Toksoplazmoza u kota – pierwotniacza choroba pasożytnicza

Toksoplazmoza jest zoonozą, czyli chorobą pochodzenia zwierzęcego. Wywołuje ją pasożytniczy pierwotniak, Toxoplasma gondii. T. gondii jest patogenem o zasięgu globalnym,

występuje na każdym kontynencie, a ofiarami choroby wywołanej przez tego pierwotniaka padają praktycznie wszystkie gatunki zwierząt, w tym ludzie. Cechą charakterystyczną pasożyta wywołującego toksoplazmozę jest fakt, że choć jest w stanie zarazić większość gatunków kręgowców, to wyłącznie kotowate są dla niego żywicielem ostatecznym, czyli w organizmie kotów patogen jest w stanie się reprodukować.

Niemniej, negatywne skutki zarażenia się toksoplazmozą mogą odczuwać również żywiciele pośredni, w tym my, ludzie.

Toksoplazmoza – powszechna choroba pasożytnicza pochodzenia zwierzęcego

Toksoplazmoza jest powszechną chorobą zakaźną, z którą według badań, miała do czynienia ogromna ilość ludzkiej populacji. Prawie 50% z nas posiada dodatni wynik na obecność przeciwciał T. gondii, co świadczy o kontakcie w przeszłości z patogenem i jednoczesnym nabraniu odporności.

Toksoplazmoza – cykl rozwojowy

Oocysty T.gondii, czyli zakaźne stadium pasożytniczego pierwotniaka przedostaje się do środowiska wraz z odchodami chorych na toksoplazmozę kotów.

Skażona pasożytami gleba brudzi pożywienie zwierząt oraz ptaków. To droga, którą patogen wnika do organizmu zwierząt. Pierwotniak rozwija się i namnaża w komórkach zarażonych ofiar. Podczas podziału na kolejne stadia (cysty i pseudocysty) pasożyt dokonuje zniszczeń w strukturze komórkowej narządów wewnętrznych żywicieli pośrednich. W ważnych organach, takich jak mózg, wątroba, serce czy płuca powstają ogniska martwicowe. Ponadto zainfekowane cystami narządy zwierząt stanowią w przypadku spożycia, źródło zarażenia kolejnych zwierząt oraz ludzi.

Kot – żywiciel ostateczny T. gondii

Koty dla pasożytniczego pierwotniaka Toxoplasma gondii stanowią kluczowe i najważniejsze ogniwo w cyklu rozwojowym.

W nabłonku jelita cienkiego kotów następuje namnażanie się pasożyta i produkcja zakaźnych form, oocyst.

Ocenia się, że chory na toksoplazmozę kot jest w stanie wydalić do środowiska nawet kilka milionów oocyst. Dodać należy, że oocysty T. gondii potrafią przetrwać w niesprzyjającym otoczeniu nawet półtora roku.

Toksoplazmoza i drogi zarażenia kota

Kot może zarazić się agresywnymi formami pierwotniaka na kilka sposobów:

• wskutek spożycia zabrudzonego oocystami pokarmu
• poprzez wypicie wody skażonej patogenem
• wskutek upolowania i zjedzenia tkanek zwierzęcia, w narządach którego bytowały utajone formy pasożyta
• na drodze prenatalnej, gdy pasożyt atakuje nienarodzony jeszcze miot

Najwięcej oocyst przedostaje się do otoczenia, gdy choruje młody kot, który pierwszy raz zetknął się z toksoplazmozą w formie jelitowej.

Toksoplazmoza – rozwój w organizmie kota

W organach młodych kotów wskutek zarażenia patogenem T. gondii dochodzi do rozwoju toksoplazmozy narządowej. Zaatakowane zostają ważne organy, takie jak śledziona, nerki, serce czy gałki oczne.

W przypadku ciężkiego przebiegu toksoplazmozy, co ma miejsce głównie u młodych kotów, zwierzę przestaje odczuwać łaknienie, traci siły, staje się apatyczne, cierpi na biegunki, ma gorączkę i zaburzenia ze strony układu oddechowego.

Starsze osobniki przeważnie przechodzą toksoplazmę w formie przewlekłej. Choroba manifestuje się wtedy poprzez brak apetytu, niedokrwistość, słabą biegunkę i powiększonymi węzłami chłonnymi w części podżuchwowej.

Rozpoznanie toksoplazmozy u kota

Diagnostyka w przypadku toksoplazmozy nie jest prosta. Badanie krwi w kierunku obecności T. godnii często nie dają precyzyjnej odpowiedzi, gdyż trudno stwierdzić, czy infekcja toczy się obecnie czy też odbyła się w przeszłości.

Wiele bowiem zależy od etapu toczącej się choroby. Jeśli krew do badania zostanie kotu pobrana w chwili, gdy wydalane są inwazyjne formy pasożyta, wskaźnik przeciwciał może dawać wynik niski. A wysokie wskazanie przeciwciał może dawać informację co do przebycia choroby w przeszłości. Niemniej badania serologiczne kotów podejrzewanych o zakażenie toksoplazmoza jest istotne, gdyż przynajmniej da odpowiedź co do nabytej przez kta odporności na T. gondii.