Dysplazja naskórka u west highland white terierów (dermatoza hiperplastyczna WHWT)

Choroba jest typową dermatozą rasową, spotykaną wyłącznie u jednej rasy psów – co znajduje swoje odzwierciedlenie w nazwie choroby. Choroba została opisana pod koniec lat 80 ubiegłego wieku przez Scotta i Millera. Początkowo uważano, że jest to genetycznie uwarunkowane dysplazja naskórka i przypuszczano, że dziedziczenie obywa się na drodze autosomalnej recesywnej. Zaburzenia dotyczące rogowacenia naskórka, występujące u chorych zwierząt, są czynnikiem, który prowadzi do malasseziozy i następnie do rozwoju nadwrażliwości w stosunku do jej alergenów. Obecnie większość naukowców skłania się do opinii, że zaburzania dotyczące naskórka maja charakter wtórny, a piewotną przyczyną choroby jest rozwój reakcji nadwrażliwości w stosunku do alergenów drożdżaków z rodzaju malassezia, jak również przewlekłą reakcją zapalną i ciągłymi urazami spowodowanymi świądem. Tezę te wspiera fakt, że u niektórych z opisanych przypadków po zastosowaniu leczenia przeciwgrzybiczego oraz odczulania dochodziło do ustąpienia objawów klinicznych. Wykonane badanie histopatologiczne po kilku miesiącach leczenia wykazało ustąpienie typowych (opisanych w dalszej części tekstu) objawów histopatologicznych. WHWT są rasa, która predysponowana jest zarówno do atopowego zapalenia skóry jak i do malasseziozy co może wyjaśniać występowanie objawów choroby u tej rasy psów.

Objawy kliniczne

Pierwsze objawy kliniczne choroby pojawiają się najczęściej u młodych zwierząt w wieku poniżej 12 miesiąca życia. Nie stwierdza się predylekcji płciowej Często objawy ujawniają się u kilku osobników z miotu. U chorych osobników typowe objawy to przetłuszczanie się włosa, co jest jednym z pierwszych objawów. Następnie pojawia się rumień świąd dotyczący twarzy, małżowin usznych kończyn i brzucha jak również przedpiersia. Ponadto mogą być obecne w niewielkiej liczbie takie wykwity pierwotne jak grudki i krosty. Skóra zwierząt jest tłusta, często pokryta tłustym wysiękiem, z dużą liczbą łusek, co jest charakterystycznym objawem zespołu keratołojotokowego z przewagą komponenty gruczołowej. W dalszej kolejności włos wypada i pojawiają się wyłysienia, przebarwienie skóry, a następnie dochodzi do jej zliszajowacenia.

WHWT dermatoza hiperplastyczna widoczne wyłysienia rumień i zliszajowacenie w okolicach pach, szyi, klatki piersiowej.

Rozpoznanie choroby

W rozpoznaniu choroby dużą rolę odgrywa to, że jest to problem o ścisłej predylekcji rasowej. Ponieważ dotyczy często zwierząt ze sobą spokrewnionych należy zwrócić uwagę w wywiadzie na występowanie podobnych objawów u osobników spokrewnionych. Badanie cytologiczne czy to poprzez wykonanie preparatów odciskowych czy tez za pomocą testu z taśmą samoprzylepną wykazują bardzo duża liczbę drożdżaków malassezia. Oczywiście taka sytuacja jest bardzo powszechna również u atopowych WHWT . Badanie histopatologiczne pozwala na stwierdzenie zmian dotyczących skóry i naskórka. W obrazie histopatologicznym obecna jest parakeratoza, gąbczastość, przerost naskórka, hiperkeratozę mieszkową oraz zapalenie okołonaczyniowe i liszajowate, widoczna jest też egzocytoza limfocytów jak również znaczny przerost gruczołów łojowych. W niektórych preparatach mogą być widoczne również drożdżaki Malassezia.

Leczenie

W leczeniu skuteczne jest zwalczanie malasseziozy jak również miejscowe kąpiele z zastosowaniem szamponów przeciwłojotokowych. W przypadku stosowania szamponów keratołojotokowych, kąpiel powinna być przeprowadzana 1 do 2 razy tygodniowo. Odnośnie leczenia zakażeń grzybiczych można zastosować ketokonazol, enilkonazol, lub flukonazol przez co najmniej 30 dni. Pomocniczo mogą być również stosować leczenie miejscowe z zastosowaniem szamponów przeciwgrzybiczych zawierające w swoim składzie 2% mikonazol, chlorheksydynę lub też siarczek selenu. W przypadku powikłań bakteryjnych niezbędne jest ponadto wdrożenie antybiotykoterapii. W niektórych z opisanych przypadków stosowano również odczulanie, ale ponieważ równocześnie wdrożone było leczenie przeciwgrzybicze trudno jednoznacznie stwierdzić czy poprawa wynikała z immunoterapii czy właśnie z leczenia przeciwgrzybiczego. Po zaprzestaniu leczenia zwykle dochodzi do ponownego namnożenia się mikroorganizmów, co powoduje konieczność ciągłego podawania leków u chorych zwierząt np. co drugi dzień. We wczesnych stadiach choroby niektórzy autorzy sugerują podawanie glikokortykosteroidów. W jednym z opisanych przypadków zastosowano w leczeniu interferon . Lek ten był polecany jako jedna z opcji w leczeniu atopowego zapalania skóry, a ponieważ w przypadku hyperplastycznej dermatozy WHWT mamy o czynienia z rozwojem nadwrażliwości w stosunku do alergenów drożdżaków M. pachydermatis lek okazał się skuteczny w zapobieganiu nawrotom choroby.

Autor:

dr hab. Marcin Szczepanik

Bibliografia:

1. Scott D.W., Miller W. H., Griffin C. E.: Veterinary Dermatology. W.B. Saunders Company Philadelphia 2001

2. Claudia S. Nett, Iris Reichler, Paula Grest, Beat Hauser Claudia E. Reusch Epidermal dysplasia and Malassezia infection in two West Highland White Terrier siblings: an inherited skin disorder or reaction to severe Malassezia infection? Veterinary Dermatology 2001, 12 , 285–290

3. Moriello K., Masom I.,Handbook of small animal dermatology Elsievier Science Ltd Oxford 1995

4. Koji Nishifuji, Seong-Jun Park, Toshiroh Iwasaki, A Case of Hyperplastic Dermatosis of the West Highland White Terrier Controlled by Recombinant Canine Interferon-.GAMMA. Therapy, Journal of Veterinary Medical Science, 10.1292/jvms.69.455, 69, 4, (455-457), (2007)

5. Hyperplastic Diseases of the Epidermis, Skin Diseases of the Dog and Cat, 10.1002/9780470752487, (136-160), (2005).

6. Tai‐An Chen, Richard E. W. Halliwell, Peter B. Hill, Failure of extracts from Malassezia pachydermatis to stimulate canine keratinocyte proliferation in vitro, Veterinary Dermatology, , 13, 6, (323-329), (2002).

7. Nishifuji K., Park SJ, Iwasaki T., Acase of hyperplastic dermatosis of the west highland white terrier cotrolled by recombinant canine interferon gamma therapy. J Vet. Med Sci 2007 69 455-457

Opisy rycin:

Ryc.1 WHWT dermatoza hiperplastyczna widoczne wyłysienia rumień i zliszajowacenie w okolicach pach, szyi, klatki piersiowej.

Ryc.2 Pies z ryciny 1 obecny rumień i zliszajowacenie na brzuchu zwierzęcia

Ryc.3 pies z ryc 1. Widoczne wyłysienia rumień i zliszajowanie w okolicach pach, widoczny ponadto tłusty wysięk.

Ryciny dzięki uprzejmości dr hab. Piotra Wilkołka