Dodano: 20.05.2020, Kategorie: Kynologia
Bearded Collie – doskonały opiekun i przewodnik stad
Nazwa: Bearded collie
Kraj pochodzenia: Wielka Brytania
Klasyfikacja FCI: grupa I, sekcja 1
Wzorzec FCI nr: 271
Wielkość: średnia
Wysokość w kłębie: pies 53-56 cm, suka 51-53 cm
Waga: 18-27 kg
Szata: Dwuwarstwowa, z miękkim i gęstym podszerstkiem. Włos okrywowy gruby, twardy i kosmaty, prosty; nie może być wełnisty ani kędzierzawy, choć dopuszczalny lekko pofalowany.
Maść: łupkowoszara, czerwonopłowa, czarna, błękitna, w różnych odcieniach szarości, czekoladowa, a także piaskowa z białymi znaczeniami lub bez nich. Białe znaczenia ograniczone do kufy, strzałki na głowie, końca ogona, klatki piersiowej oraz łap. Dopuszczalne podpalanie nad oczyma, wewnątrz uszu, u nasady ogona i na nogach.
Długość życia: 12-14 lat
Bearded collie, zwany również „górskim” i „kosmatym” collie, w swoim ojczystym kraju był bardzo popularnym psem pracującym. Na przestrzeni wieków wykorzystywano go do pasienia i zaganiania stad owiec. Chociaż powstanie rasy nie jest do końca wyjaśnione, przypuszcza się, że powstała około XVI w., a swój wygląd zawdzięcza sprowadzonym do Szkocji polskim owczarkom nizinnym.
Historia i pochodzenie bearded collie
Bearded collie wywodzi się z górzystych terenów Szkocji i należy do jednej z najstarszych ras psów pasterskich w Wielkiej Brytanii. Rasa ta użytkowana była przez tamtejszą ludność zajmującą się pasterstwem w celu pilnowania dużych stad owiec. Istnieje pogląd, że w żyłach tych psów płynie krew polskiego owczarka nizinnego. Jednak tak jak w przypadku wielu innych ras, tak i w przypadku bearded collie trudno wskazać dokładne pochodzenie. Według informacji zawartych w literaturze [9] jego przodkami były psy pasterskie, które dotarły do Szkocji w XVI w. Były to trzy polskie owczarki nizinne, które skrzyżowano z innymi miejscowymi rasami psów pasterskich. Większość badaczy twierdzi, że bearded collie pochodzi od psa pasterskiego pochodzącego z centralnej Azji, jego eksterier odpowiadał w pewnym stopniu eksterierowi obecnego terriera tybetańskiego. Do dzisiaj jednak nie wiadomo, w jaki sposób psy te dotarły na tereny Szkocji. Jedno jest pewne, od wieków wykorzystywane były przy wypasie oraz przepędzaniu bydła i owiec. Selekcje prowadzono głównie pod kątem cech użytkowych, nie zwracając uwagi na eksterier.
Bearded collie uchodzi za osobną rasę od początku lat 70. XX w., natomiast po raz pierwszy psa tej rasy pokazano na wystawie w 1897 r. W Szkocji cieszy się on bardzo dużym uznaniem i popularnością. W pozostałych krajach jest to rasa rzadka, praktycznie niespotykana. Do Ameryki Północnej została sprowadzona w latach 50. XX w., a w 1976 r. zarejestrowana przez American Kennel Club (AKC). W połowie lat 80. pojawił się na kontynencie. Wspólcześnie bearded collie jest przede wszystkim psem do towarzystwa. Chociaż w Polsce rasa jest wciąż stosunkowo rzadko spotykana, jej popularność rośnie.
Charakter i użytkowość rasy
Bearded collie odznacza się zrównoważonym temperamentem, jest spokojny i łagodny, nie przejawia agresji w stosunku do innych zwierząt. Jako pies pasterski wyróżnia się dobrym zdrowiem i odpornością na niesprzyjające warunki środowiskowe. Ma bardzo dobry wzrok i węch. Początkowo psy tej rasy selekcjonowano pod względem cech użytkowych.
Są to psy bardzo inteligentne, odznaczają się dużą spostrzegawczością i samodzielnością. Są przystosowane do pracy w trudnym terenie, a także zimnym i wilgotnym klimacie. Wrażliwość i pozostałe cechy charakteru sprawiają, że rasa wykorzystywana jest w dogoterapii.
Szkolenie przynosi znakomite rezultaty pod warunkiem, że właściciel będzie konsekwentny. To bardzo wszechstronne psy, które cechuje duża wytrzymałość i determinacja do pracy. W celu uniknięcia problemów behawioralnych trzeba zapewnić im odpowiednią dawkę ćwiczeń. Świetnie będą sprawdzać się, biorąc udział w psich sportach, takich jak agility czy flyball.
Bearded collie mają niezawodną orientację w terenie i są bardzo czujne. To sprawia, że oprócz psa do towarzystwa doskonale sprawdzają się w roli stróża. Jako że są to psy pasterskie, mają tendencję do zaganiania dzieci, ludzi, kaczek, gęsi i wszystkiego, co się rusza wokół nich. Wiele negatywnych zachowań może się uwydatnić, jeśli nie poświeci się im dostatecznej uwagi i nie zapewni ćwiczeń, dlatego bearded collie to idealny pies, ale tylko dla aktywnego właściciela.
Problemy zdrowotne bearded collie
Bearded collie to raczej zdrowa rasa. Długość życia jej przedstawicieli wynosi 12-14 lat. Są to psy późno dojrzewające. Jak większość psów pasterskich, bearded collie odznacza się dużą odpornością na choroby.
Najczęstszy problem, w szczególności u młodych osobników, stanowi dysplazja stawów biodrowych i stawów łokciowych. Psy z dysplazją potwierdzoną badaniem radiologicznym nie powinny być wprowadzane do hodowli.
Rzadkim, jednak poważnym problemem jest anomalia oczu collie (CEA). Obejmuje ona uszkodzenie twardówki, naczyniówki, siatkówki i nerwu wzrokowego.
Bearded collie przejawiają skłonność do niedoczynności tarczycy i kory nadnerczy. Niedoczynność kory nadnerczy (hipoadrenokortycyzm, choroba Addisona) jest chorobą dziedziczną, która ujawnia się w wieku od 4 miesięcy do kilku lat. Charakterystyczne objawy to: apatia, wymioty, osłabienie i odwodnienie.
Według informacji zawartych w literaturze [5] bearded collie mają również skłonności do takich chorób, jak: sezonowe łysienie boków ciała, pęcherzyca liściasta i onychodystrofia toczniowa.
Specyfika żywienia rasy
Każda rasa psów ma nieco inne od pozostałych potrzeby żywieniowe, uwarunkowane genetycznie. Według informacji zawartych w literaturze [1] w diecie bearded collie powinny znaleźć się: baranina, drób, jagnięcina i koźlęcina. W żywieniu psów tej rasy najlepiej unikać soi, kukurydzy, ryb i koniny.
Bearded collie mają dość delikatny przewód pokarmowy, dlatego trzeba uważać przy zmianie karmy. Zaleca się pokarm o niskiej zawartości tłuszczu. O zdrowej i prawidłowo zbilansowanej diecie bearded collie najlepiej świadczą zarówno wygląd, jak i zachowanie psa.
Warto pamiętać że nadmiar białka może prowadzić do problemów skórnych i alergii. Przy żywieniu gotowymi karmami nie trzeba podawać preparatów wapniowo-witaminowych. Można natomiast dodawać do posiłków siemię lniane, niewielkie ilości oleju roślinnego lub środki zawierające biotynę i nienasycone kwasy tłuszczowe, poprawiające kondycję skóry i stymulujące wzrost sierści. Podając samodzielnie przygotowane jedzenie, należy uzupełniać je preparatami witaminowo-mineralnymi.
Pielęgnacja bearded collie
Bearded collie ma długą, szorstką i gęstą okrywę włosową, z dużą ilością miękkiego i gęstego podszerstka. Z tego powodu pielęgnacja psa tej rasy wymaga systematyczności.
Regularne szczotkowanie to podstawa. Psa należy myć tak często, jak jest to potrzebne. Ma to zapewnić odpowiednią higienę i ochronę struktury włosa. Ze względu na długi włos tworzący brodę, który ma skłonność do żółknięcia, wskazane jest, by tę partię włosów często przemywać np. wodą utlenioną.
Psom biorącym udział w wystawach nie wolno przycinać sierści. Szata przedstawicieli tej rasy kształtuje się bardzo długo. Najwięcej zmian w strukturze zachodzi między 9, a 18 miesiącem życia. Włosy odrastają stosunkowo wolno, a okrywa włosowa osiąga dojrzałość w wieku ok. 4 lat. Do tego czasu zachodzą również najintensywniejsze zmiany w ubarwieniu psa. Szczeniak nie ma zbyt długiej i obfitej szaty, więc nie wymaga ona szczególnych zabiegów. Wymaga tego natomiast charakter. Od wczesnego szczenięctwa musi być przyzwyczajony do szczotki i grzebienia. Nie trzeba poświęcać na to dużo czasu – kilka minut dziennie wystarczy. Już od 3 miesiąca przyzwyczajamy bearded collie do codziennego szczotkowania.
Piśmiennictwo:
1. Cusick W. D.: Canine Nutrition & Choosing the best food for your breed of dog. Adele Publications Inc., USA 1990.
2. Gough A., Thomas A.: Predyspozycje rasowe do chorób u psów i kotów. Wydawnictwo SIMA WLW, Warszawa 2006.
3. Harcourt-Brown B., Francais I.: Bearded Collie, Kennel Club Books. Freehold USA 2005.
4. Hoppendale G., Moore A.: Bearded Collies. The Ultimate Bearded Collie Dog Manual. Bearded Collie book for care, costs, feeding, grooming, health and training. IMB Publishing, 2015.
5. Bell J.S., Cavanagh K.E., Tilley L.P, Smith F.W.K.: Rasy psów i kotów. Przewodnik weterynaryjny. Galaktyka, wyd. I, Łódź 2013.
6. Monkiewicz J., Wajdzik J.: Kynologia. Wiedza o psie. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego, Wrocław 2007.
7. Räber H.: Encyklopedia psów rasowych, Tom I. Multico, Warszawa 1999.
8. Redlicka A., Redlicki M.: Brytyjskie psy pasterskie. Mako Press, Warszawa 2000.
9. Rousselet-Blanc P.: Larousse. Encyklopedia. Pies. Polska Oficyna Wydawnicza BGW, Warszawa 1993.
10. Verplank M.: Notes from the grooming table. Animus, Inc., USA 2004.
