Chart afgański – rasa o orientalnym wyrazie

Nazwa: Chart afgański

Kraj pochodzenia: Afganistan

Klasyfikacja FCI: Grupa X Sekcja 1

Wzorzec FCI nr: 228

Wielkość: duża

Wysokość w kłębie: pies 68 – 74 cm, suka 63 – 69 cm

Waga: pies 20 – 25 kg, suka 15 – 20 kg

Szata: Długi, jedwabisty włos, charakterystyczne „siodło” na grzbiecie.

Maść: Wszystkie maści są dopuszczalne.

Długość życia: ok. 14 lat

Chart afgański jest jedną z najbardziej znanych ras chartów. Swą popularność zawdzięcza bujnej okrywie włosowej i orientalnemu wyrazowi, który jest typowy dla chartów azjatyckich.

Historia i pochodzenie Charta afgańskiego

Chart afgański jest bardzo starą rasą, która prawdopodobnie istniała już 4000 lat p.n.e. Jak wskazuje jej nazwa, pochodzi z gór Afganistanu, lecz dokładna historia jej pochodzenia i etapy wędrówki na obszary tego kraju nie są do końca poznane. Mówi o tym nawet stare powiedzenie Afgańczyków: „Nikt nie wie skąd przyszły, ale tu już są i tu pozostaną”. Zakłada się, że trafiły do Afganistanu najprawdopodobniej dzięki kupcom z Persji.

Charty miały przede wszystkim pomagać ludziom w zdobywaniu pożywienia. Brały udział w polowaniach na antylopy, gazele, lamparty, irbisy, wilki i zające. Kiedy nie były używane do łowienia zwierzyny, pilnowały osady. W centralnej Azji służyły ludziom jako psy pociągowe, pasterskie i stróżujące.

W Europie historia charta afgańskiego rozpoczyna się stosunkowo późno. W XIX w. zostały one sprowadzone przez oficerów brytyjskich, którzy odbywali swoją służbę na północno-zachodniej granicy Indii.

Szczególne znaczenie w rozwoju hodowli tej rasy odegrał pies o imieniu Zardin, który został przywieziony z Indii do Anglii. Zardin swoją obfitą okrywą włosową i ekscentrycznym wyglądem bardzo szybko zwrócił uwagę kynologów. W 1912 r. na podstawie wyglądu Zardina został opracowany pierwszy wzorzec rasy, który ulegał zmianom na przestrzeni kilkudziesięciu lat. Ogromny wpływ na kształtowanie się rasy miały psy sprowadzone w pierwszej połowie lat 20. XX w. Prym wiodły wówczas dwie hodowle: Bell-Murray i Mary Amps. W hodowli Bell-Murray znajdowały się psy typu pustynnego, które zostały sprowadzone z południowych obszarów Afganistanu. Były one przystosowane do rozwijania dużych prędkości na pustynnych obszarach. Z uwagi na klimat, w jakim zostały ukształtowane, posiadały krótką okrywę włosową, były wysokie i miały lekką budowę.

Hodowla Mary Amps posiadała psy typu Ghazini – górskiego, które zostały sprowadzone z centralnego Afganistanu. Psy te pochodziły z obszarów górskich rozciągających się wokół Kabulu i Ghazni. Z uwagi na to, że ich naturalnym środowiskiem występowania były górskie rejony Afganistanu, posiadały długą, gęstą i jedwabistą szatę, której zadaniem była ochrona przed niskimi temperaturami. Psy pochodzące z północnych obszarów górskich były mniejsze i mocniejsze. Na początku lat 30. XX w. obie hodowle zakończyły swoją działalność. Z uwagi na to, że w Anglii istniały dwa typy chartów afgańskich – Ghazni oraz Bell-Murray – wzorzec rasy budził wiele kontrowersji. Przez wiele lat psy typu górskiego i pustynnego kojarzono ze sobą.

Przed II wojną światową wielu hodowców pracowało nad ustabilizowaniem rasy. Jednymi z najlepszych ośrodków hodowlanych były takie hodowle jak: Geufron, Westmill, Jalalabad i El Kabulu. Trud i starania hodowców przerwała wojna. Wiele hodowli przestało istnieć, a duża część psów została utracona. W 1946 roku została powołana komisja Afghan Hound Association i opracowano nowy standard rasy Kennel Clubu. Wzorzec opracowany przez Kennel Club, został zarejestrowany przez Międzynarodową Federację Kynologiczną w 1950 r. pod numerem 228. W 1948 r. American Kennel Club opracował wzorzec charta afgańskiego w USA.

Obecność chartów afgańskich w Niemczech można datować od 1931 r. Pięć lat później pojawiły się we Francji, a dopiero w roku 1939 trafiły do Polski. O właściwej hodowli psów tej rasy w Polsce można mówić dopiero od początku lat 70. XX w. W 1971 r. urodził się pierwszy miot chartów afgańskich, który został oficjalnie zarejestrowany pod przydomkiem „Afgan-Pol” Krystyny Pyrkosz. Dwa lata później hodowlę chartów afgańskich pod przydomkiem „Hari-Rud” rozpoczął Mieczysław Izydorczyk. W 1974 r. działalność hodowlaną rozpoczynają takie hodowle jak: Kontrapunkt, Tatrzański Ring, Habanera, Huricana, Regis-Tan. Na przestrzeni lat 1975-1980 charty afgańskie zyskały bardzo duże grono zwolenników, a ich popularność stale wzrastała. W Polsce cieszyły się nią szczególnie w latach 80.
ubiegłego wieku. Z pewnością na tak duże zainteresowanie wpłynęła uroda oraz orientalny wygląd przedstawicieli rasy.

Charakter i użytkowość rasy

Chart afgański jest jednym z najpiękniejszych i najpopularniejszych chartów w Polsce. Jest psem o zrównoważonym charakterze i energicznym temperamencie. W stosunku do obcych jest nieufny, zachowuje się z rezerwą, ale nie przejawia agresji. To pies bardzo wrażliwy i inteligentny. Bywa uparty. Trudno się podporządkowuje, dlatego właściciel musi odznaczać się dużą cierpliwością i konsekwencją w postępowaniu. W domu jest spokojny i nie sprawia kłopotu. Szczeka rzadko.

Charty afgańskie początkowo były wykorzystywane do polowania. Wymagano od nich samodzielnej pracy w terenie. Afgan to pies o silnym charakterze, który nie poddaje się łatwo szkoleniu. Jest zwinny i ruchliwy, dlatego jako pies do towarzystwa nadaje się dla osób prowadzących aktywny tryb życia. Obecnie ze względu na swój elegancki wygląd pełnią głównie funkcję psów wystawowych.

Problemy zdrowotne chartów afgańskich

Charty afgańskie z natury są stosunkowo zdrowymi i odpornymi psami. Jednak istnieje kilka chorób, które są charakterystyczne dla tej rasy.

Według informacji zawartych w literaturze [1] u chartów afgańskich odnotowano przypadki zachorowań na:

• dermatozy związane z testosteronem samców,
• odbarwienie nosa,
• guzy skóry,
• trichilemmoma,
• zaćmę,
• porażenie krtani,
• uogólniony postępujący zanik siatkówki (GPRA),
• chłonkę w jamie opłucnej,
• skręt płata płuc.

Tak jak w przypadku innych ras, istnieje kilka chorób, które są charakterystyczne dla chartów. Należy tu wymienić:

• kardiomiopatię rozstrzeniową,
• uogólnioną demodekozę,
• niedoczynność tarczycy,
• miopatię afganów,
• zespół kieszonki przyśrodkowego kąta oka,
• dystrofię rogówki.

Poza wymienionymi chorobami u chartów afgańskich stwierdza się alergie. Średnia długość życia przedstawicieli rasy wynosi 13-14 lat.

Specyfika żywienia chartów

Prawidłowe żywienie pozwala zmniejszyć ryzyko wystąpienia kontuzji i poprawia kondycję psa. Podczas ustalania diety dla charta afgańskiego powinno się brać pod uwagę jego wiek, aktywność i stan zdrowia. Afgan ma być psem szczupłym i odpowiednio umięśnionym. W żywieniu tej rasy niewskazane jest podawanie tzw. wypełniaczy oraz karm nadmiernie obciążających przewód pokarmowy. Odpowiednie żywienie jest szczególnie ważne w okresie intensywnego wzrostu, bowiem w tym czasie wykształcają się długie kości kończyn, a pies uzyskuje rozmiary dorosłego osobnika.

W celu uniknięcia ryzyka wystąpienia kontuzji szczególną uwagę należy zwrócić w przypadku żywienie psów wyścigowych. Bezpośrednio przed i po zawodach nie należy psa karmić ani podawać mu zbyt dużej ilości wody, bowiem wypełniony treścią pokarmową żołądek i jelita mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia zwierzęcia. Charty biorące udział w zawodach oraz intensywnych treningach powinny dostawać szczególnie wartościową karmę.

Pielęgnacja charta afgańskiego

Psy tej rasy posiadają długą, jedwabistą i delikatną szatę, która wymaga szczególnej pielęgnacji: szczotkowania, trymowania, strzyżenia, a także kąpieli. Szata chartów bardzo długo się kształtuje. Włosy odrastają stosunkowo wolno, a okrywa włosowa dojrzałość osiąga w wieku ok. 6 lat.

Szczeniak nie ma zbyt długiej i obfitej szaty, więc nie wymaga ona szczególnych zabiegów. Wymaga tego jego charakter. Już od 3 miesiąca przyzwyczajamy afgana do regularnego szczotkowania. Zabieg ten powinien być wykonywany przynajmniej raz w tygodniu, aby zapobiec tworzeniu się kołtunów. Szczególną uwagę należy zwrócić na partie włosów porastające okolice uszu, szyi, wewnętrzne strony ud oraz słabiznę, bowiem są to miejsca, w których kołtuny tworzą się najczęściej.

Jak napisano we wzorcu charta afgańskiego: „U dorosłych psów, począwszy od łopatek ku tyłowi poprzez grzbiet i lędźwie, tworzy się siodło, gdzie włos jest krótki i przylegający”. Naturalne siodło często porasta miękki, kędzierzawy i puszysty podszerstek, dlatego aby nadać psu lżejszy wygląd, należy usunąć zbędny włos poprzez ręczne trymowanie. Wszelkie zabiegi należy wykonywać tak, aby pies wyglądał jak najbardziej naturalnie.

Piśmiennictwo:

1. Gough A., Thomas A.: Predyspozycje rasowe do chorób u psów i kotów. Wydawnictwo SIMA WLW, Warszawa 2006.
2. Harcourt-Brown B.: Afghan Hound. Kennel Club Books, Freehold, New Jersey 2005.
3. Horbatowska B.: Chart myśliwym. „Psy myśliwskie”, nr 3, 2003.
4. Horbatowska B.: Chart użytkowo, „Psy myśliwskie”, nr 4, 2003.
5. Janowski A.: Mój pies championem. Ergos, Warszawa 2002.
6. Lorenz M.D., Kornegay J.N.: Neurologia Weterynaryjna. Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner, Wrocław 2008.
7. Monkiewicz J., Wajdzik J.: Kynologia. Wiedza o psie. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego, Wrocław 2007.
8. Nelson R.W., Couto C.G.: Choroby wewnętrzne małych zwierząt. Tom I., Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner, Wrocław 2008
9. Ostaszewski P.: Wymagania żywieniowe psów myśliwskich. „Psy, rasy myśliwskie”, nr 5, 2012.
10. Pisano B.: Afghan Hounds. T.F.H. Publication Inc., Neptune City 1988.
11. Race L.: Afghan Hounds. T.F.H. Publication Inc., Neptune City 1999.
12. Sayer A.: Wszystko o psie. Warszawa 1991.
13. Verplank M.: Notes from the grooming table. Animus, Inc., USA 2004.
14. www.klubcharta.zkwp.pl.

Autorka:

mgr Anna Malwina Stojak
zootechnik, groomer

Zdjęcia:

Dollaphotoclub