Torbiele jajnikowe u suk – część 2

Torbiele lutealne/ Torbiele luteinowe

Torbiele te mogą powstawać w dwojaki sposób: na skutek luteinizacji torbieli pęcherzykowych lub w wyniku niewystarczającego do wywołania owulacji wydzielania LH z przysadki mózgowej. Najczęściej występują pojedynczo, a rozmiary jakie mogą osiągać wahają się od 1,5 do 5 cm średnicy. W porównaniu do torbieli pęcherzykowych, ściana torbieli lutealnych jest grubsza i nieprzezroczysta. Ten typ cyst stanowi 9% wszystkich torbieli diagnozowanych u suk. Najczęściej rozwijają się one u suk w wieku w wieku 8 lat lub starszych. Ich znaczenie kliniczne nie zostało dotychczas dokładnie poznane i opisane, aczkolwiek w literaturze wspomina się ich aktywność endokrynną – mogą produkować niewielkie ilości progesteronu, a sporadycznie estrogenów. Prawdopodobnie mogą być przyczyną przedłużającego się anoestrus, braku występowania rui oraz problemów z uzyskaniem miotu. Leczenie torbieli luteinowych opiera się na kilkukrotnych iniekcjach PGF2α, a w razie braku oczekiwanych efektów wskazane jest przeprowadzenie zabiegu chirurgicznego. U suk nieprzeznaczonych do rozrodu leczeniem z wyboru jest przeprowadzenie owariohisterektomii.

Torbiele ciałka żółtego

U suk występują relatywnie rzadko i najczęściej mają przebieg bezobjawowy, aczkolwiek niektórzy autorzy sugerują, iż mogę one być przyczyną przedłużającej się fazy dioestrus. Torbiele te mają postać wnęki wypełnionej płynem, zlokalizowanej w obrębie ciałka żółtego. Ich występowanie wskazuje na niepełną luteinizację tej struktury jajnika.

Torbiele nabłonkowe jajników

Nazywane są również torbielami zarodkowymi i stanowią 20-38% wszystkich cyst rozwijających się na jajnikach. Torbiele nabłonkowe osiągają niewielkie rozmiary (1-5 mm) i zlokalizowane są w korze jajnika. Ze względu na fakt, iż występują one zazwyczaj dość licznie, powodują one zmianę kształtu i rozmiaru narządu. Podczas badania palpacyjnego jamy brzusznej, wyczucie jajnika pokrytego licznymi torbielami zarodkowymi nie stanowi większego problemu, ponadto suki mogą reagować bólowo na omacywanie tej okolicy. Ze względu na brak aktywności hormonalnej nie powodują one wyraźnych objawów klinicznych i nie wpływają na cykl jajnikowy suki, dlatego najczęściej diagnozowane są one podczas badania ultrasonograficznego, laparotomii czy sekcji zwłok. Torbiele zarodkowe mogą jednakże podlegać procesom nowotworowym i ulec transformacji w torbielakogruczolaka lub torbielakogruczolakoraka, dlatego w przypadku zdiagnozowania tego typu torbieli u suk niehodowlanych, wskazane jest wykonanie zabiegu gonadektomii.

Torbiele sieci jajnika

Występowanie torbieli sieci jajnika jest opisywane jako częste zjawisko -szacuje się, iż schorzenie to może dotyczyć 9-35% suk z torbielowatością jajników. Najczęściej ten typ torbieli występuje jednostronnie, w rdzeniu i okolicy wnęki jajnika. Rozwijają się one z pozostałości struktur śródnerczowych i przyśródnerczowych otaczających jajniki. Torbiele sieci jajnika są powiększonymi kanalikami wywodzącymi się z kanalików śródnercza. Nie są aktywne hormonalnie, lecz mogą osiągać duże rozmiary i tym samym wywierać ucisk na korę jajnika. Mogą również być przyczyną przemieszczenia normalnej tkanki jajnikowej. Są diagnozowane u suk w każdym wieku.

Torbiele okołojajnikowe

Ten typ torbieli również rozwija się z pozostałości struktur śródnerczowych i przyśródnerczowych otaczających jajniki. Ich wymiary przekraczają 5 mm średnicy. Cysty okołojajnikowe są cienkościennymi, wolno rosnącymi strukturami. Nie wykazano ich negatywnego wpływu na funkcję gonad. Podczas badania ultrasonograficznego często mylone są z torbielami pęcherzykowymi jajników.

Autor:

lek. wet. Kinga Domrazek, Pracownia Rozrodu Małych Zwierząt, Katedra Chorób Małych Zwierząt i Klinika, Instytut Medycyny Weterynaryjnej, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego

Bibliografia:

1. 1. Bielas W., Dejneka GJ, Domrazek K. Torbiele jajników u suki. Serwis Weterynaryjny https://serwisweterynaryjny.pl/male-zwierzeta/torbiele-jajnikow-u-suki-287.html
   2. Bukowska D., Włodarczyk R., Jaśkowski J. M. Najczęstsze przyczyny zaburzeń płodności u psów. Część II. Samice. Życie weterynaryjne 84 (2)/2009 str. 144-147
   3. England G, von Heimendahl A. Położnictwo I neonatologia psa I kota, BSAVA, wyd. ELSEVIER str. 63 i 194
   4. Johnston S. D., Root Kustritz M. V., Olson P. N. S. Canine and Feline Theriogenology. Rozdz. 10
   5. Max A. Możliwości przywrócenia płodności suk i kotek z torbielami jajnikowymi. Życie Weterynaryjne 96(2)/2021 str. 86-88
   6. Sasidharan JK, Patra MK, Singh LK, Saxena AC, De UK, Singh V, Mathesh K, Kumar H, Krishnaswamy N. Ovarian Cysts in the Bitch: An Update. Top Companion Anim Med. 2021 Jun;43:100511. doi: 10.1016/j.tcam.2021.100511. Epub 2021 Jan 9.

foto: adobestock