Dodano: 01.10.2018, Kategorie: Zwierzęta egzotyczne
Chroniczne składanie jaj u papugi – opis przypadku*
Do lecznicy autora trafił pacjent – papuga nimfa, w wieku 7 lat, samica. Stan ogólny pacjentki był zły, miała silną duszność, była osłabiona, obrys brzucha powiększony.
Z wywiadu wynikało, że ptak około 2,5 miesiąca wcześniej leczony był w innej lecznicy z powodu wodobrzusza powstałego najprawdopodobniej na tle zapalenia otrzewnej i jajowodu wywołanego chronicznym składaniem jaj. Wykonano wtedy punkcję jamy ciała, ściągnięto płyn i poddano pacjenta 3-dniowej hospitalizacji. Zaordynowano enrofloksacynę i meloksykam. Około miesiąca później papużka zniosła 2 jaja bez skorupek, o zmienionej barwie i konsystencji białka (było twarde, jak ugotowane).
- Fot. 1. Pacjent w znieczuleniu ogólnym. Wodobrzusze u papugi, zmniejszone pole worków powietrznych, żołądek mięśniowy przemieszczony dogłowowo przez płyn w jamie ciała; hiperostoza kości udowych.
- Fot. 2. Pacjent bez znieczulenia. Widoczny płyn w jamie ciała.
Badanie Papugi
Badanie RTG bez narkozy
Wykonano badanie RTG bez narkozy, by wykluczyć zaparcie jaja i potwierdzić podejrzenie obecności płynu w jamie ciała. W narkozie wziewnej pobrano krew do badania morfologicznego. Z powodu zbyt małej ilości pobranej krwi nie wykonano badania biochemicznego. Wykonano również abdominocentezę. Pobrano ok. 22 ml mętnego, jasnożółtego płynu, z widocznymi pasmami żółtka. Płyn wysłano do laboratorium w celu sporządzenia posiewu i antybiogramu. Po pobraniu płynu wykonano RTG w narkozie, aby ocenić narządy wewnętrzne, w szczególności sylwetkę wątroby oraz stan wysycenia kości wapniem. Sylwetka wątroby była prawidłowa, nie stwierdzono patologicznego tworu w okolicy jajnika, widoczna była hiperostoza kości udowych.
Badanie hodowlane płynu z jamy ciała
W badaniu hodowlanym płynu z jamy ciała uzyskano wzrost gronkowca koagulazoujemnego, metycylinoopornego (wzrost uzyskano po inkubacji na podłożu namnażającym). Wskazano wrażliwość wyizolowanych bakterii na marbofloksacynę i norfloksacynę oraz oporność na enrofloksacynę, ceftazydym, gentamycynę, tetracyklinę i sulfametoksazol + trimetoprim.
Morfologia (oznaczenie manualno-maszynowe):
• WBC: 8,3 G/l,
• NEU: 5,48 G/l,
• NEU(%): 66%,
• LYM: 1,33 G/l,
• LYM: (%) 16%,
• MONO: 0,498 G/l,
• MONO(%): 6%,
• EOS: 0,000 G/l,
• EOS (%): 0,00%,
• BASO: 0,166 G/l,
• BASO (%): 2%,
• RBC: 3,72 T/ l,
• HGB: 190,0 g/l,
• HCT: 0,504.
Rozmaz (ocena mikroskopowa)
W obrazie krwi obserwowano:
• w szeregu czerwonokrwinkowym: komórki niedobarwliwe (retikulocyty: 0-2 wpw),
• w szeregu białokrwinkowym: brak zmian morfologicznych w obrębie leukocytów, średnio liczne cienie komórkowe.
Na podstawie wyników badań postawiono rozpoznanie – przyczyną wodobrzusza był najprawdopodobniej bakteryjny stan zapalny jajowodu.
LECZENIE
Ze względu na zły stan pacjentki zdecydowano się na hospitalizację. Papużkę umieszczono w inkubatorze, podano podskórnie płyny (Duphalyte z płynem Ringera z mleczanami
50 ml/kg), marbofloksacynę w dawce 2,5 mg/kg i.m. oraz meloksykam w dawce 0,2 mg/kg i.m.
Po ustabilizowaniu stanu, drugiego dnia pacjentka została wypisana do domu, z zaleceniem przyjmowania marbofloksacyny przez 3 tygodnie oraz meloksykamu przez 4 dni. Zastosowano również leczenie przyczynowe, stosując preparat Castagnus.
Po około 3 tygodniach pacjentka znowu została przywieziona do gabinetu, z objawami duszności. Na podstawie wywiadu stwierdzono, że leki były podawane prawidłowo oraz że papuga od ostatniej wizyty nie zniosła jaja. Również tym razem duszność była spowodowana obecnością płynu w jamie ciała.
W narkozie ponownie wykonano abdominocentezę. Tym razem pobrano około 15 ml płynu koloru słomkowego, znacznie bardziej przejrzystego niż uprzednio, bez widocznych smug żółtka. Zdecydowano się na wykonanie pełnego badania płynu.
OPIS
• barwa: żółta,
• przejrzystość: mglisty,
• woń: bezwonny,
• konsystencja: wodnisty,
• LDH >200 U/l – wysięk,
• liczba elementów komórkowych (WBC i inne): 1,65 G/l,
• liczba elementów komórkowych (RBC): 0,005 T/l,
• ciężar właściwy: 1,020,
• białko całkowite: 16,7 g/l.
ROZMAZ
W preparatach z osadu płynu z jamy ciała obserwowano:
• leukocyty (2-8 wpw),
• heterofile (0-1 wpw),
• makrofagi (1-6 wpw, komórki pobudzone, wypełnione wakuolami),
• limfocyty (0-3 wpw),
• erytrocyty (2-7 wpw),
• cienie komórkowe (1-7 wpw).
Płyn o cechach wysięku
• LDH: 2378,7 U/l.
- Fot. 3 Abdominocenteza.
- Fot. 4. Płyn pobrany od papugi podczas pierwszej punkcji.
POSIEW
W badaniu hodowlanym wymazu z płynu z jamy brzusznej nie stwierdzono wzrostu drobnoustrojów (próbkę inkubowano na podłożu namnażającym). W związku z tym nie wykonywano antybiogramu. Ponieważ nie stwierdzono bakterii w płynie, zrezygnowano z ponownej antybiotykoterapii.
Niestety po upływie ok. 2 tygodni pacjentka ponownie została przywieziona do lecznicy z powodu powiększonego obrysu brzucha. W narkozie pobrano ok. 8 ml płynu, koloru żółtobrązowego, z nielicznymi strzępkami włóknika.
Zdecydowano rozpocząć antybiotykoterapię oraz zastosować leczenie przeciwzapalne meloksykamem. Zalecono również podawanie furosemidu w dawce 0,1-0,2 mg/kg. Pacjentka jest w trakcie zaordynowanej terapii.
Jeśli podczas wizyty kontrolnej znowu będzie obecny płyn w jamie ciała, najprawdopodobniej papużce zostanie podany sterydowy środek przeciwzapalny, który wcześniej nie został użyty z powodu potencjalnych skutków ubocznych. Kolejną opcją do rozważenia jest laparotomia/endoskopia diagnostyczna wraz z ewentualnym usunięciem jajowodu.
PODSUMOWANIE
Chroniczne składanie jaj u papug jest częstym zaburzeniem o złożonej etiologii, występującym najczęściej u nimf, papużek falistych i nierozłączek. Częstą komplikacją jest zapalenie otrzewnej, powodowane przez stan zapalny układu rozrodczego lub gruczolakoraka jajowodu. Leczenie farmakologiczne jest długotrwałe lub wręcz dożywotnie. W przypadku nawracających problemów w postaci wodobrzusza zaleca się wykonanie endoskopii/laparotomii diagnostycznej i usunięcie jajowodu.
* Bezpośrednia kontynuacja artykułu „Chroniczne składanie jaj u papug”.
Autor i zdjęcia:
lek. wet. Agnieszka Drohobycka-Wawryka
Przychodnia Weterynaryjna „Parotka” dla ptaków i zwierząt egzotycznych, Kraków
Streszczenie:
Zapalenie otrzewnej wraz z wodobrzuszem to powszechna komplikacja występująca u papug, które często składają jaja. W diagnostyce takiego ptasiego pacjenta niezwykle ważny jest wywiad wraz z badaniem klinicznym oraz wykonanie zdjęć RTG. Właściwie wykonana abdominocenteza natychmiast poprawia stan pacjenta, głównie przez zmniejszenie ucisku na worki powietrzne, co umożliwia prawidłowe oddychanie. Leczenie zwykle jest długotrwałe, często trwa do końca życia papugi.