Przypadek nasieniaka jądra u świnki morskiej

Do Polikliniki Weterynaryjnej Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie została skierowana świnka morska gładkowłosa, samiec, w wieku 8 lat. Powodem konsultacji były: utrzymująca się od około miesiąca biegunka, brak apetytu, postępujące wychudzenie, objawy neurologiczne (drgawki, ruchy maneżowe) i osowiałość. Właściciel wspominał, że świnka morska była bardzo apatyczna, nie wykazywała chęci do zabawy przez cały czas narastania objawów. Pacjent do chwili konsultacji był leczony chemioterapeutykami przeciwbakteryjnymi, takimi jak enrofloksacyna, marbofloksacyna i tylozyna, oraz preparatem glikokortykosteroidowym (deksametazon). Osłonowo podawano preparat probiotyczny ze szczepami Lactobacillus acidophilus, Enterococcus faecium, Bifidobacterium longum oraz Lactobacillus rhamnosus. 

Zastosowana terapia przyniosła tylko okresową i przejściową poprawę. Ustalono również, że zwierzę poddawane było regularnym zabiegom profilaktycznym. Ponieważ pacjent pobierał niewielkie ilości pokarmu, po 2 tygodniach rozpoczęto przymusowe dokarmianie karmą ratunkową dla roślinożernych zwierząt domowych i królików. Zdecydowano się na podawanie doustnie 50 ml sporządzonego kleiku dziennie, w rozłożeniu na 10 posiłków (po 5 ml). Karmę ratunkową podawano ostrożnie w małych ilościach za pomocą strzykawki do pyszczka. Na podstawie wywiadu ustalono również, że tydzień przed konsultacją pacjenta poddano narkozie w celu dokonania korekcji przerośniętych zębów przedtrzonowych i trzonowych.

W chwili konsultacji świnka była w bardzo złej kondycji ogólnej, masa ciała wynosiła 650 g. W pierwszej kolejności zdecydowano się na przeprowadzenie pełnego badania stomatologicznego. Badaniem palpacyjnym czaszki nie stwierdzono zaburzeń w budowie żuchwy i szczęki (brak bolesności czy deformacji kości). Badaniem stomatologicznym, które przeprowadzono bez poddawania środków uspokajających, dokonano oględzin jamy ustnej, biorąc pod uwagę: długość zębów, jakość szkliwa, stan błony śluzowej jamy ustnej, dziąseł, obecność ciał obcych oraz ropy, kąt nachylenia zębów i ich krawędzie. Badanie wykonano za pomocą zestawu stomatologicznego dla gryzoni i oftalmoskopu. Podczas oględzin stomatologicznych stwierdzono, że wszystkie zęby sieczne, przedtrzonowe i trzonowe są prawidłowo zbudowane i ukątowane. Prawa i lewa gałąź żuchwy oraz szczęka nie wykazywały wyczuwalnych zmian. Badaniem radiologicznym w projekcji bocznej i strzałkowej nie stwierdzono zmian patologicznych w kości żuchwy i szczęki. Okolica podoczodołowa prawa i lewa były prawidłowe, również korzenie wszystkich zębów siecznych, przedtrzonowych i trzonowych nie budziły zastrzeżeń.

Badanie kliniczne

W badaniu klinicznym stwierdzono niebolesny, powiększony węzeł chłonny podżuchwowy prawy i lewy, pozostałe węzły chłonne obwodowe niepowiększone. Temperatura ciała prawidłowa, błony śluzowe różowe. W badaniu klinicznym przez omacywanie w prawej okolicy pachwinowej, w pobliżu prącia stwierdzono obecność twardego, niebolesnego i trudno przesuwalnego względem skóry i okolicznych tkanek tworu wielkości śliwki węgierki. W worku mosznowym było tylko jedno jądro. Brzuch był twardy i bolesny. Na podstawie przeprowadzonego wywiadu i badania klinicznego postawiono podejrzenie toczącego się procesu nowotworowego i zalecono wykonanie szeregu badań dodatkowych. W celu określenia stadium klinicznego zaawansowania choroby zlecono badania morfologiczne i biochemiczne krwi, badanie ultrasonograficzne jamy brzusznej i RTG klatki piersiowej.

Mimo złego stanu ogólnego pacjenta oraz ciężkiego przebiegu klinicznego choroby badania hematologiczne i biochemiczne krwi nie wykazywały żadnych odchyleń od norm uznanych za fizjologiczne dla świnek morskich.

Postanowiono wykonać dodatkowo badanie radiologiczne jamy brzusznej i klatki piersiowej, a także badanie ultrasonograficzne okolicy prawej pachwinowej przy użyciu aparatu marki ALOKA ProSound ALPHA 7. Badanie radiologiczne nie wykazało żadnych zmian w obrazie narządów klatki piersiowej: płuc, serca i śródpiersiowych węzłów chłonnych. W USG jamy brzusznej nie stwierdzono cechy limfadenopatii. Wielkość śledziony i jej echogeniczność określono jako prawidłowe; nie wykazano również zmian w obrębie nerek i wątroby. Badaniem ultrasonograficznym stwierdzono obecność guzowatego tworu o wymiarach 4 cm × 3 cm. Wewnątrz zmiany otoczonej grubą, dobrze widoczną ścianą uwidoczniono liczne elementy tkankowe o litej, echogenicznej strukturze. Na podstawie badania ultrasonograficznego postawiono przypuszczenie, że mamy do czynienia ze zmienionym nowotworowo jądrem.

Biorąc pod uwagę badania kliniczne i dodatkowe, świnkę morską zakwalifikowano do zabiegu chirurgicznego usunięcia patologicznej zmiany. Z uwagi na niekorzystne rokowanie (zaawansowanie kliniczne choroby, znaczne wychudzenie pacjenta, brak apetytu, objawy neurologiczne) właściciel nie wyraził zgody na operację i zdecydował się na eutanazję zwierzęcia.

Podczas badania sekcyjnego pobrano guz i przesłano do badania histopatologicznego. Badanie patomorfologiczne wykonano w Katedrze Anatomii Patologicznej Wydziału Medycyny Weterynaryjnej UWM w Olsztynie. Obraz mikroskopowy uwidocznił nowotwór wywodzący się z komórek rozrodczych jąder. Miąższ nowotworu o strukturze litej, poprzedzielany cienkimi pasmami tkanki łącznej. Komórki nowotworowe kształtu okrągłego lub owalnego, wyraźnie odgraniczone, wykazujące anizocytozę i anizokariozę umiarkowanego stopnia oraz ziarnistą cytoplazmę. Jądra komórek nowotworowych duże, okrągłe, o równomiernie rozproszonej chromatynie lub z widocznymi jąderkami w liczbie 1-2. Figury podziału mitotycznego 1-2 w polach widzenia. W wycinku obecne pojedyncze komórki dwu- lub trzyjądrzaste. Kanaliki wyprowadzające najądrza wykazywały cechy zaniku. Obserwowane utkanie mikroskopowe guza odpowiadało opisom występującym w piśmiennictwie i stanowiło podstawę do rozpoznania rozrostu jako nasieniaka jądra (seminoma).

Nowotwory jąder u świnek morskich – dyskusja

Nie istnieją kompleksowe doniesienia dotyczące przypadków występowania nowotworów jąder u świnek morskich, dlatego podjęto się omówienia przypadku na postawie danych z publikacji na temat tego typu schorzeń u zwierząt towarzyszących (psy, koty) [1] i egzotycznych (królik, szczur) [2, 3].

Nowotwory jądra mogą wywodzić się z komórek tworzących zrąb gonady i z komórek miąższu jądra (komórki rozrodcze) [1]. Do pierwszej grupy zmian nowotworowych należą guzy z komórek Sertolego (guzy z komórek podporowych, sertolioma). Guzy z komórek śródmiąższowych jądra (guzy z komórek Leydiga, leydigioma) pochodzą z komórek śródmiąższowych, które zlokalizowane są w tkance łącznej międzykanalikowej, natomiast nasieniaki (seminoma) wywodzą się z komórek rozrodczych i nabłonka kanalików nasiennych [1]. Do innych zmian nowotworowych jąder zwierząt towarzyszących zalicza się potworniaki (teratoma) i raki zarodkowe (carcinoma embrionale) – (gonadoblastoma) [1]. U królików nowotwory układu płciowego występują niezmiernie rzadko [2]. Obserwowano występowanie guzów z komórek śródmiąższowych jądra, nasieniaków, potworniaków oraz guzów ziarnistokomórkowych [4-11]. Podobnie u szczurów opisano występowanie nasieniaka jądra [3].

Zmiany nowotworowe jąder u zwierząt towarzyszących stwierdza się prawie wyłącznie u psów [1]. Ponieważ koty najczęściej są kastrowane w młodym wieku, tego typu nowotwory występują u nich niezmiernie rzadko [1, 12]. Nowotwory jąder notowano najczęściej u psów dorosłych w wieku od 3 do 16 lat, natomiast rzadziej u osobników młodszych niż 6-letnie [12, 13, 14]. Wykazano, że nowotwory zlokalizowane w jądrach poza moszną występują znacznie częściej u psów młodszych niż guzy rozwijające się w obrębie jąder o prawidłowej lokalizacji [1]. Do tego typu zmian nowotworowych predysponowane są przede wszystkim: boksery, owczarki niemieckie, charty afgańskie, foksteriery, husky syberyjskie i owczarki szetlandzkie [12]. Opisano również przypadek nasieniaka lewego jądra u 9-letniego królika [2].

Przyczyny powstawania nowotworów jąder u zwierząt towarzyszących

Przyczyny powstawania nowotworów jąder u zwierząt towarzyszących nie są dokładnie wyjaśnione. Wykazano, że tego typu guzy u psów mają związek z wnętrostwem [12, 14]. Związek taki stwierdzono pomiędzy występowaniem nasieniaków i guzów z komórek Sertolego. Ryzyko rozwoju guzów z komórek Sertolego i nasieniaków w jądrach, które nie zstąpiły do worka mosznowego, jest wyższe w porównaniu do jąder zlokalizowanych w mosznie [12]. Do innych czynników zwiększających ryzyko rozwoju tego typu zmian (zwłaszcza nasieniaków) należą związki chemiczne i czynniki zakaźne [1, 12]. W dostępnych danych literaturowych dotyczących zwierząt egzotycznych istnieje doniesienie dotyczące nasieniaka jądra, który zlokalizowany był w worku mosznowym królika [2].

Opisywany przypadek kliniczny dotyczył osobnika, u którego prawe jądro prawdopodobnie nie zstąpiło do worka mosznowego. Dane z wywiadu pozwoliły ustalić, że świnka morska do chwili konsultacji miała w worku mosznowym tylko jedno jądro.

Objawy nowotworów jąder

Objawy nowotworów jąder mogą być spowodowane obecnością masy zmiany guzowatej na terenie jądra lub przerzutów miejscowych czy odległych [1]. Ogólnoustrojowe działanie hormonów, które są wydzielane przez komórki nowotworowe, może powodować zespół paranowotworowy [1]. Wykazano, że około 10% tego typu guzów może nie dawać objawów klinicznych [1]. Najczęściej obserwowanym symptomem zmian nowotworowych jąder jest powiększenie obrysu moszny lub deformacja umiejscowiona w okolicy pachwinowej [1]. Objawy zespołu feminizującego samców, które są spowodowane zespołem paranowotworowym, to najczęściej: symetryczne wyłysienia po bokach ciała, powiększenie listwy mlecznej, powiększony i zwisający napletek oraz zmniejszone prącie. Zespół paraneoplastyczny u zwierząt towarzyszących obejmuje również zmiany skórne, metaplazję płaskonabłonkową prostaty oraz uszkodzenie szpiku kostnego [14, 15, 16]. Hipoplazja szpiku kostnego, która spowodowana jest nadmierną ilością estrogenów, może prowadzić do bladości błon śluzowych. Wynikiem trombocytopenii mogą być krwawienia i wybroczyny na błonach śluzowych, natomiast granulocytopenia może prowadzić do nawracających zakażeń i gorączki [15].

Doniesienie naukowe dotyczące nasieniaka jądra u królika opisuje mało specyficzne objawy ogólne (osowiałość, anoreksja, biegunka) [2]. W omawianym przypadku objawy kliniczne towarzyszące nowotworowi jądra były nieswoiste (biegunka, brak apetytu, wychudzenie, objawy neurologiczne, osowiałość), poza obecnością deformacji w prawej okolicy pachwinowej.

W niektórych pracach badawczych wysunięto hipotezę, że psy z guzami nowotworowymi, które wywodzą się z komórek śródmiąższowych jądra, są narażone na występowanie nowotworów z gruczołów okolicy odbytu, schorzenia prostaty i przepuklinę kroczową [1]. Może to być spowodowane podwyższonym stężeniem androgenów we krwi. Badania, które dotyczyły 160 psów z różnymi rodzajami nowotworów jąder, nie wykazały takiej korelacji u zwierząt z guzami z komórek Leydiga w porównaniu do psów z guzami z komórek Sertolego oraz nasieniakami [12]. Uważa się, że nasieniaki są nowotworami nieaktywnymi hormonalnie, ponieważ stężenie estrogenów u osobników płci męskiej z tego typu zmianami jest prawidłowe lub niższe od wartości referencyjnych [1, 16].

Nasieniaki

Nasieniaki to guzy, które mogą występować w jednym lub obu jądrach jednocześnie, chociaż najczęściej dotyczą jądra prawego [17]. Rozrost nowotworowy może być jednoogniskowy lub wieloogniskowy. Wielkość nowotworu jest bardzo zróżnicowana, czasami masa nasieniaka może obejmować całe jądro [1]. Na przekroju guzy mają jednolitą, słoniowatą, szarobiałą powierzchnię. W niektórych nasieniakach można zaobserwować wylewy krwi i ogniska martwicy [1]. W dostępnych danych literaturowych opisano przypadek nasieniaka lewego jądra u królika [2]. W opisywanym przypadku nasieniak dotyczył właśnie jądra prawego.

Rozpoznanie nowotworu jąder

Rozpoznanie nowotworu jąder powinno się stawiać na podstawie stwierdzenia powiększenia zarysu moszny, obecności nietypowego guza w jamie brzusznej u wnętra lub po wykazaniu objawów zespołu feminizującego [14]. Rozpoznanie powinno opierać się na badaniu klinicznym palpacyjnym moszny i jej okolicy oraz regionalnych węzłów chłonnych [1]. Aby potwierdzić charakter nowotworowy zmiany, wskazane jest wykonanie badania histopatologicznego pobranego guza lub badanie cytologiczne materiału pobranego za pomocą biopsji aspiracyjnej cienkoigłowej [1]. Badanie morfologiczne krwi może okazać się przydatne w rozpoznaniu zmian nowotworowych jąder, gdy wykaże niedokrwistość, leukopenię i trombocytopenię [1].

Badania hematologiczne i biochemiczne krwi wykonane u królika z nasieniakiem jądra nie wykazywały żadnych odchyleń od norm uznanych za fizjologiczne dla tego gatunku, poza wartością hematokrytu (HCT = 51%) [2]. W naszym przypadku parametry badań krwi świnki morskiej mieściły się w zakresach norm referencyjnych. Ogniska przerzutów w regionalnych węzłach chłonnych pomogą wykazać badania obrazowe jamy miednicznej (badania ultrasonograficzne i rentgenowskie). Badanie ultrasonograficzne jest pomocne również przy poszukiwaniu małych zmian nowotworowych w jądrach, które mają prawidłową wielkość [13]. Ultrasonografia pozwala także odróżnić zmiany nowotworowe jąder od zmian zapalnych (zapalenie jąder i najądrzy), atrofii jąder, obrzęku, skrętu powrózka lub przepukliny mosznowej [18]. Przydatna okazuje się również biopsja aspiracyjna cienkoigłowa niewielkich zmian rozrostowych jąder pod kontrolą ultrasonograficzną, ponieważ umożliwia pobranie materiału z odpowiedniego miejsca [1]. W przypadku królika z nowotworowo zmienionym jądrem diagnostyka opierała się także na tomografii komputerowej (CT) [2]. U naszego pacjenta obserwowany w obrazie ultrasonograficznym obraz guza nie pozwalał na postawienie pewnego rozpoznania.

Badanie cytologiczne umożliwia różnicowanie między nowotworem jąder a zapaleniem [1]. Biopsja aspiracyjna cienkoigłowa w wielu przypadkach daje możliwość rozpoznania rozrostu nowotworowego jąder oraz pozwala na potwierdzenie przerzutów do węzłów chłonnych, skóry i tkanki podskórnej [19]. W przypadku nasieniaków w obrazie mikroskopowym można wykazać obecność okrągłych komórek z umiarkowaną atypią [1]. Komórki nasieniaków zawierają jedno lub dwa jądra z wyraźnymi, dużymi jąderkami. W niektórych tego typu guzach stwierdza się obecność komórek wielojądrowych [1]. W komórkach nasieniaków niezmiernie rzadko obserwuje się obecność wakuoli cytoplazmatycznych [1].

W opisanym przypadku nasieniaka jądra u świnki morskiej postawienie prawidłowego rozpoznania możliwe było na podstawie informacji uzyskanych z wywiadu, badania klinicznego oraz badań dodatkowych: ultrasonograficznego jamy brzusznej i opisywanej zmiany w prawej okolicy pachwinowej oraz pośmiertnego badania histopatologicznego zmienionego jądra. Ze względu na brak zgody właściciela zwierzęcia nie wykonano badania cytologicznego, które prawdopodobnie pozwoliłoby na 100-proc. przyżyciowe potwierdzenie rozrostu nowotworowego jądra.

W przypadku nowotworów jąder badanie histopatologiczne powinno być wykonane zawsze, gdy postawienie rozpoznania w oparciu o ocenę cytologiczną materiału uzyskanego drogą biopsji cienkoigłowej nie jest możliwe. Obraz histopatologiczny nasieniaków zależy od rodzaju zmiany nowotworowej [1]. Wyróżniamy wewnątrzkanalikowy i rozlany typ nasieniaka [1]. W nasieniakach wewnątrzkanalikowych komórki miąższu guza piętrzą się w świetle kanalików nasiennych i zastępują komórki szeregu spermatogenezy i komórki podporowe [1]. W rozlanym rodzaju nasieniaka wykazano brak struktur kanalikowych [1]. Miąższ zmiany nowotworowej tworzy ogromne, jednolite pola i długie, szerokie sznury. Komórki ulegające martwicy tworzą obraz „rozgwieżdżonego nieba”. W miąższu guza wykazano obecność skupisk limfocytów. Komórki nasieniaków są okrągłe lub wielokątne, mają pęcherzykowate jądro z wyraźnym jąderkiem oraz skąpą ilość cytoplazmy [17]. Bardzo często obserwuje się również „dziwaczne” figury podziałów mitotycznych. Doniesienie dotyczące królika z nasieniakiem jądra potwierdza przydatność pośmiertnego badania histopatologicznego w ostatecznym rozpoznawaniu tego typu nowotworu [2]. W omawianym przypadku rozpoznanie potwierdził ostateczny wynik badania patomorfologicznego jąder.

Metody leczenia zmian nowotworowych jąder u zwierząt

Podstawową metodą leczenia zmian nowotworowych jąder u zwierząt towarzyszących i egzotycznych jest kastracja, która pozwala na pełne wyleczenie [1, 2, 20, 21]. Należy pamiętać, że usunięcie wraz z jądrem dłuższego odcinka powrózka nasiennego minimalizuje ryzyko pozostawienia resztek miąższu guza [12]. Jeżeli przeprowadzamy profilaktyczny zabieg chirurgicznego usunięcia jąder, należy pamiętać o starannym wycięciu tkanek, które mogą być źródłem komórek prowadzących do transformacji nowotworowej [1].

Chemioterapia w połączeniu z kastracją jest proponowanym rozwiązaniem w przypadku rozsianych nowotworów jąder (szczególnie guzów z komórek Sertolego i nasieniaków) [12]. Chemioterapeutyki, które wykazują się skutecznością w leczeniu zmian nowotworowych jąder z przerzutami, to: cisplatyna, metotreksat, winblastyna i cyklofosfamid [12]. Istnieją doniesienia dotyczące stosowania chemioterapii u królików doświadczalnych [22]. Ze względu na liczne efekty uboczne nie są one jednak zalecane w leczeniu nowotworów u królików [22]. U świnek morskich chemioterapia dotychczas nie znalazła powszechnego zastosowania [20, 21]. W opisywanym przypadku interwencja lekarska została podjęta w bardzo zaawansowanej postaci choroby, powinna ona polegać na chirurgicznym usunięciu chorobowo zmienionego jądra, jednak właściciel zwierzęcia nie wyraził zgody na zabieg. W dostępnych publikacjach naukowych również nie zdecydowano się na zabieg kastracji jako metodę leczenia nowotworu jąder [2, 3].

Nowotwory jąder u zwierząt towarzyszących wykazują łagodny przebieg kliniczny. Rokowanie w ich przypadku zazwyczaj jest dobre [12]. Ostrożnie lub źle rokują przypadki kliniczne, które przebiegają z uszkodzeniem szpiku kostnego i objawami ze strony układu krwinkowego (niedokrwistość, limfopenia, trombocytopenia) [14, 15]. W jednej z prac naukowych wykazano, że aktywność proliferacyjna nasieniaków była wyższa w porównaniu do nowotworów ograniczonych do jąder [23]. W omawianym przypadku klinicznym, biorąc pod uwagę wysoki stopień zdiagnozowanego nowotworu oraz występowanie licznych objawów chorobowych, rokowanie wydaje się być niepomyślne. Mimo zaleconego zabiegu kastracji, nie wykluczono konieczności wdrożenia odpowiedniej terapii (chemio- lub radioterapii) w późniejszym okresie.

Autorzy:

lek. wet. Paulina Przyborowska, Katedra Chirurgii i Rentgenologii z Kliniką, Wydział Medycyny Weterynaryjnej, UWM w Olsztynie
dr n. wet. Anna Kołodziejska-Sawerska, Gabinet weterynaryjny DINO-VET, Solec Kujawski
lek. wet. Mateusz Mikiewicz, Katedra Anatomii Patologicznej, Wydział Medycyny Weterynaryjnej, UWM w Olsztynie
Anna Szcześniak, studentka IV roku, Wydział Medycyny Weterynaryjnej, UWM w Olsztynie

Streszczenie:
Tekst opisuje przypadek nasieniaka jądra u 8-letniego samca świnki morskiej. W badaniu klinicznym zaobserwowano znaczne wychudzenie, osowiałość i zmianę guzowatą w prawej okolicy pachwinowej. Badaniem ultrasonograficznym potwierdzono obecność guzowatego tworu, otoczonego grubą, dobrze widoczną ścianą. Postawiono przypuszczenie, że mamy do czynienia ze zmienionym patologicznie jądrem. Świnkę morską zakwalifikowano do zabiegu chirurgicznego usunięcia jąder, ale właściciel nie wyraził zgody na operację i zdecydował się na eutanazję zwierzęcia. Badanie histopatologiczne wykazało obecność nasieniaka jądra.

Piśmiennictwo:

1. Sapierzyński R.: Nowotwory układu moczowo-płciowego u psów i kotów. Część II. Nowotwory jąder, prostaty i prącia. „Życie weterynaryjne”, 2006, 81(12), 805-811.

2. Banco B. i wsp.: Metastasizing testicular seminoma in a pet rabbit. “Journal of Veterinary Diagnostic Investigation”, 2012, 24(3), 608-611.

3. Kim S.N. i wsp.: Spermatocytic seminoma in the rat. „Toxicologic Pathology”, 1985, 13(3), 215-221.

4. Maratea K.A. i wsp.: Testicular interstitial cell tumor and gynecomastia in a rabbit. “Veterinary Pathology”, 2007, 44(4), 513-517.

5. Zwicker G.M., Killinger J.M.: Interstitial cell tumors in a young adult New Zealand white rabbit. “Toxicologic Pathology”, 1985, 13(3), 232-235.

6. Roccabianca P. i wsp.: Simultaneous seminoma and interstitial cell tumour in a rabbit with a previous cutaneous basal cell tumour. „Journal of Comparative Pathology”, 1999, 121(1), 95-99.

7. Veeramachaneni D.N., Vandewoude S.: Interstitial cell tumour and germ cell tumour with carcinoma in situ in rabbit testes. „International Journal of Andrology”, 1999, 22(2), 97-101.

8. Anderson W.I. i wsp.: Bilateral testicular seminoma in a New Zealand white rabbit (Oryctolagus cuniculus). „Journal of the American Association for Laboratory Animal Science”, 1990, 40(4), 420-421.

9. Brown P.J., Stafford R.A.: A testicular seminoma in a rabbit. „Journal of Comparative Pathology”, 1989, 100(3), 353-355.

10. Irizarry-Rovira A.R. i wsp.: Granular cell tumor in the testis of a rabbit: cytologic, histologic, immunohistochemical, and electron microscopic characterization. „Veterinary Pathology”, 2008, 45(1),73-77.

11. Meier H. i wsp.: Occurrence, pathological features, and propagation of gonadal teratomas in inbred mice and in rabbits. „Cancer Research”, 1970, 30(1), 30-34.

12. Cooley D.M., Waters D.J.: Tumors of the male reproductive system, [w:] Withrow S.J., MacEwen E.G.
(edit.): „Small Animal Clinical Oncology”. 3 ed., Philadelphia, 2001, 478-489.

13. Archbald L.I. i wsp.: Interstitial cell tumor. „Journal of the American Veterinary Medical Association”, 1997, 210(10), 1423-1424.

14. Sanpera N. i wsp.: Oestrogen-induced bone marrow aplasia in a dog with a Sertoli cell tumour. „Journal of Small Animal Practice”, 2002, 43(8), 365-369.

15. Sherding R.G. i wsp.: Bone marrow hypoplasia in eight dogs with Sertoli cell tumor. „Journal of the American Veterinary Medical Association”, 1981, 178(5), 497-501.

16. Turek M.M.: Cutaneous paraneoplastic syndromes in dogs and cats: a review of the literature. „Veterinary Dermatology”, 2003, 14(6), 279-296.

17. MacLachlan N.J., Kennedy P.C.: Tumors of the genital systems, [w:] Meuten D.J. (edit.) „Tumors in Domestic Animals”. 4rd ed., Iowa State Press, 2002, 547-573.

18. Dhaliwal R.S., Kitchell B.E., Knight B.L., Schmidt B.R.:
Treatment of aggressive testicular tumors in four dogs. „Journal of the American Animal Hospital Association”, 1999, 35(4), 311-318.

19. Masserdotti C. i wsp.: Cytologic features of testicular tumours in dog. „Journal of veterinary medicine. A physiology, pathology, clinical medicine”, 2005, 52(7), 339-346.

20. Knotek Z., Knotkova Z.: Drobne ssaki. Galaktyka, Łódź 2004, 21-26.

21. Gabrisch K., Zwart P.: Praktyka kliniczna: zwierzęta egzotyczne. Galaktyka, Łódź 2009, 1-44.

22. Song S.L. i wsp.: 18F-FDG PET/CT-related metabolic parameters and their value in early prediction of chemotherapy response in a VX2 tumor model. „Nuclear Medicine and Biology”, 2010, 37(3), 327-333.

23. De Vico G. i wsp.: Number and size of silver-stained nucleoli (Ag-NOR clusters) in canine seminomas: correlation with histological features and tumour behaviour. „Journal of Comparative Pathology”, 1994, 110(3), 267-273.