Mykoplazmoza psów

Choroby zakaźne przenoszone drogą płciową cz.3: Mykoplazmoza psów

Jedną z najczęściej diagnozowanych bakterii zasiedlających układ rozrodczy jest Mycoplasma species. Szacuje się, że jest ona obecna u 89% psów, jednak do tej pory nie udało się jednoznacznie stwierdzić, czy jest ona częścią flory saprofitycznej czy patogenem.

Mykoplazmoza psów – etiopatogeneza

Mykoplazmy na tle innych bakterii wyróżniają się brakiem ściany komórkowej, a cecha ta ma wpływ zarówno na trudności w diagnostyce jak i w leczeniu zakażeń tą bakterią. Do tej pory poznano i opisano 15 gatunków Mycoplasma spp. izolowanych od psów, są to: Mycoplasma arginini, Mycoplasma bovigenitalium, Mycoplasma canis, Mycoplasma cynos, Mycoplasma edwardii, Mycoplasma feliminutum, Mycoplasma felis, Mycoplasma gateae, Mycoplasma haemocanis, Mycoplasma maculosum, Mycoplasma molare, Mycoplasma opalescens, Mycoplasma sp. HRC689, Mycoplasma sp. VJC358 oraz Mycoplasma spumans. Ze względu na trudności w identyfikacji poszczególnych gatunków nie są znane dokładne statystyki dotyczące prewalencji, a ich wpływ na organizm nie został dokładnie zbadany. Ponadto sugeruje się, że u większości psów o dodatnich wynikach badań, na błonach śluzowych występuje więcej niż jeden gatunek Mykoplazm.

Patomechanizm oddziaływania tych drobnoustrojów na płodność psów i suk wciąż jest niejasny. Prawdopodobnie każdy gatunek może mieć inny garnitur antygenowy. Cechą charakterystyczną Mykoplazm jest zdolność przylegania do komórek gospodarza. Badania przeprowadzone na ludzkim nasieniu wykazały, iż Mycoplasma genitalium może przylegać do plemników, co znacznie osłabia ich ruchliwość. Natomiast podczas hodowli niektórych gatunków bakterii Mycoplasma spp. zaobserwowano hemolizę, co sugeruje ewentualną produkcję enzymów hemolitycznych przez te bakterie.

Mykoplazmoza psów – objawy 

Mykoplazmy są izolowane z dróg rodnych zarówno psów płodnych jak i tych z zaburzeniami płodności. M. canis stwierdzono u 53,6% psów o prawidłowych parametrach opisujących jakość nasienia. Ponadto, podczas analizy preparatów cytologicznych z wymazów z napletka nie wykazano wzrostu ilości komórek zapalnych u ponad połowy psów o dodatnich wynikach badań w kierunku Mycoplasma spp. Z drugiej jednak strony Mykoplazmy były wykrywane u psów z zapaleniem żołędzi prącia, napletka, jąder, najądrzy oraz gruczołu krokowego. Sugeruje się, że Mycoplasma spp. może być przyczyną ronień, rodzenia słabych lub martwych szczeniąt.

Zakażenia Mykoplazmami mogą dotyczyć również układu moczowego. U psów o dodatnich wynikach badań obserwuje się bolesne oddawanie moczu, krwiomocz oraz zapalenie pęcherza.

Diagnostyka mykoplazmozy psów

Hodowla Mykoplazm jest niezwykle trudna i długotrwała, dlatego nie jest wykonywana rutynowo. Obecnie złotym standardem w diagnostyce mykoplazmozy są testy PCR, jednakże w tym momencie żadne komercyjne laboratorium nie przeprowadza badań w kierunku określania poszczególnych gatunków tej bakterii.

Leczenie mykoplazmozy psów

Leczenie zaleca się jedynie u psów, u których występują objawy kliniczne mykoplazmozy. Ze względu na specyficzną budowę komórki bakteryjnej Mykoplazm, leczenie antybiotykami β-laktamowymi nie jest skuteczne. Najczęściej stosuje się doksycyklinę, a długość terapii powinna wynosić 4-6 tygodni. Po zakończeniu leczenia, zaleca się przerwę w wykorzystywaniu psa do rozrodu, ponieważ jego układ rozrodczy wymaga regeneracji. W tym okresie można podawać witaminę E, która wspomaga odnowę nabłonka kanalików nasiennych jąder.

Mykoplazmoza psów – zapobieganie

Ze względu na nieznany wpływ poszczególnych gatunków Mykoplazm na płodność oraz brak możliwości ich oznaczenia w rutynowym badaniu, zasadnym wydaje się zapobieganie zakażeniom u psów wolnych od tej bakterii. Zaleca się dopuszczanie do krycia naturalnego tylko w przypadku osobników o ujemnych wynikach badań w kierunku chorób zakaźnych. Ponadto niezwykle istotna jest rola układu odpornościowego zwierzęcia, dlatego zwierzęta powinny być utrzymywane w odpowiednich warunkach zoohigienicznych.

Bibliografia

1. 1. Chalker V.J.: Canine mycoplasmas. Research in Veterinary Science, 2005, 79 (1), 1-8
   2. Domrazek K., Jurka P., Kaszak I: Obecność mykoplazm w układzie rozrodczym psa – aktualne informacje
   3. Domrazek K., Ligocka Z., Niżański W., Płókarz D.: Wpływ dobrnoustrojów z rodzaju Mycoplasma sp. na płodność suk
   4. Janowski T., Zduńczyk S., Jurczak A., Socha P.: Indcidence of Mycoplasma canis in the vagina in three groups of bitches. Bulletin-Veterinary 2008, 52 (4), 533-535
   5. L’Abee-Lund T.M., Heiene R., Fris N.F., Ahrens R., Sorum H.: Mycoplasma canis and urogenital disease in dogs in Norway. Veterinary Record, 2003, 153, 231-235.
   6. Schäfer-Somi S., Spergser J., Aurich C.: Bacteria and mycoplasmas in canine ejaculates – a retrospective survey. Vet. Med. Austria 2009, 96, 240-245.
   7. Schäfer-Somi S., Spergser J., Aurich C.: Bacteria and mycoplasms in canine ejaculates – a retrospective survey. Wien Tierarztl Monatsschr 2009, 96, 240-245
   8. Svenstrup H. F. et al., Mycoplasma genitalium attaches to human spermatozoa. Hum. Reprod. 2003 18 (10):2103-9

Autor:

lek. wet. Kinga Domrazek, Pracownia Rozrodu Małych Zwierząt, Katedra Chorób Małych Zwierząt i Klinika, Instytut Medycyny Weterynaryjnej, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego