Chart afgański – rasa o orientalnym wyrazie

Nazwa: Chart afgański

Kraj pochodzenia: Afganistan

Klasyfikacja FCI: Grupa X Sekcja 1

Wzorzec FCI nr: 228

Wielkość: duża

Wysokość w kłębie: pies 68 – 74 cm, suka 63 – 69 cm

Waga: pies 20 – 25 kg, suka 15 – 20 kg

Szata: Długi, jedwabisty włos, charakterystyczne „siodło” na grzbiecie.

Maść: Wszystkie maści są dopuszczalne.

Długość życia: ok. 14 lat

Chart afgański jest jedną z najbardziej znanych ras chartów. Swą popularność zawdzięcza bujnej okrywie włosowej i orientalnemu wyrazowi, który jest typowy dla chartów azjatyckich.

Historia i pochodzenie

Chart afgański jest bardzo starą rasą, która prawdopodobnie istniała już 4000 lat p.n.e. Jak wskazuje jej nazwa, pochodzi z gór Afganistanu, lecz dokładna historia jej pochodzenia i etapy wędrówki na obszary tego kraju nie są do końca poznane. Mówi o tym nawet stare powiedzenie Afgańczyków: „Nikt nie wie skąd przyszły, ale tu już są i tu pozostaną”. Zakłada się, że trafiły do Afganistanu najprawdopodobniej dzięki kupcom z Persji.

Charty miały przede wszystkim pomagać ludziom w zdobywaniu pożywienia. Brały udział w polowaniach na antylopy, gazele, lamparty, irbisy, wilki i zające. Kiedy nie były używane do łowienia zwierzyny, pilnowały osady. W centralnej Azji służyły ludziom jako psy pociągowe, pasterskie i stróżujące.

W Europie historia charta afgańskiego rozpoczyna się stosunkowo późno. W XIX w. zostały one sprowadzone przez oficerów brytyjskich, którzy odbywali swoją służbę na północno-zachodniej granicy Indii.

Szczególne znaczenie w rozwoju hodowli tej rasy odegrał pies o imieniu Zardin, który został przywieziony z Indii do Anglii. Zardin swoją obfitą okrywą włosową i ekscentrycznym wyglądem bardzo szybko zwrócił uwagę kynologów. W 1912 r. na podstawie wyglądu Zardina został opracowany pierwszy wzorzec rasy, który ulegał zmianom na przestrzeni kilkudziesięciu lat. Ogromny wpływ na kształtowanie się rasy miały psy sprowadzone w pierwszej połowie lat 20. XX w. Prym wiodły wówczas dwie hodowle: Bell-Murray i Mary Amps. W hodowli Bell-Murray znajdowały się psy typu pustynnego, które zostały sprowadzone z południowych obszarów Afganistanu. Były one przystosowane do rozwijania dużych prędkości na pustynnych obszarach. Z uwagi na klimat, w jakim zostały ukształtowane, posiadały krótką okrywę włosową, były wysokie i miały lekką budowę.

Hodowla Mary Amps posiadała psy typu Ghazini – górskiego, które zostały sprowadzone z centralnego Afganistanu. Psy te pochodziły z obszarów górskich rozciągających się wokół Kabulu i Ghazni. Z uwagi na to, że ich naturalnym środowiskiem występowania były górskie rejony Afganistanu, posiadały długą, gęstą i jedwabistą szatę, której zadaniem była ochrona przed niskimi temperaturami. Psy pochodzące z północnych obszarów górskich były mniejsze i mocniejsze. Na początku lat 30. XX w. obie hodowle zakończyły swoją działalność. Z uwagi na to, że w Anglii istniały dwa typy chartów afgańskich – Ghazni oraz Bell-Murray – wzorzec rasy budził wiele kontrowersji. Przez wiele lat psy typu górskiego i pustynnego kojarzono ze sobą.

Przed II wojną światową wielu hodowców pracowało nad ustabilizowaniem rasy. Jednymi z najlepszych ośrodków hodowlanych były takie hodowle jak: Geufron, Westmill, Jalalabad i El Kabulu. Trud i starania hodowców przerwała wojna. Wiele hodowli przestało istnieć, a duża część psów została utracona. W 1946 roku została powołana komisja Afghan Hound Association i opracowano nowy standard rasy Kennel Clubu. Wzorzec opracowany przez Kennel Club, został zarejestrowany przez Międzynarodową Federację Kynologiczną w 1950 r. pod numerem 228. W 1948 r. American Kennel Club opracował wzorzec charta afgańskiego w USA.

Obecność chartów afgańskich w Niemczech można datować od 1931 r. Pięć lat później pojawiły się we Francji, a dopiero w roku 1939 trafiły do Polski. O właściwej hodowli psów tej rasy w Polsce można mówić dopiero od początku lat 70. XX w. W 1971 r. urodził się pierwszy miot chartów afgańskich, który został oficjalnie zarejestrowany pod przydomkiem „Afgan-Pol” Krystyny Pyrkosz. Dwa lata później hodowlę chartów afgańskich pod przydomkiem „Hari-Rud” rozpoczął Mieczysław Izydorczyk. W 1974 r. działalność hodowlaną rozpoczynają takie hodowle jak: Kontrapunkt, Tatrzański Ring, Habanera, Huricana, Regis-Tan. Na przestrzeni lat 1975-1980 charty afgańskie zyskały bardzo duże grono zwolenników, a ich popularność stale wzrastała. W Polsce cieszyły się nią szczególnie w latach 80.
ubiegłego wieku. Z pewnością na tak duże zainteresowanie wpłynęła uroda oraz orientalny wygląd przedstawicieli rasy.

Charakter i użytkowość

Chart afgański jest jednym z najpiękniejszych i najpopularniejszych chartów w Polsce. Jest psem o zrównoważonym charakterze i energicznym temperamencie. W stosunku do obcych jest nieufny, zachowuje się z rezerwą, ale nie przejawia agresji. To pies bardzo wrażliwy i inteligentny. Bywa uparty. Trudno się podporządkowuje, dlatego właściciel musi odznaczać się dużą cierpliwością i konsekwencją w postępowaniu. W domu jest spokojny i nie sprawia kłopotu. Szczeka rzadko.

Charty afgańskie początkowo były wykorzystywane do polowania. Wymagano od nich samodzielnej pracy w terenie. Afgan to pies o silnym charakterze, który nie poddaje się łatwo szkoleniu. Jest zwinny i ruchliwy, dlatego jako pies do towarzystwa nadaje się dla osób prowadzących aktywny tryb życia. Obecnie ze względu na swój elegancki wygląd pełnią głównie funkcję psów wystawowych.

Problemy zdrowotne

Charty afgańskie z natury są stosunkowo zdrowymi i odpornymi psami. Jednak istnieje kilka chorób, które są charakterystyczne dla tej rasy.

Według informacji zawartych w literaturze [1] u chartów afgańskich odnotowano przypadki zachorowań na:

• dermatozy związane z testosteronem samców,
• odbarwienie nosa,
• guzy skóry,
• trichilemmoma,
• zaćmę,
• porażenie krtani,
• uogólniony postępujący zanik siatkówki (GPRA),
• chłonkę w jamie opłucnej,
• skręt płata płuc.

Tak jak w przypadku innych ras, istnieje kilka chorób, które są charakterystyczne dla chartów. Należy tu wymienić:

• kardiomiopatię rozstrzeniową,
• uogólnioną demodekozę,
• niedoczynność tarczycy,
• miopatię afganów,
• zespół kieszonki przyśrodkowego kąta oka,
• dystrofię rogówki.

Poza wymienionymi chorobami u chartów afgańskich stwierdza się alergie. Średnia długość życia przedstawicieli rasy wynosi 13-14 lat.

Specyfika żywienia

Prawidłowe żywienie pozwala zmniejszyć ryzyko wystąpienia kontuzji i poprawia kondycję psa. Podczas ustalania diety dla charta afgańskiego powinno się brać pod uwagę jego wiek, aktywność i stan zdrowia. Afgan ma być psem szczupłym i odpowiednio umięśnionym. W żywieniu tej rasy niewskazane jest podawanie tzw. wypełniaczy oraz karm nadmiernie obciążających przewód pokarmowy. Odpowiednie żywienie jest szczególnie ważne w okresie intensywnego wzrostu, bowiem w tym czasie wykształcają się długie kości kończyn, a pies uzyskuje rozmiary dorosłego osobnika.

W celu uniknięcia ryzyka wystąpienia kontuzji szczególną uwagę należy zwrócić w przypadku żywienie psów wyścigowych. Bezpośrednio przed i po zawodach nie należy psa karmić ani podawać mu zbyt dużej ilości wody, bowiem wypełniony treścią pokarmową żołądek i jelita mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia zwierzęcia. Charty biorące udział w zawodach oraz intensywnych treningach powinny dostawać szczególnie wartościową karmę.

Pielęgnacja

Psy tej rasy posiadają długą, jedwabistą i delikatną szatę, która wymaga szczególnej pielęgnacji: szczotkowania, trymowania, strzyżenia, a także kąpieli. Szata chartów bardzo długo się kształtuje. Włosy odrastają stosunkowo wolno, a okrywa włosowa dojrzałość osiąga w wieku ok. 6 lat. Szczeniak nie ma zbyt długiej i obfitej szaty, więc nie wymaga ona szczególnych zabiegów. Wymaga tego jego charakter. Już od 3 miesiąca przyzwyczajamy afgana do regularnego szczotkowania. Zabieg ten powinien być wykonywany przynajmniej raz w tygodniu, aby zapobiec tworzeniu się kołtunów. Szczególną uwagę należy zwrócić na partie włosów porastające okolice uszu, szyi, wewnętrzne strony ud oraz słabiznę, bowiem są to miejsca, w których kołtuny tworzą się najczęściej. Jak napisano we wzorcu charta afgańskiego: „U dorosłych psów, począwszy od łopatek ku tyłowi poprzez grzbiet i lędźwie, tworzy się siodło, gdzie włos jest krótki i przylegający”. Naturalne siodło często porasta miękki, kędzierzawy i puszysty podszerstek, dlatego aby nadać psu lżejszy wygląd, należy usunąć zbędny włos poprzez ręczne trymowanie. Wszelkie zabiegi należy wykonywać tak, aby pies wyglądał jak najbardziej naturalnie.

Piśmiennictwo:

1. Gough A., Thomas A.: Predyspozycje rasowe do chorób u psów i kotów. Wydawnictwo SIMA WLW, Warszawa 2006.
2. Harcourt-Brown B.: Afghan Hound. Kennel Club Books, Freehold, New Jersey 2005.
3. Horbatowska B.: Chart myśliwym. „Psy myśliwskie”, nr 3, 2003.
4. Horbatowska B.: Chart użytkowo, „Psy myśliwskie”, nr 4, 2003.
5. Janowski A.: Mój pies championem. Ergos, Warszawa 2002.
6. Lorenz M.D., Kornegay J.N.: Neurologia Weterynaryjna. Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner, Wrocław 2008.
7. Monkiewicz J., Wajdzik J.: Kynologia. Wiedza o psie. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego, Wrocław 2007.
8. Nelson R.W., Couto C.G.: Choroby wewnętrzne małych zwierząt. Tom I., Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner, Wrocław 2008
9. Ostaszewski P.: Wymagania żywieniowe psów myśliwskich. „Psy, rasy myśliwskie”, nr 5, 2012.
10. Pisano B.: Afghan Hounds. T.F.H. Publication Inc., Neptune City 1988.
11. Race L.: Afghan Hounds. T.F.H. Publication Inc., Neptune City 1999.
12. Sayer A.: Wszystko o psie. Warszawa 1991.
13. Verplank M.: Notes from the grooming table. Animus, Inc., USA 2004.
14. www.klubcharta.zkwp.pl.

Autorka:

mgr Anna Malwina Stojak
zootechnik, groomer

Zdjęcia:

Dollaphotoclub