Najczęstsze przyczyny tzw. pustego krycia

Nieuzyskanie ciąży po pokryciu mogą mieć dwojakie podłoże – suka nie została zapłodniona bądź doszło do resorpcji zarodków. Niniejszy artykuł stanowi przegląd najczęstszych przyczyn tzw. „pustego krycia”, które należy wziąć pod uwagę w toku diagnostyki niepłodności. Warto również pamiętać, iż brak ciąży może być spowodowany osłabioną jakością nasienia reproduktora.

Nieprawidłowy termin krycia

Pomimo szerokiego wachlarza diagnostycznego oferowanego zarówno przez laboratoria jak i lecznice weterynaryjne, problem nieprawidłowego wyznaczenia optymalnego terminu krycia wciąż istnieje. Najczęściej jest to związane z brakiem zastosowania badań laboratoryjnych i kryciem w czasie, w którym występuje faza tolerancji samca. Zawodną metodą jest również liczenie dni od początku cieczki i krycie między 9 a 13 dniem, gdyż jedynie 60% suk owuluje około 10 dnia cyklu. Obecnie najczęściej wykorzystywanymi metodami, o największej skuteczności jest cytologia pochwy oraz oznaczanie poziomu progesteronu w surowicy krwi. Należy jednak pamiętać, iż wartości stężeń hormonów mogą ulegać wahaniom dobowym nawet o 30%, dlatego zaleca się, aby badania wykonywać zawsze o tej samej porze. Ponadto kalibracja sprzętu nie pozostaje bez znaczenia, należy unikać oznaczania stężeń hormonów na urządzeniach przystosowanych do wykonywania badań u innych gatunków (np. badanie psiej krwi na sprzęcie skalibrowanym do analizy krwi ludzkiej). Ogromne znaczenie ma również sprzęt, na którym analizy są wykonywane. Aby w sposób miarodajny określić tendencje zmian stężeń hormonów zaleca się, wykonywanie badań zawsze na tej samej maszynie bądź w tym samym laboratorium diagnostycznym.

Niedoczynność tarczycy

Związek między niedoczynnością tarczycy a zaburzeniami rozrodu nie został do końca wyjaśnione, aczkolwiek u suk dotkniętych tą chorobą obserwuje się nieregularne cykle, acyklię oraz problemy z donoszeniem ciąży. Sugeruje się, iż zwiększone wydzielanie tyreoliberyny powoduje wzrost uwalniania prolaktyny, co hamuje przejście anoestrus w proestrus. Ponadto u suk o eksperymentalnie wywołanej niedoczynności tarczycy obserwowano wydłużenie czasu trwania porodów (z powodu słabszej siły skurczów macicy), a tym samym zmniejszoną przeżywalność szczeniąt w okresie okołoporodowym. Do innych objawów klinicznych towarzyszących niedoczynności tarczycy mogą należeć ospałość, nadwaga, symetryczne wyłysienia, podwyższony poziom cholesterolu we krwi. Po wprowadzeniu leczenia niedoczynności, prawidołwy cykl powinien powrócić w ciągu 6 miesięcy.

Niedoczynność ciałka żółtego

Jak powszechnie wiadomo progesteron jest hormonem niezbędnym do utrzymania ciąży, a jego zbyt niskie stężenie lub przedwczesny spadek może być przyczyną ronień oraz resorpcji. Za wydzielanie progesteronu u suk odpowiedzialne są ciałka żółte, których niedoczynność najczęściej opisywana jest u suk ras dużych i olbrzymich, dlatego niezwykle istotnym jest kontrolowanie tego hormonu w czasie ciąży, zwłaszcza, gdy w przeszłości u suki występowały problemy z donoszeniem ciąży.

Artrezja pęcherzyków i cykl bezowulacyjny

Jeśli u suki występuje niepłodność, a odstępy między rujowe są skrócone, należy wziąć pod uwagę możliwość wystąpienia cykli bezowulacyjnych. Częstość występowania takich cykli szacuje się na około 1%. W takich przypadkach wartości stężeń progesteronu w surowicy krwi nie osiągają wartości powyżej 5ng/ml. Z tego względu warto wykonać oznaczenie poziomu tego hormonu po zakończeniu objawów cieczki. U suk, u których doszło do owulacji, stężenie progesteronu powinno wynosić powyżej 10 ng/ml.

Infekcje narządu rodnego

Do najczęściej diagnozowanych przyczyn niepłodności na tle infekcyjnym zalicza się te spowodowane Herpesvirus canis, Brucella canis, Chlamydia spp. i Mycoplasma spp. Zawsze warto wykonywać tzw. Profil reprodukcyjny czyli badanie PCR w kierunku powyższych patogenów. Należy jednak pamiętać, iż występowanie Mykoplazm w populacji psów jest częste (w zależności od źródła nosicielami tej bakterii może być 30-89% psów) i jest ona diagnozowana zarówno u osobników płodnych jak i niepłodnych. Dlatego antybiotykoterapia jest zalecana tylko w przypadku pewności, iż problem tzw. „pustych kryć” nie ma innego podłoża.

Autor:

lek. wet. Kinga Domrazek, Pracownia Rozrodu Małych Zwierząt, Katedra Chorób Małych Zwierząt i Klinika, Instytut Medycyny Weterynaryjnej, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego

Bibliografia

1. 1. Panciera DL, Purswell BJ, Kolster KA. Effect of short-term hypothyroidism on reproduction in the bitch. Theriogenology. 2007 Aug;68(3):316-21. doi: 10.1016/j.theriogenology.2007.04.026.
   2. Görlinger S, Galac S, Kooistra HS, Okkens AC. Hypoluteoidism in a bitch. Theriogenology. 2005 Jul 1;64(1):213-9. doi: 10.1016/j.theriogenology.2004.12.011.
   3. Domrazek K., Kaszak I., Jurka P., Obecność Mykoplazm w układzie rozrodczym psa- aktualne informacje. Magazyn weterynaryjny 04/2021
   4. Bogaerts P. Cykl rujowy u suki i monitorowanie owulacji. Magazyn weterynaryjny 05/2017
   5. Wehrend A. Ginekologia i położnictwo psów. Diagnostyka i terapia str. 86-91 wyd. GALAKTYKA 2015
   6. Bukowska D., Włodarczyk R, Jaśkowski J.M. Najczęstsze przyczyny zaburzeń płodności u psów. Część II. Samice. Życie weterynaryjne 84(2)/ 2009, str. 144-147