Wydłużona cieczka

Długość cieczki jest cechą osobniczą każdej suki i nawet w obrębie ras lub linii hodowlanych mogą być obserwowane znaczne różnice. Najczęściej trwa ona około 20 dni, a owulacja występuje około 12 dnia cyklu, aczkolwiek w literaturze opisywane są skrajne przypadki, gdzie owulacja miała miejsce 5 lub 25 dnia. Jeśli cieczka trwa ponad 28 dni nazywana jest cieczką przedłużoną. Do najczęstszych przyczyn wpływających na długość cieczki zalicza się obecność aktywnych hormonalnie torbieli jajnikowych i nowotworów jajnika oraz spożycie bądź przezskórne wchłanianie egzogennych estrogenów. Podczas diagnostyki różnicowej należy wziąć pod uwagę możliwość wystąpienia cieczki podzielonej lub zapalenia pochwy.

Torbiele pęcherzykowe

Torbiele pęcherzykowe – są cienkościennymi strukturami wypełnionymi płynną treścią. Szacuje się, że objętość płynu w torbielach w skrajnych przypadkach może wynosić nawet 750 ml. Najczęściej ich rozmiary wahają się od 5 do 8 mm, aczkolwiek w literaturze opisywany jest przypadek suki z torbielą o średnicy wynoszącej około 32 cm. Częstość występowania torbieli pęcherzykowych jajnika szacowana jest na 3 do nawet 62%. Zazwyczaj torbiele pęcherzykowe są endokrynnie czynne i produkują estrogeny. Ich poziom w surowicy krwi u suk może wahać się między 3 a 143 pg/ml.

Nowotwory jajnika

Nowotwory jajnika – występują one relatywnie rzadko i mogą dotykać 0,5-6% suk, diagnozowane są najczęściej u suk starych. Ziarniszczaki (Granulosa Cell Tumor, GTC) cechują się zdolnością do produkcji estrogenów i stanowią one 23-52% wszystkich guzów występujących na jajnikach. Postępowaniem z wyboru jest przeprowadzenie zabiegu chirurgicznego – owariohisterektomii.

Egzogenne estrogeny

Egzogenne estrogeny – w przeszłości estrogeny miały znacznie szersze zastosowanie w ginekologii i położnictwie weterynaryjnym. Ich głównym zastosowaniem było zapobieganie rozwojowi ciąży po niechcianym kryciu. Ze względu na szereg skutków ubocznych, obecnie odchodzi się od tej metody zapobiegania ciąży na rzecz nowocześniejszych leków. Ponadto estrogeny mogą być stosowane w terapii pokastracyjnego nietrzymania moczu, a w przypadkach guzów nowotworowych gruczołu sutkowego u suk zastosowanie mają substancje o działaniu estrogennym.

W literaturze opisywane są również suki, u których kontakt w estrogenami był przypadkowy – tj. regularne przeskórne wchłanianie nakładanego przez właścicielki

żelu z estrogenami lub spożycie leków zawierających ten hormon.

Diagnostyka

W trakcie wywiadu wskazanym jest, ustalenie przebiegu i regularności poprzednich cieczek oraz dostępu suki do ewentualnych środków zawierających estrogeny. Podczas ogólnego badania klinicznego należy zwrócić uwagę na występowanie ewentualnych cech hiperestrogenizacji (wyłysienia, zgrubienia skóry) oraz anemii (bladość błon śluzowych, wydłużony czas kapilarny). Do badań dodatkowych zalecanych przy ustalaniu podłoża cieczki przedłużonej należy zaliczyć cytologię pochwy, oznaczenie stężeń hormonów płciowych w surowicy krwi oraz badanie ultrasonograficzne układu rozrodczego. Badanie cytologiczne wymazu z pochwy jest uznawane za biologiczną metodę oznaczania koncentracji estrogenów powyżej poziomu bazalnego. Obecność komórek powierzchownych oraz tzw. Czipsowatych w ocenianym preparacie sugeruje wysokie stężenie estrogenów. W badaniu ultrasonograficznym układu rozrodczego należy skupić się na zobrazowaniu struktur jajnikowych. Jeśli źródłem przedłużonej cieczki jest podwyższony poziom endogennych estrogenów, na jajnikach powinny być widoczne torbiele bądź guzy nowotworowe.

Diagnostyka różnicowa

Cieczka podzielona (split estrus)

Cieczka podzielona (split estrus)- jest to zaburzenie, w którym dochodzi do przerwania objawów cieczki i ponownego ich wystąpienia po około 3-4 tygodniach. Dla niedoświadczonych właścicieli suk zjawisko to może przypominać cieczkę przedłużoną. Najczęściej cieczka podzielona występuje u młodych suk w pierwszym ich cyklu i mija samoistnie. Jeśli sytuacja powtarza się w kolejnych cyklach należy rozważyć występowanie niedoczynności tarczycy lub przedwczesnej luteolizy.

Zapalenie pochwy

Zapalenie pochwy – rozwój stanu zapalnego pochwy może sprawiać, że suka staje się atrakcyjna dla samców. Ponadto obecność wypływu ze szpary sromowej może być mylnie interpretowana przez właścicieli suk.

Autor:

lek. wet. Kinga Domrazek

Pracownia Rozrodu Małych Zwierząt, Katedra Chorób Małych Zwierząt i Klinika, Instytut Medycyny Weterynaryjnej, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego

Bibliografia

1. 1. Bielas W., Dejneka GJ, Domrazek K. Torbiele jajników u suki. Serwis Weterynaryjny https://serwisweterynaryjny.pl/male-zwierzeta/torbiele-jajnikow-u-suki-287.html
   2. Domrazek K. https://weterynarianews.pl/torbiele-jajnikowe-u-suk-cz-1-torbiele-pecherzykowe/ 
   3. England G., von Heimendahl A. Położnictwo I neonatologia psa I kota. BSAVA , Wyd. ELSEVIER, 2014, rozdz. 21
   4. Giziński S., Petrajtis-Gołobów M. Hiperestrogenizacja u suk – przyczyny, objawy i leczenie. Magazyn Weterynaryjny 06/2012
   5. Johnston S. D., Root Kustritz M. V., Olson P. N. S. Canine and Feline Theriogenology. Rozdz. 10
   6. Risvanli, A., Ocal, H., & Kalkan, C. (2016). Abnormalities in the Sexual Cycle of Bitches. Canine Medicine – Recent Topics and Advanced Research.
   7. Wehrend A. Ginekologia I położnictwo Psów. Diagnostyka i terapia. Wyd, GALAKTYKA, 2015, Rozdz. 6

Foto: adobestock