Guz weneryczny Stickera

Najczęstszym schorzeniem układu rozrodczego psów są nowotwory, a te występujące w obrębie prącia i napletka stanowią około 1% wszystkich neoplazji diagnozowanych u samców. Najczęściej występującym rodzajem nowotworu jest tzw. Mięsak Stickera inaczej nazywany guzem wenetrycznym bądź mięsakiem limfatycznym. Jego występowanie zostało opisane na wszystkich kontynentach z wyjątkiem Antarktydy.

Mięsaki limfatyczne

Ze względu na większą aktywność seksualną samców, są one uważane za głównych przenosicieli choroby. Mięsaki limfatyczne są najczęściej obserwowane u młodych osobników ( w wieku 2-5 lat). Występują one częściej u suk, gdyż szacuje się, iż jeden pies może przenieść komórki nowotworu na 11-12 samic. Nowotwór ten ma charakter zakaźny, rozprzestrzenia się najczęściej podczas kopulacji, a w warunkach in vitro za pośrednictwem żywych komórek. Do rzadziej występujących dróg przenoszenia nowotworu należy obwąchiwanie, gryzienie oraz lizanie miejsc uszkodzonej skóry lub błon śluzowych. Opisano również przypadek 11- miesięcznej suki, u której rozwinął się mięsak Stickera. Autorzy sugerują, iż zaraziła się ona od matki. Typowymi lokalizacjami mięsaka limfatycznego są żołądź prącia, napletek, przedsionek pochwy, pochwa lub srom. Przerzuty występują dość rzadko (u około 16-20% przypadków), ale mogą być obserwowane na skórze w okolicy pierwotnego miejsca występowania guza, macicy oraz pachwinowych węzłach chłonnych. W literaturze opisywane są również przerzuty do migdałków, oczu, mózgowi, kręgosłupa, narządów klatki piersiowej oraz jamy brzusznej.

Mięsak Stickera

Makroskopowo guz Stickera przybiera formę kalafiorowatych, guzkowatych, brodawkowatych lub wielopłatowych narośli, które mogą być uszypułowane. Wielkość nowotworu waha się od kilku milimetrów do nawet 15 centymetrów. Pod wpływem dotyku ma on tendencję do krwawienia, a jego powierzchnia często jest objęta stanem zapalnym i owrzodzeniami. U chorych samców może pojawić się surowiczo-krwista bądź ropna wydzielina z napletka. Innymi, rzadziej obserwowanymi objawami są wylizywanie zewnętrznych narządów płciowych (5,8% przypadków), obrzęk, utrudnione oddawanie moczu (5,4%), osłabienie (4,6%), zmniejszony apetyt (1,7%) oraz zaparcia (0,8%). Zazwyczaj u psów, u których występuje guz Stickera nie obserwuje się nieprawidłowości w parametrach morfologicznych i biochemicznych krwi, ale jeśli proces jest przewlekły i zaawansowany, może wystąpić niedokrwistość ( u ok. 10%) lub leukocytoza ( u ok. 30%).

W toku diagnostycznym najważniejsze jest ogólne badanie kliniczne oraz szczegółowe badanie andrologiczne lub położnicze. Wygląd oraz lokalizacja guzów są dość charakterystyczne, co znacznie ułatwia postawienie diagnozy. W celu potwierdzenia rozpoznania, rozstrzygająca może być biopsja cienkoigłowa, wykonanie preparatów odciskowych ze zmian bądź badanie histopatologiczne guza. W obrazie mikroskopowym komórki guza są okrągłego lub owalnego kształtu, często zawierają figury podziału mitotycznego, grudki chromatyny i 1-2 jąderka. Cechą charakterystyczną jest obecność licznych przezroczystych wakuoli.

U około 20% zarażonych zwierząt obserwuje się spontaniczną remisję spowodowaną aktywnością układu immunologicznego. W przypadku małych pojedynczych zmian leczeniem może być przeprowadzenie zabiegu chirurgicznego, który obejmuje usunięcie guza wraz z marginesem zdrowych tkanek. Prawdopodobieństwo wystąpienia wznowy szacuje się na 20-60%. Bardziej skuteczną formą terapii jest chemioterapia, której skuteczność sięga 90-95%. Najczęściej stosowanymi preparatami są winkrystyna lub jej połączenie z doksorubicyną. Lekami o mniejszej skuteczności są cyklofosfamid oraz metotreksat. W przypadku oporności na chemioterapię, sugerowaną metodą jest radioterapia. Innym rodzajem terapii jest zastosowanie autoszczepionki z komórek guza, podanie surowicy psów, które przeszły remisję lub zastosowanie interleukiny IL-2.

W celu zapobiegania rozprzestrzeniania się guza wenerycznego, osobniki wykazujące objawy kliniczne powinny zostać wykluczone z rozrodu do czasu wyleczenia. Teoretycznie możliwym jest uzyskanie miotu od chorego osobnika poprzez zastosowanie sztucznej inseminacji, ale należy mieć na względzie, iż pobranie nasienia od psa z guzem może być utrudnione oraz istnieje ryzyko oddzielenia się komórek nowotworowych i transmisji ich z nasieniem. W przypadku suki, u której rozwinął się ten nowotwór istnieje ryzyko, iż podczas inseminacji komórki neoplastyczne z pochwy zostaną rozsiane w głębiej położonych narządach.

Autor:

lek. wet. Kinga Domrazek, Pracownia Rozrodu Małych Zwierząt, Katedra Chorób Małych Zwierząt i Klinika, Instytut Medycyny Weterynaryjnej, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego

Bibliografia:

1. 1. Dubiel A. Rozród psów. Nowotwory prącia i napletka s. 97, 2004
   2. Ganguly, B., Das, U. and Das, A.K. (2016), Canine transmissible venereal tumour: a review. Vet Comp Oncol, 14: 1-12.
   3. http://onkologiaweterynaryjna.com.pl/produkty/p/42/guz-weneryczny-u-psow-miesak-weneryczny-tvt
   4. Max A. Guz weneryczny Stickera jako zagrożenie związane z kryciem. Magazyn Weterynaryjny 10/2015

foto: adobestock