Nakłucie jamy brzusznej

Wskazania/zastosowanie

• Pobranie próbek płynu do badania w przypadkach wodobrzusza (nakłucie diagnostyczne)

• Usunięcie płynu z jamy brzusznej u pacjentów, u których występują kliniczne objawy będące następstwem wodobrzusza o dużej objętości, np. zaburzenia oddychania wywołane uciskiem na przeponę (nakłucie terapeutyczne).

Przeciwwskazania

• Zaburzenia krzepliwości krwi

• Wyraźne rozdęcie trzewi

• Wyraźne powiększenie narządów miąższowych.

Wyposażenie

• Jak w przypadku: postępowanie aseptyczne – (a) zabiegi ambulatoryjne

• Nakłucie diagnostyczne:

• igły do iniekcji podskórnych:

– psy: 21 G; długości od 2,5 cm do 3,75 cm

– koty: 23 G; długości 2 cm

• strzykawka 5 ml

• Nakłucie terapeutyczne:

• igła motylkowa 21 G, długości 2,5 cm z dołączonym zaworem trójdrożnym

• strzykawka 20 ml

• jałowe probówki z napylonym EDTA

• szkiełka mikroskopowe

Przygotowanie i ułożenie

pacjenta

• W zależności od temperamentu pacjenta może być wymagana sedacja.

• Pacjenta należy unieruchomić w pozycji leżącej na boku z kończynami skierowanymi do osoby wykonującej zabieg.

• U niektórych osobników może być konieczne opróżnienie pęcherza moczowego przez uciśnięcie lub cewnikowanie, aby zmniejszyć ryzyko przypadkowego nakłucia pęcherza.

• Postępowanie aseptyczne – (a) zabiegi ambulatoryjne przeprowadza się na powierzchni około
10 × 10 cm, zlokalizowanej w okolicy pępkowej i ograniczonej serwetą chirurgiczną z oknem.

Sposób wykonania

• Nakłucie diagnostyczne może być wykonane pojedynczo lub w postaci czterech wkłuć rozłożonych na planie kwadratu. U pacjentów, u których w jamie brzusznej znajduje się nieznaczna ilość płynu, skuteczność pobrania próbek można podnieść, stosując podgląd USG.

• Nakłucia terapeutyczne są z reguły pojedyncze.

• Nakłucie pojedyncze wykonuje się 1-2 cm od pępka w kierunku doogonowym i 1 cm bocznie od linii pośrodkowej, w tym celu wbija się igłę lub motylek przez skórę pod właściwym kątem.

• W przypadku poczwórnego wkłucia przybliżone miejsca penetracji igły przedstawiono na zdjęciu.

1. Wkłuć igłę przez skórę i ścianę brzucha, a następnie nieco obrócić, aby ułatwić przepływ płynu.

• Do wkłuwania się należy użyć samej igły bez dołączonej strzykawki. Przez otwartą igłę płyn przepłynie swobodnie, podczas gdy zasysanie strzykawką spowoduje wciągnięcie do igły sieci lub narządów jamy otrzewnowej.

• Jeśli użyta zostanie igła motylkowa, po wkłuciu może być ona połączona z zaworem trójdrożnym i strzykawką.

2. Przy zastosowaniu samej igły pozwolić, aby płyn swobodnie kapał do przygotowanej probówki.

3. Jeżeli płyn się nie pojawi, za pomocą strzykawki 5 ml wytworzyć nieznaczne podciśnienie.

4. Jeśli nadal nie ma płynu, zmienić miejsce wkłucia zgodnie z punktami odpowiadającymi nakłuciu poczwórnemu (zob. powyżej).

5. Jeżeli wciąż podejrzewana jest obecność płynu, można przeprowadzić diagnostyczne płukanie jamy otrzewnej.

Postępowanie z próbkami

• Próbkę płynu przeznaczoną do badania liczby komórek i cytologii umieścić w jednorazowej próbówce z napylonym EDTA.

• Próbki do badań serologicznych, biochemicznych i oznaczania stężenia białka całkowitego umieścić w jednorazowej probówce jałowej bez antykoagulantu.

• Płyn z probówki jałowej można w razie potrzeby wykorzystać również do badania bakteriologicznego.

• Wykonać kilka rozmazów i wysuszyć je na powietrzu (niebarwione).

Potencjalne powikłania

• Jeżeli w strzykawce pojawi się krew: zaprzestać aspirowania płynu, a próbkę z krwią umieścić w szklanej probówce i obserwować tworzenie się skrzepu. Krew pochodząca z jamy brzusznej i stanowiąca składnik wodobrzusza (krwisty wysięk) nie tworzy skrzepu, podczas gdy krew wynaczyniona do światła jamy brzusznej lub pochodząca z narządów wewnętrznych będzie krzepła. Jeżeli krwawienie utrzymuje się, zwiększyć ciśnienie wewnątrz jamy brzusznej przez uciśnięcie powłok dłońmi lub założenie bandaża uciskowego.

• W przypadku niezamierzonego wkłucia do przewodu pokarmowego: zawartość płynu sugeruje, że został on nakłuty, otwory po usunięciu igły powinny być szczelnie zamknięte. Jednocześnie pacjent musi być monitorowany w kierunku ewentualnego zapalenia otrzewnej.

• U niektórych pacjentów ze znacznym wodobrzuszem po usunięciu igły z otworu w powłokach brzucha nadal może wyciekać płyn. W takim wypadku można zastosować opatrunek uciskowy.

Autor:
Nick Bexfield, Karla Lee
artykuł jest fragmentem książki „Zabiegi diagnostyczne i lecznicze w medycynie małych zwierząt”, Wydawnictwo Galaktyka, 2015.