytem.
Dodatkowo niepokoi fakt iż obserwujemy wzrost częstości występowanie “robaczycy sercowej “u psów , ktore nigdy nie opuszczały terytorium Polski.
W związku z powyższym należy podkreślić iż w celu ograniczenia ilości przypadków D.immitis należy zadbać o profilaktykę zarówno zwierząt podróżujących z Polski do krajów gdzie pasożyt ten występuje stacjonalnie, jak i zwierząt wracających z tych terenów oraz przebywających jedynie w naszym kraju (obecność larw nicienia w organizmie rodzimych komarów.)
Autorka:
Lekarz weterynarii Marzena Zmarlak Gabinet Felican-Vet
Bibliografia:
1.Dr.Relja Beck -Choroby prowokacyjne -czego powinniśmy się spodziewać , jak je diagnozować i leczyć.( Bayer, obecnie Elanco)
2.Świątalska ,A.Demiaszkiewicz A.W. 2012.
Pierwszy w Polsce rodzimy przypadek inwazji nicieni Dirofilaria immitis u psa .Życie Weteryjne 87:685-686
3.European Society od Dirofilariosis and Angiostrongylosis .(www.esda.vet)
4. R.Niziołek ,M.Gajewski , K.Kraszewska , K.Koprowska -Nowe zagrożenia pasozytnicze układu krążenia i układu oddechowego w Polsce Magazyn Weterymaryjny 2013
5.Prof.dr.hab. Agnieszka Noszczyk-Nowak, Central Vet Clinic Sofia, Bułgaria -Problemy kardiologiczne i ich leczenie przy zarażeniu D.immitis (Monografia , nr,2 2024)
5.Medicover -Komar tygrysi u granic Polski (lipiec 2024 ,www.medicover.pl-artykuły o zdrowiu)
6.www.drugs.com/vet/immiticide.html? .
7. Źródła własne.
